Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2007, Blaðsíða 320
ganghraða o.fl. Innsett gildi fyrir veiðar og vinnslu (6.3) hafa m.a. að geyma veiðidýpi,
afla sem vænst er í tonnum á togtíma, toghraða og afurðanýtingu. Nauðsynlegt er fyrir
herminn að hafa grunngildi um hvemig vélbúnaði er beitt (6.4), dæmi: snúningshraði
aðalvélar, hvort rafmagn er framleitt með aðalvél eða hjálparvélum, hlutfallsleg keyrsla
átaksjöfnunarbúnaðar togvindna, hugsanlegt frávik eyðslustuðla frá prufuplani, tími frá
síðustu botnhreinsun.
Breytistærðir - ein eða fleiri
Til viðbótar við undirflokkana 1-6 hér að framan er 7. flokkurinn, sem gerir kleift að
breyta einhverju áður innsettu gildi fyrir skip og veiðarfæri (flokkar 1-5) og endurreikna
afköst og orkunotkun skips á grundvelli þeirra stærða sem breytt er og gera samanburð
við fyrri hermun, dæmi:
• Skipið er lengt, fær aukið lestarými, breytta skrokkstuðla. Skipið fengi þannig hag-
stæðara hraða-/lengdarhlutfall (V/VL) á siglingu, og gæti í tilviki uppsjávarskips flutt
stærri farm með tilheyrandi minni olíukostnaði á tonn-sjómílu flutningsvegalengd.
• Skipt er um aðalvél og sett stærri vél með lægri eyðslustuðlum. Hermirinn reiknar
hlutfallslegt álag á aðalvél við sérhverja aðgerð og sækir þá eyðslustuðla sem gilda
fyrir viðkomandi álag, leiðréttir fyrir breyttu varmagildi olíu ef slíkt er til staðar og
reiknar út olíunotkun.
• Skipt er um skrúfubúnað við fyrirliggjandi vél og sett skrúfa með stærra þvermáli.
Hermirinn reiknar skrúfuspyrnu og tilheyrandi aflþörf og olíunotkun á grundvelli
nýrra forsenda fyrir einstakar aðgerðir.
• Rafmagnsálag er flutt af ásrafal yfir á hjálparvélar til að auka skrúfuálag og hermirinn
reiknar út mun í olíunotkun og gerir samanburð.
• Skipt er um togvindubúnað, sem dæmi breytt úr lágþrýstiknúnum vindum í rafdrifnar
vindur. Minna álag vegna átaksstýringar á togi skilar sér í minna rafalaálagi og þar
með álagi á aðalvél, sem skilar ákveðnum ávinningi í afl- og olíunotkun fyrir um-
rædda aðgerð. Hér tekur hermirinn tillit til þess að minna heildarrafalaálag skilar sér
í heldur verri nýtni rafals vegna álagsminnkunar á honum og minna álag á aðalvél
skilar sér almennt í heldur lakari eyðslustuðli á aðalvél þegar álag fellur. í aðgerðinni
köstun tekur hermirinn tillit til endurnýtanlegs afls fyrir rafmagnsvinduna.
• Skipt er um veiðarfæri, sem dæmi breytt trollgerð, hlerar eða togvírar. Hermirinn
reiknar breytingu í dráttarkrafti (mótstaða skips óbreytt) og þar með breytingu í
skrúfuspyrnu og áfram upp í gegnum kerfið.
• Veiðidýpi er breytt, hermirinn reiknar út nýja tímaskiptingu aðgerða, nýjan togtíma,
afla, olíunotkun o.fl.
Þær breytistærðir sem settar eru inn í herminn, eftir að viðmiðunargrunnur hefur verið
settur inn, geta að sjálfsögðu verið ein eða fleiri í sama hermiútreikningi, allt eftir óskum
notanda.
Mötun á grunngildum
Lagt er upp með nálægt 100 innsetningargildi fyrir skipið, samanber undirflokka 1-4.
Með grunngögnum eins og fyrirkomulagsteikningu, smíðalýsingu, stöðugleikagögnum,
prufuplani véla, gögnum úr viðhaldsforriti o.fl. tekur ekki marga tíma að setja inn
grunnstærðir fyrir skipið, sem þá eru fyrirliggjandi í eitt skipti fyrir öll. Innsetningargildi
fyrir veiðarfæri eru um 15-20 og fyrir flokk 6, allt að 60 talsins. Það gildir um mörg inn-
setningargildin að fylla þarf í reiti, annaðhvort með tölunni 0 eða 1 (er ekki eða er til
staðar).
3 18, Arbók VFl/TFl 2007