Mímir - 01.06.2005, Side 128

[ stuttu máli virðast mér rök generatífista um
að u-hljóðvarp sé virk hljóðkerfisregla heldur
ósannfærandi og virðast þar oft farnar langsóttar
leiðir til að rökstyðja virkni hljóðvarpsins í
nútímamáli. Einkum hafa fram komnar hugmyndir
um að u-hljóðvarp sé af tvennum toga í orðum
eins og börn og börnum komið á óvart og dregið
verulega úr sannfæringarkrafti röksemda um u-
hljóðvarp sem virka hljóðkerfisreglu. Slík rök verða
til þess eins að flækja málin óþarflega mikið og
gera málflutninginn ótrúverðugri.
Rök þess eðlis að a : ö-víxlin í nútímamáli verði
skýrð fyrir tilstilli hljóðbeygingarreglu og tengslin
við hin upphaflegu hljóðlegu skilyrði séu ekki lengur
fyrir hendi ganga betur upp og liggur þar meiri
samkvæmni að baki.
Þessi grein var upphaflega skrifuð sem prófritgerð í
námskeiðinu Áhrifsbreytingar á vorönn 2002.
Heimildir
Ari Páll Kristinsson. 1992. U-innskot í íslensku. Islensktmát
14:15-33.
Eiríkur Rögnvaldsson. 1981. U-hljóðvarp og önnur a - ö víxl í
nútímaíslensku. íslenskt mál 3:25-58.
....... 1993. islensk hljóðkerfisfræði. Málvísindastofnun
Háskóla íslands, Reykjavík.
Jón Axel Harðarson. 2001. Hvað tekur við eftir dauðann? Um
u-hljóðvarp íislenzku. Óprentaður fyrirlestur fluttur á Rask-
ráðstefnu.
Kristján Árnason. 1985. Morphology, Phonology and u-Umlaut
in Modem lcelandic Edmund Gussmann (ritstj.). Phono-
Morphology: Studies in the Interaction of Phonology and
Morphology, bls. 10-22. Lublin: Redakcja Wydawnictw
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
....... 1992. Problems in the Lexical Phonology of lcelandic.
Phonologica 1988. Proceedings ofthe 6th International
Phonology Meeting, bls. 5-14. Cambridge University Press,
Cambridge.
........ 2001. Kaflarum íslenskt htjóðafar. Handrit. Háskóla
islands, Reykjavík.
126