Morgunblaðið - 08.04.1993, Síða 10

Morgunblaðið - 08.04.1993, Síða 10
10 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. APRÍL 1993 Umsjónarmaður Gísli Jónsson 687. þáttur Enn á þátturinn góð bréf að þakka. Fyrstur tekur til máls Jón Á. Gissurarson: „Orðabók Menningarsjóðs tel- ur ofnotkun orðsins maður sem óákveðins fornafns fara illa. Ætli eftirfarandi glefsa úr blaðagrein renni ekki stoðum undir þá skoðun? „Það kemur enginn til manns og kreistir upp úr manni skoðan- ir manns og hrindir þeim í fram- kvæmd, þótt maður sért [sic] óánægður. ..“ Til hvaða annarra orða gæti höfundur hafa gripið svo að úr hefði orðið brúkleg íslenska? Maðurinn sem tegundarheiti er gamall í íslensku máli. Sömu reglu hafa menn fylgt um teg- undaheiti annarra dýrahópa, þ.e. eintala með ákveðnum greini. í tíma hjá Sigurði Guðmundssyni bar þetta einhveiju sinni á góma. Hann taldi betur fara á að hafa þessi orð í fleirtölu án greinis í þessari merkingu. Hefur mér fundist svo æ síðan. En ýmis sjávarkvikindi valda hér vand- kvæðum. Menn segðu varla að þorskar veiddust á Selvogs- banka eða loðnur fyndust við Langanes. Hvað leggur þú til þessara mála?“ Umsjónarmaður segir fyrst að honum leiðist mjög málfar af því tagi sem Jón tók dæmið af. Sá sem það hefur skrifað, er raunar svo málhaltur, að notkun orðsins þú sem óákveð- ins fornafns hefur glapið fyrir honum: „þótt maður sért“. En hvað er til ráða? í fyrsta lagi má fara þá leið sem Sigurður skólameistari kenndi okkur. Hún er ekki með öllu sambærileg við það ágæta tal að hafa þorsk og loðnu fyrir safnheiti (nomen collectivum). í tilvitnuninni, sem Jón tók, væri einnig hægt að setja fornafn fyrstu persónu í stað maður. Ég held að annað hvort þetta væri til ráða. Hins vegar bannfærir umsjónarmaður ekki með öllu þann málsið að hafa maður fyrir óákveðið for- nafn. En það verður að gera með mikilli gát. Framhald af bréfí Jóns Á. Gissurarsonar kemur síðar. ★ Hlymrekur handan kvað: Af fjallsegg sér Finnbogi renndi á flug, svo ei stöðvunar kenndi, hann skaust upp hinumegin ... og varð allshugar feginn, er ör (eftir viku) ’onum hvíldina sendi. Nikulás norðan ljóðar mein- leysislega á einn limrahöfunda þáttarins: Frökk var Vilfríður vestan í draumi, en í vökunni gerði allt í laumi svo hljóðlát í spori, jafnt á hausti sem vori, og læddist sem lúsin með saumi. ★ Þá tekur til máls Jakob Bjömsson, og þakka ég honum vel skrifað og rökstutt bréf. Við skólabræðurnir eram ekki alltaf á einu máli, en sjónarmið hans eiga ekki síður rétt á sér en mín. í næsta þætti mun ég víkja nánar að efni bréfsins, en gef honum orðið um sinn: „í þætti þínum laugardaginn 27. febrúar sl. segir þú: „í guðs bænum, fréttastjórar og ritstjór- ar, skáld og aðrir snillingar: Útrýmið orðinu „umhverfís- vænn“.“ Ég segi á móti: í guðs bæn- um, umsjónarmaður: Ekki þetta offors! Þú vilt nota orðið „vist- vænn“ eða „visthollur" í staðinn fyrir „umhverfisvænn". Bæði fyrmefndu orðin eru ágæt og ekkert hef ég á móti því að þau séu notuð þar sem þau geta átt við. En þau geta með engu móti komið almennt í stað „umhverf- isvænn“ af þeirri einföldu ástæðu að orðin „umhverfi“ og „vist“ eru alls ekki sömu merk- ingar. „Umhverfi" er samheiti á því sem hverfíst um eða lykur um (fransk/enska orðið „envir- onment" felur líka í sér þessa „umlykjandi“ merkingu), en orð- ið „vist“ er haft sem heiti á þeirri heild sem lífverur og um- hverfí þeirra mynda, sbr. „vist- fræði“ (ecologia). Merkingarsvið orðsins „umhverfí" er miklu víðfeðmara en orðsins „vist“. „Umhverfi" getur verið hvort heldur sem er dautt eða lifandi eða blanda af hvorutveggja; náttúralegt eða manngert eða blanda af hvorutveggja, en „vist“ felur ávallt í sér lífverar. Safnaðarheimili Matthíasar- kirkju á Akureyri er ágætlega umhverfisvænt; það fellur prýði- lega inn í umhverfi kirkjunnar. Það væri hinsvegar alger enda- leysa að tala um að það sé „vist- vænt“ eða „visthollt“. Lofum því fyrir alla muni orð- inu „umhverfisvænn" að lifa og notum það þar sem það hentar. Með því er ekki sagt að það eigi að nota í tíma og ótíma og aldrei nein önnur orð. „Vistvænn“ eða „visthollur“ geta stundum verið réttu oi’ðin; fallið betur að því hugtaki sem orðinu er ætlað að lýsa. Miðaldra bankastjóra og fermingardreng henta ekki sömu fötin. Eins er um mismun- andi hugtök. Þau þurfa mismun- andi búning. Hvorki ber að út- rýma fermingarfötum né banka- stjórafötum. Þau eiga bæði rétt á sér. Eins er um mismunandi orð. Með bestu kveðjum." Bandarískir listamenn í Portinu Bandarísku myndlistarmenn- irnir Charles L. Ransom og Kristina L. Tollefson opna sýn- ingar á verkum sínum í list- • • • Opið idag, skírdag, kl. 10-16. Opið á laugard. kí. 10-16. Almenna fasteignasalan sf. var stofnuð 12. júlí 1944. salnum Portinu í Hafnarfirði á laugardag 10. apríl kl. 15.00, og standa þær fram til 25. apríl. AIMENNA FASTEIGHASAL AM LAUGAVEG118 SÍMAR 21150-21370 Charles L. Ransom nam við College of Idaho og hélt til fram- haldsnáms í háskóla Mexíkóborg- ar, og Oregon-háskóla á 6. áratug- inum, auk viðbótarnáms við Stan- ford-háskóla árið 1976. Hann hef- ur fengist við kennslu samhliða listsköpun sinni, og var prófessor í listum við Portland Community College á áranum 1967-1983. Ransom hefur haldið einkasýning- ar á verkum sínum víða í Banda- ríkjunum, auk sýninga í Brasilíu, Portúgal og Cayman-eyjum. Kristina L. Tollefson nam við Cranbrook Academy of Art í Mich- igan-fylki, og fór til framhalds- náms í Carleton College í Minne- sota í Bandaríkjunum. Hún hefur fengist við kennslu, og haldið einkasýningar víða í Bandaríkjun- um. Hingað til lands kemur hún með stuðningi Fulbright-stofnun- arinnar, og segist hún hafa komið hingað vegna þess hversu athygl- isverð hin óstöðuga jarðfræði landsins var. Mörg fyrri verka hana hafi fengist við umbreytingu hluta fyrir áhrif náttúruaflanna; elds, vatns, vinds, o.sfrv. Hún hef- ur dvalist hér í níu mánuði og segir verk sín vera n.k. huglæga heimild eða dagbók þeirrar dval— ar. „Höfuðþættir þessar tímabils. hafa verið hreyfíng, uppgötvun og skilgreining. Ég hef reynt að leita að smáatriðum í umhverfí mínu sem gefa til kynna stærri og víð- tækari sýn.“ 911 KA 91 97fl L^RUS Þ’ VALDIMARSSON FRAMKVÆMDASTJÓRI L I \ d\JaC,\0l\J KRISTINN SIGURJÓNSSON, HRL. löggiltur fasteignasau Til sýnis og sölu meðal annarra eigna: Við Jöklafold - tilboð óskast Ný og glæsileg 3ja herb. íbúð á 2. hæð, 82,3 fm nettó. Þvottakrókur á rúmg. baði. Parket. Fullgerð sameign. 40 ára húsnæðislán kr. 4,9 millj. Glæsileg eign á frábærum stað Einbýlishús - steinhús, ein hæð, 171,2 fm nettó við Selvogsgrunn. Töluvert endurnýjað. Bílskúr tæpir 30 fm. Glæsilegur trjágarður. Einbýlishús - hagkvæm skipti möguleg Vel byggt og vel með farið einnar hæðar steinhús í Vogunum um 165 fm auk bílskúrs 23 fm. Glæsileg lóð. Skipti möguleg á góðri rbúð eða hæð. Teikning á skrifstofu. Skammt frá Hótel Sögu Á vinsælum stað á Högunum. 5 herb. neðri hæð í þríbýlishúsi um 130 fm. Allt sér. Glæsileg lóð. Bílskúrsréttur. Tilboð óskast. Fyrir smið eða laghentan 3ja herb. ibúðir í steinhúsum í gamla austurbænum. Lausar strax. Þarfnast nokkurra endurbóta. Tilboð óskast. Endaíbúð - tilboð óskast Á 1. hæð við Stóragerði 4ra herb. íbúð um 100 fm í vesturenda. Nýleg eldhúsinnrétting. Sérhiti. Tvennar svalir. Mikil og góð lán fylgja. Útsýni. Við Digranesveg - útsýni - tilboð óskast Vel byggð og vel með farin húseign, tvær hæðir og kj. Á hæðunum er mjög góð 5 herb. íb. ( kj. er 2ja herb. íb. Góður bílskúr 33,6 fm auk kj. Frábært útsýni. DAGBÓK ÁRNAÐ HEILLA Q /\ára afmæli. Hólm- O U fríður Þóroddsdótt- ir, Hjallavegi 52, verður átt- ræð laugardaginn 10. apríl. 7 Oára afmæli. Jón I V/ Bogason, rannsókn- armaður, Sæbóísbraut 32, Kópavogi, verður sjötugur 9. apríl. Hann tekur á móti gestum ásamt eiginkonu sinni, Guðrúnu B. Sigur- jónsdóttur, laugardaginn 10. apríl kl. 15.30-18 í Setrinu, Félagsheimili Kópavogs, Fannborg 2, 1. hæð. /?^\ára afmæli. Einar Vf vf Sigurðsson, há- skólabókavörður, Kringl- unni 45, Reykjavík, verður sextugur laugardaginn 10. apríl. Hann og eiginkona hans, Margrét Anna Sigurð- ardóttir, taka á móti gestum á afmælisdaginn kl. 17-20 í Breiðfirðingabúð, Faxafeni 14. tug í dag. Hún tekur á mótfy/ gestum í Hafnarborg, menn- ingar og listastofnun Hafnar- fjarðar, Strandgötu 34, milli kl. 18-21. dóttir, Vesturvangi 6, Hafnarfirði, er sjötug í dag. Hún og eiginmaður hennar, Friðrik Jónsson, verða að heiman á afmælisdaginn. Skeiðarvogi 11, Reykjavík, fyrrverandi skrifstofustjóri hjá Framleiðsluráði landbún- aðarins, verður sjötugur laug- ardaginn 10. apríl. Hann og eiginkona hans, Fjóla Gísla- dóttir, verða að heiman á afmælisdaginn. /?nára afmæli. Þórunn U U Friðbjörg Benja- mínsdóttir, Hjallabraut 50, Hafnarfirði, verður sextug 13. apríl. Hún og eiginmaður hennar, Gestur Guðjónsson, taka á móti gestum í safnað- arheimili Víðistaðakirkju frá kl. 19 á afmælisdaginn. HJÓNABAND. Þann 6. febr- úar sl. voru gefin saman í hjónaband í Fella- og Hóla- kirkju af sr. Jóni Dalbú Hró- bjartssyni þau Sigríður Ólöf Sigurðardóttir og Oddur Sig- urðsson. Heimili þeirra er að Jórufelli 12, Reykjavík.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.