Skagfirðingabók - 01.01.1975, Blaðsíða 148

SKAGFIRBINGABÓK
„Fiskveiðar á opnum bátum stundaði hann og lét stunda,
af kappi haust og vor; og haukalóð, eða flyðrulóð hafði
hann oft í sjó að sumrinu og síðustu ár sín hafði hann
talsvert kolaúthald.“21
A öðrum stað segir Guðmundur frá Haganesbændum, og getur
þess, að þeir hafi í marga áratugi gert út til hákarla- og þorskveiða
úr Haganesvík.22
Heimildir um veiðar, aðrar en hákarlaveiðar, eru mjög af skorn-
um skammti. Fiskveiðaskýrslur eru ekki til nema frá árunum
1897—1900, og er þeirra getið hér síðar. Helzt er að leita fanga
í riti Guðmundar á Hraunum um Einar B. Guðmundsson, um
fiskveiðarnar og úrvinnslu afla, svo og aðrar framkvæmdir varð-
andi sjávargagn, en Einar var mikill framkvæmdamaður og for-
ystumaður um ýmis framfaramál sveitarinnar.
Nálægt árinu 1880 gekk Einar á Hraunum í félag við athafna-
manninn Snorra Pálsson á Siglufirði, og hófu þeir fiskveiðitilraun-
ir. Þeir stofnuðu síldarfélag og reyndu síldveiðar í lásnætur. Þess-
ar veiðar gengu illa, og íslenzkir sjómenn höfðu hvorki reynslu
né lag á að nota þessi nýju veiðitæki. Því réðu þeir norska sjómenn
til veiðanna, en af því leiddi málaferli, og Einarí var stefnt fyrir
að „hafa notað utanríkisskip til veiða í landhelgi.“ Málaferlin
stóðu árið 1881, og var Einar að fullu sýkn fundinn.23
Síldveiðitilraunirnar báru ekki teljandi árangur, og þær lögðust
fljótlega niður um hríð. Ekkert kveður að veiðum þessum til alda-
móta, enda sést á fiskveiðaskýrslum áranna 1897—1900, að síldar-
afli er 5—9 tunnur á ári í Fljótum, og vísast er það einungis síld,
sem slæðzt hefur með öðrum afla.
Þorskur var löngum flattur og hertur í verstöðvum landsmanna,
en á 19. öld er mjög reynt að koma á fisksöltun, enda var salt-
fiskur betri gjaldvara en hertur fiskur.
Einar á Hraunum mun hafa verið með fyrstu mönnum, jafnvel
sá fyrsti, sem saltaði fisk við Skagafjörð. Hann keypti fisk og hafði
verkun í landi, þar sem ýmist var saltað eða hert, og var varan
seld á erlendan markað. Fiskverkun fór fram í Hraunakróki og
146