Morgunblaðið - 18.12.1985, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR18. DESEMBER1985
17
íslensk píanótónlist
Hljómplötur
Egill Friðleifsson
Þorkell Sigurbjörnsson, Der Wohl-
temperierte Jónas Tómasson, Sonata
VIII (1973).
Alti Heimir Sveinsson, Gloria (1981).
Hjálmar H. Ragnarsson, Firam
prelúdíur (1983—85).
Anna Áslaug Ragnarsdóttir leikur á
píanó.
Og þá er að minnast á síðustu
plötuna af þeim fjórum, sem ís-
lenska tónverkamiðstöðin sendi
nýlega frá sér og hafa allar að
geyma íslenska samtímatónlist.
Heitir sú „íslensk píanótónlist" en
þar er að finna verk eftir þá Þorkel
Sigurbjörnsson, Jónas Tómasson,
Atla H. Sveinsson og Hjálmar H.
Ragnarsson. Það er Anna Áslaug
Ragnarsdóttir sem leikur á Stein-
wayinn og fór upptakan fram í
Langholtskirkju. Fyrirfram hefði
mátt búast við að hljómburður
kirkjunnar væri of mikill fyrir
píanómúsík, en þess gætir lítið á
plötunni og kemur það nokkuð á
óvart. Anna Áslaug er vandaður
og góður píanóleikari, sem gerir
öllum þessum verkum ágæt skil.
Þó Anna Áslaug hafi dvalist lang-
dvölum erlendis hefur hún alltaf
haft gott samband við gamlan
frón, og lagt sig eftir að leika það
nýjasta sem úr smiðju tónskáld-
anna hefur komið.
Hjálmar H. Ragnarsson ritar
bækling með plötunni og rekur þar
í stórum dráttum sögu píanótón-
listar á íslandi. Og enn er það
Sveinbjörn Sveinbjörnsson er við
sögu kemur sem frumherji á þeim
akrinum. Svo vill til að litlu píanó-
stykkin tvö „Idyl“ og „Víkivaki",
en þau eru einu píanóverk Svein-
björns sem hér hafa verið gefin
út, njóta enn vinsælda og eru tölu-
vert leikin. Þeir Páll ísólfsson og
Jón Leifs sömdu síðar nokkuð fyrir
píanó, en fjörkippurinn hófst þó
ekki fyrr en eftir lýveldisstofnun-
ina og hafa síðan margir lagt lóð
sitt á þá vogarskálina.
Elsta verkið á plötunni samdi
Þorkell Sigurbjörnsson fyrir
Halldór Haraldsson píanóleikara
árið 1971 og ber þann skondna titil
„Der Wohltemperierte Pianist".
Verkið er í fjórum stuttum köflum.
Það hefst á einskonar prelúdíu,
sem síðan er vitnað í í lokaþættin-
um. Það var gaman að hlusta á
Önnu Áslaugu leika þetta verk,
hafandi túlkun Halldórs í huga,
Mewgret Ftettch
Kalli og Kata i fjöllcikahúsi
■im
og mega bæði vel við una þó ólík
séu um margt. „Sonata VIII" eftir
Jónas Tómason er einnig í fjórum
hlutum, þar sem nótan H er rauði
þráðurinn í gegnum þykkt og
þunnt. Laglegt verk hjá Jónasi,
sem hann tileinkaði Onnu Ás-
laugu. Síðasta verkið á hlið I er
„Gloria" Atla H. Sveinssonar.
„Gloria" er jólatónlist, hugleiðing
án orða um jólaguðspjallið —
Gloria in excelsis Deo — eða Dýrð
sé Guði í upphæðum" eins og höf-
undur tekur sjálfur fram. Satt að
segja man ég varla eftir að hafa
heyrt jafn hrjúfa englamúsík og
birtist á köflum í þessu verki. En
Atli slær einnig á mildari strengi
og þessi umskipti frá hörku til
mýktar heldur athygli hlustand-
ans allt til enda. Á hlið II er að
finna „Fimm prelúdíur" eftir
Hjálmar H. Ragnarsson. Þær eru
mjög ólíkar innbyrðist en bera þó
allar einkenni höfundar síns, ólg-
andi, ástriðufullar og spennandi.
Önnur prelúdían „Allegro con
brio“ er ein áhrifaríkasta íslenska
píanótónsmíðin sem ég hef heyrt
og er hér glæsilega flutt af önnu
Áslaugu.
Hér í blaðinu hefur nú lítillega
verið fjallað um þær fjórar hljóm-
plötur, sem út komu fyrir stuttu á
vegum íslensku tónverkamið-
stöðvarinnar og hafa þær allar að
geyma íslenska samtímatónlist.
Það skal rifjað upp að fyrirhugað
er að gefa út átta plötur til við-
bótar áður en lýkur og verður fróð-
legt að fylgjast með þeim. Ætla
má að með því fáist nokkuð heilleg
mynd af því, sem helst er að gerast
í smiðjum íslenskra tónskálda. Á
þessum fjórum plötum koma ellefu
tónskáld við sögu og eiga þrjú
þeirra verk á fleiri en einni plötu.
Vonandi verður val tónsmíða á
þeim plötum, sem enn á eftir að
gefa út, til þess að sýna þá miklu
breidd og grósku sem hér ríkir í
þessum málum og gefi sem flestum
tækifæri, jafnt „alþjóðahyggju" og
framúrstefnumönnum sem og
þeim er enn huga að arfi feðranna
í tónsköpun sinni, og tengja þannig
nútíð við fortíð.
Lesendum skal bent á, að þessi
plötuútgáfa er hið merkasta fram-
tak og kærkomið öllum unnendum
íslenskrar tónmenningar.
Nýjar bækur
um Kalla
ogKötu
KOMNAR eru út hjá Iðunni tvær
nýjar litmyndabækur um Kalla og
Kötu eftir þýska höfundinn Mar-
gret Rettich. Nefnast þær Kalli og
Kata i skólanum og Kalli og Kata
í fjÖlleikahúsi.
Iðunn hefur áður gefið út átta
bækur um Kalla og Kötu.
Bjarni Fr. Karlsson þýddi bæk-
urnar, sem voru prentaðar á Ítalíu.
MAGNUS
MAGNÚSSON
Á söguslóðum
Bíblíunnar
Hinn kunni sjónvarpsmaður í Bretlandi, Magnús
Magnússon, skyggnist að baki frægra þátta í breska
sjónvarpinu og síðar í því íslenska. Þetta er vegahand-
bók um söguslóðir Biblíunnar. Þetta erjafnframt bók
sem vekur spurningar og umræður.
Magnús Magnússon vinnur úr ógrynni lítt kunnra
heimilda og kynnir lesandanum niðurstöður sínar á
alþýðlegan hátt sem nýtur sín vel í vandaðri þýðingu
Dags Þorleifssonar.
n^WarW^og
sogusBSI I Austu.löt.dum u*t.n r Mr
lóhann S.
Hannesson
TÍUNDIR
KVÆm
NORM
VINCENT NORMAN
Ljjd V,NCENT peale
lífmuíi ..Jfyfttðkid
w.mwnrngju
&
Tíundir
Kvæði eflir Jóhann S. Hannesson
Kristján Karlsson sá um útgáfuna og ritar
inngang um skáldskap Jóhanns
Jóhann S. Hannesson andaðist 9.
nóvember 1983. Hann lét eftir sig í
handritum Ijóð þau, frumkveðin og þýdd,
sem nú koma út. Langflest ljóðin orti
Jóhann síðustu þrjú árin sem hann lifði
og ekkert þeirra hefur áður komið út í
bók.
Skáldskapur Jóhanns er í heild sérkenni-
legt og merkilegt framlag til íslenskrar
ljóðagerðar á okkar tímum.
Iceland 66° North
Stórglæsileg bók á ensku um Island og
íslendinga eftir tvo erlenda listamenn:
Pamelu Sanders (Brement) og Roloff Beny
Tilvalin gjof til vina og vidskipta-
manna erlendis.
Þessi bók hefur þegar vakið á sér mikla
athygli erlendis og hlotið hina bestu
dóma. Ljósmyndir Roloffs Beny eru
einstæðar að fegurð og texti Pamelu,
eiginkonu sendiherra Bandaríkjanna á
fslandi, er ritaður ,af mikilli ást, drjúgri
þekkingu og smitandi eldmóði um nánast
allar hliðar mannlegs lífs á íslandi.”
Bækur riormans Vincent Peale
i þýðingu Baldvins Þ. Krisýánssonar
Vörðuð leið til
lífshamingju og
Lifðu lífinu lifandi
Þessar tvær dásamlegu heilræðabækur
hafa verið ófáanlegar um langt skeið en
nú hefur verið úr því bætt.
Vörðuð leið til lífshamingju kennir
mönnum að hugsajákvætt en Lifðu lífinu
lifandi sýnir hvernig breyta á þessari
jákvæðu hugsun í framkvæmd.
BOKAUTGAFAN ÖRN & ÖRLYGUR
Síðumúla 11, sími 84866