Skagfirðingabók - 01.01.1975, Blaðsíða 18
SKAGFIRÐINGABÓK
til að vera harðtækur á erkiþrjótum, og í þann flokk skipaði
Rauður sér. Jón þóttist því verða að grípa til þess ráðs, að sýna
honum fulla alvöru . . . Þá varð Rauður að slaka til. Samhliða því
að leggja niður bolabrögð sín og þrjózku, vaknaði hjá honum
ágætisfjör og frábær reising. Eftir að hafa verið tæpt ár í höndum
Jóns, var Rauður orðinn einn af athyglisverðustu gæðingum.“
Þessar sögur sýna hvort tveggja: Hið óbilandi traust, sem
almennt var borið til Jóns jafnt sem hestamanns og drengskapar-
manns, og jafnframt snillitök hans sem tamningamanns, enda
vinnur enginn slíkt traust samferðamanna sinna, nema hvort
tveggja sé fyrir hendi og við það sé staðið í reynd. Fleiri slíkar
sagnir gengu um skipti Jóns við þekkta Þingeyinga og allar á
eina lund.
Jón átti flestum auðgengara að skagfirzkum góðhestum. Hann
vissi manna bezt skil á góðhestaættum héraðsins og var í metum
hjá eigendum þeirra sakir vinsælda sinna og dáleika þeirra á hesta-
mennsku hans. En til fárra mun han.n oftar hafa leitað eftir gæð-
ingum á fyrri árum sínum en Björns Þorkelssonar bónda á Sveins-
stöðum. Þar fæddust á þeim árum mörg gæðingsefni. Vert er að
geta þess um leið, að hross Björns voru að ætterni runnin frá
Svaðastöðum. Hann var sonur Þorkels bónda þar Jónssonar. Gæð-
ingar Svaðastaðastofnsins eiga því rætur að rekja þangað drjúg-
um lengur en aðeins þessa öld. Má telja víst, að sami stofninn
hafi staðið þar, síðan Þorkell hóf þar búskap 1819. Gæðingar af
Svaðastaðastofni eru því ekkert stundarfyrirbæri í skagfirzkri góð-
hestasögu. En Jón var ekki við eina fjölina felldur í leit sinni að
gæðingum, enda flestum fundvísari á þá. Kom þar tvennt til: I
fyrsta lagi það, sem áður var bent á, óvenjuleg þekking samfara
stálminni á gæðingaættir nágrennisins og í öðru lagi hin furðu-
lega skyggni hans á gæðingsefni í óþroskuðu tryppi. Spádómar
hans um þau efni þóttu stappa undranærri því, að vera óbrigðulir.
Jón var engu minni hestavinur en hestamaður. Var sú vinátta
oft gagnkvæm. Hann átti og yfir þeirri skyggni að ráða, að eiga
vinnuhesta sína — áburðarhestana — líka að vinum. Jón skildi
flestum betur snilld þeirra, þá, að skila því heim á hlað eða að
16