Skagfirðingabók - 01.01.1975, Blaðsíða 44
ELLEFU ALDA MANNVIST í LANDI
Ávarp á Hólum 23- júní 1974,
flutt af BRODDA JÓHANNESSYNI
Hátíðargestir.
Skylt er að spyrja á slíkri stundu, hvort þess kyns mann-
líf hafi dafnað á Islandi, að það sé hátíðarefni að minnast land-
náms, er gerðist fyrir ellefu öldum. Er þá ekki í umræðu, hvort
mannvist hafi verið hér fyrir þann tíma eða ekki.
Deila má um tímasetningar fornar, um ár og áratugi til eða
frá. Deila má og um gildi annarra heimilda. Elztu heimildir um
íslenzkt landnám munu þó flestar af þeirri gerð, að um sjálfa
merkingu orða, þá er máli skiptir, er sjaldan þörf að deila.
Skammt er liðið frá því að Bjarni Einarsson flutti erindi í út-
varp um íslenzkt mat á manngildi. Bar hann saman tvær fornar
heimildir, frásögn Maríusögu af mönnum, er bjargast sumir í
skipsbátnum, en sumir sökkva í Miðjarðarsjó á leið til Jórsala, og
frásögn Þorfinnssögu karlsefnis af því, er maðkur hafði spillt
skipi íslenzkra sæfara, og máttu sumir bjargast á eftirbátnum,
en sumir hlutu að sökkvast með skipi sínu maðksmognu.
I Maríusögu er svo skýrt frá atburðum:
„Skipherrann lætur nú út bát þann, sem í skipinu var, sem í
stórum skipum er vant, og lætur biskupinn þar í fara og þá menn,
er mest háttar voru og mestur skaði var í, ef létist“.
I Þorfinnssögu segir:
„Var það flestra manna sögn og tillaga að skipa mönnum bát-
inn svo sem hann tæki upp. En er það var reynt, þá tók báturinn
42