Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2007, Blaðsíða 143

Sögulegt ágrip
Stofnun Flugmálastjórnar íslands er rakin til ársins 1945 en þá samþykkti Alþingi lög nr.
24/1945 um „flugvelli og lendingarstaði fyrir flugvélar". Lögin kváðu einnig á um
„sérstaka stjórn flugmála" og embætti flugmálastjóra. Skrifstofa stofnunarinnar var
opnuð í Garðastræti 2 hinn 15. mars 1945 og markar það upphaf starfsemi Flugmála-
stjórnar íslands. Formlegur stofndagur stofnunarinnar er hins vegar 1. júlí 1945 en þá var
Erling Ellingsen verkfræðingur skipaður flugmálastjóri. Aðrir sem gegnt hafa embætti
flugmálastjóra eru Agnar Kofoed-Hansen flugmaður 1954-1982, Pétur Einarsson
lögfræðingur 1983-1992, Þorgeir Pálsson, verkfræðingur 1992-2006 og Pétur K. Maack
verkfræðingur frá 1. janúar 2007.
Þegar íslendingar tóku við stjórn Reykjavíkurflugvallar úr höndum breska hersins hófst
þjónusturekstur stofnunarinnar sem auk reksturs flugvallarins fólst í að annast upp-
lýsingaþjónustu. Sú starfsemi sem var til húsa í gamla flugturninum og þjónaði flugi yfir
landinu og hafinu umhverfis það átti eftir að verða hornsteinninn að alþjóðaflug-
þjónustunni sem komið var upp fyrir atbeina Alþjóðaflugmálastofnunarinnar. Starfs-
menn Flugmálastjórnar íslands, sem voru innan við tíu talsins fyrsta starfsárið, sinntu
einkum stjórnsýslu, skírteinamálum, skrásetningu loftfara og eftirliti með lofthæfi þeirra.
Með yfirtöku starfseminnar á Reykjavíkurflugvelli fjölgaði mjög í starfsliðinu þegar
slökkviliðsmenn, flugumferðarstjórar og vélamenn bættust í raðir starfsmanna. Síðan
komu til starfa trésmiðir, rafvirkjar, útvarpsvirkjar og aðrir iðnaðarmenn eftir því sem
þjónusturekstur stofnunarinnar óx að umfangi og flugvöllum fjölgaði.
Flugstjórnarsvæðið stækkaði umtalsvert árið 1956 en það náði núverandi stærð, 5,2 millj-
ónum ferkílómetrum, árið 1976 þegar Flugmálastjórn tók að sér að veita flugumferðar-
þjónustu í þotuflughæðum yfir Grænlandi fyrir dönsk flugmálayfirvöld.
Starfsmenn Flugmálastjórnar íslands voru 110 árið 1964 og hafði þá fjölgað jafnt og þétt
í takt við aukin verkefni og umsvif í fluginu. Árið 1976 voru þeir orðnir 149 og á sextíu
ára afmæli stofnunarinnar í byrjun árs 2005 voru þeir orðnir yfir þrjú hundruð, að
meðtöldu starfsfólki Flugfjarskipta ehf. og Flugkerfa sem á þeim tíma voru í eigu
Flugmálastjómar íslands.
Uppskipting Flugmálastjórnar íslands
Alþingi samþykkti á 132. löggjafarþingi ný lög sem staðfestu breytingu og uppskiptingu
á starfsemi Flugmálastjórnar íslands. Tilgangur breytinganna var aðskilnaður flug-
leiðsöguþjónustu og flugvallarekstur Flugmálastjórnar íslands frá stjórnsýslu- og eftir-
litsstarfsemi. Stofnað var sérstakt hlutafélag, Flugstoðir ohf., um rekstur flugvalla og
flugleiðsögu (lög nr.102/2006) en stjórnsýslu, þ.m.t. eftirlit og alþjóleg samskipt á því
sviði, er áfram sinnt af Flugmálastjórn íslands, sbr. lög nr. 100/2006. Um ármótin 2007 var
því skipulagi Flugmálastjórnar breytt og hluti þess verksviðs sem áður heyrði undir hana
fluttur til nýstofnaðs opinbers hlutafélags, Flugstoða ohf. Samfara breytingunni var Pétur
K. Maack, verkfræðingur, skipaður flugmálastjóri en hafði áður verið framkvæmdastjóri
flugöryggissviðs Flugmálastjórnar Islands í nærri áratug.
Uppstokkunin átti sér stað að hluta til vegna þeirra breytinga sem orðið hafa í umhverfi
flugsamgangna, bæði hérlendis og erlendis, og vegna nýrra krafna Alþjóðaflugmála-
stofnunarinnar og Evrópusambandsins um aðskilnað eftirlits og reksturs flugleið-
sögu/flugvalla.
Meginverkefni Flugmálastjórnar íslands eftir breytingar er því annars vegar stjórnsýsla
og eftirlit í þágu þjóðarinnar og almannaheilla og hins vegar hvers konar heimildar-
veitingar, vottanir og úttektir í þágu einstaklinga og rekstraraðila í flugi.
Félagsmál Vfí/TFl
1 4 1