Morgunblaðið - 18.03.1997, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 18. MARZ 1997 29
LISTIR
Morgunblaðið/ Ásdís
Lokaverkið á tónleikum Sehola Cantorum og Mótettukórs Hallgríms-
kirkju var frumflutningur hér á landi á verki eftir Hjálmar H. Ragnarsson
Maria og krossinn
TÓNOST
Hallgrímskirkja
Kórsöngur
SCHOLA CANTORUM
OG MÓTETTUKÓR
HALLGRÍMSKIRKJU
Undir stjórn Harðar Áskelssonar
fluttu kórverk eftir Gesualdo.
Palestrina, Arvo Párt og Hjálmar
H. Ragnarsson. Sunnudagurinn
16. mars 1997.
YFIRSKRIFT tónleikanna var
Maria og krossinn og hófust tónleik-
arnir á stuttum kórverkum eftir
Carlo Gesualdo, prins af Venosa. Á
æskuárum sínum lagði hann stund
á tónlist og varð mjög fær lútuleik-
ari. Þrátt fyrir að vera „amatör“ og
tónskáld á laun, en hann var mjög
áberandi á sviði stjórnmála, er hans
sérstaklega getið fyrir frumleika í
tónskipan og notaði hann mikið af
svo nefndum þverstæðum, svo og
krómatískt tónferli. Á efri árum af-
salaði hann prinsdómi sínum og
helgaði sig gerð trúarlegrar tónlistar
(2 bækur af mótettum og 1 með
víxlsöngvum, responsorium) en áður
hafði hann meira lagt sig eftir gerð
madrigala og gefið úr fimm slíkar
bækur. Á tónleikum voru reyndar
flutt þijú responsorium, eftir Gesu-
aldo, sem voru mjög vel sungin af
Schola cantorum, er einnig flutti
Stabat mater, eftir Giovanni Pierlu-
igi frá Palestina. Shola cantorum er
aldeilis góður sönghópur og með
honum og Mótettukórnum státar
Hallgrímskirkja af einu besta söng-
samfélagi á íslandi.
Eftir frábæran söng Schola cant-
orum, mætti allur Mótettukórinn og
flutti sjö lofsöngva (Sieben magificat-
antiphonen) eftir Árvo Part. Hann
byggir víxlsönginn mjög á kyrrstæðri
hljómskipan og leik með blæbrigði,
sem voru frábærlega vel mótuð og
sungin, svo unun var á að hlýða.
Þrátt fyrir að verkið líti sakleysilega
út á nótnapappír, er það býsna erfitt
í flutningi og gerir sérstaklega mikl-
ar kröfur um fallega tónmyndun, sem
kórinn skilaði af glæsibrag. Seinna
verkið, eftir Arvo Párt, var Lofsöng-
ur til Maríu, sem einnig er í formi
víxlsöngs og eins og í fyrra verkinu,
er víxlsöngurinn litaður með breyti-
legri raddskipan og var flutningur
lofsöngsins ekki siðri en í því fyrra.
Lokaverk tónleikanna var Te
Deum, eftir Hjálmar H. Ragnarsson.
Þetta er viðamikið kórverk. Upphaf
þess (Te Deum) er byggt á hljómræn-
um endurtekningum en síðan tekur
við tvískiptur og langur fúgató kafli
(Tibi omnes angeli og Te gloriosus).
Þá kemur sérkennilegur kafli (Tu rex
gloriæ), þar sem unnið er mjög með
samstígar fimmundir, eins konar tví-
söng og er þessi kafli að mörgu leyti
ólíkur heildarstíl verksins. Lokakafl-
inn (Per singulus dies) er mjög hrað-
ur og lagrænn, útfærður í hljómræn-
um kontrapunkti og í hátíðlegum
lokahljómum verksins (In te, Domine,
speravi), birtist von mannsins um
eilífa björgun. Þetta glæsilega verk
var í heild mjög vel flutt og var loka-
kaflinn (Per singulum dies) sérstak-
lega skemmtilega sunginn en þar
getur að heyra hversu gott eyra
Hjálmar hefur fyrir því leikræna.
Það getur verið vandi að finna
hóli nýjan búning, þegar ekkert lát
er á vel unnu verki en Shola cantor-
um, Mótettukórinn og Hörður
Áskelsson, hafa sannarlega sett und-
irritaðan í vanda, hvað þetta snertir
og verður fyrst fyrir að grípa til
þess orðs, sem oftast er notað, því
í einu orði sagt, þá voru tónleikarn-
ir frábærir, bæði hvað snertir flutn-
ing og gæði viðfangsefna.
Jón Ásgeirsson
Sönggleði
TÓNLIST
Iláskólabíó
Kórsöngur
KARLAKÓRINN IIEIMIR
Undir stjóm Stefáns R. Gíslasonar
flutti islensk og erlend karlakórs
lög. Undirleikarar voru Thomas Hig-
gerson og Jón St. Gislason. Einsöngv-
arar voru bræðumir Óskar, Pétur,
Gísli og Sigfús Péturssynir, Bjöm
Stefánsson og Einar Halldórsson.
Laugardagurinn 15. mars 1997.
KARLAKÓRINN Heimir úr
Skagafirði er á tónleikaferðalagi
sunnan heiða og hélt fyrir fullu
Háskólabíói hressilega tónleika sl.
laugardag. Kórinn er skipaður mjög
góðum söngmönnum, nærri sjötíu
að tölu, sem sungu margt vel og
var auðheyrt að vel hafði verið æft
fyrir tónleikana.
Tónleikarnir hófust á lagi Sigfús-
ar Einarssonar, Þú álfu vorrar, sem
kórinn skilaði mjög vel. Það sem
helst mætti finna að söng Heimis,
er val viðfangsefna því svo góður
sönghópur, sem Heimir er, mætti
taka meira upp í sig en lög eins
og Til fjalla, La Montanara, Sjó-
mannapolka, Fram í heiðanna ró
og Tennessí-polka, sem öll eru
hreinlega dægurlög, margsungin
og léttvæg viðfangsefni. Auk lag-
anna Þú álfu vorrar, voru Áfram,
eftir Árna Thorsteinsson, Á
Sprengisandi, eftir Sigvalda Kalda-
lóns og Brennið þið vitar, eftir Pái
ísólfsson, einu klassísku karlakórs-
lögin á efnisskránni og voru þau
ágætlega sungin, sérstaklega lag
Páls, sem var sérlega vel mótað af
kór og undirleikara.
Tvö iög eftir Jón Björnsson voru
frumflutt af kórnum, Lækurinn, við
texta eftir Kristján frá Djúpalæk
og Hófadynur, við kvæði eftir Rósu
B. Blöndals. Lög Jóns eru ekta al-
þýðulög og í „Lækurinn", mátti
heyra töluverðan trega og að því
er kynnir tónleikanna greindi frá
er lagið líklega svansöngur tón-
skáldsins. Tvísöng í þessu þokka-
fulla lagi sungu Gísli og Pétur Pét-
urssynir. Björgvin Þ. Valdimarsson
átti tvö alþýðleg söngverk, Vorsól,
við texta eftir Stefán frá Hvítadai
og Sólskinsbarn, við texta eftir Jón
frá Ljárskógum. „Vorsólin" er
hressilegt lag, se_m var ágætlega
sungið af kór og Óskari Péturssyni
og „Sólskisbarnið" er ljúft og
þokkafullt lag, sem Sigfús, Péturs-
son söng með kórnum.
Sú aðferð, að skipta sönglagi á
milli einsöngvara og kórs, er ekki
ávallt smekklega útfærð því í lagið
vantar oft það sem hægt er að krefj-
ast af einsöngvara svo að einsöng-
urinn verður oftar en ekki aðeins
endurtekning þess sem kórinn ger-
ir. Þessa gætti í ítalska fjallasöngn-
um, með Einari Halldórssyni, Lagi
Bjarka Árnasonar, Dfsir vorsins, er
Björn Sveinsson, Pétur og Sigfús
Péturssynir sungu. Eiginlegan ein-
söng gat að heyra í lagi Sigvalda,
Á Sprengisandi, sem sungið var
mjög vel af Einari Halldórssyni en
kórinn söng skemmtilega útsettar
undirleiksraddir. Óskar Pétursson
söng ágætlega lagið Vorsól, eftir
Björgvin og síðast Skál-skál. eftir
Romberg, hressilegt lag, sem bæði
kór og Oskar Pétursson fluttu mjög
vel.
Karlakórinn Heimir er vel mann-
aður kór og hefur á að skipa frá-
bærum söngmönnum og svo sem
dæma má af flutningi kórsins í lagi
Páls ísólfssonar, ætti kórinn að
duga vel við erfið viðfangsefni, þó
bregða megi á leik með léttari lög-
um svona af og til og þá af þeirri
sönggleði, sem í heild einkenndi
söng kórsins. Stjórnandinn, Stefán
R. Gíslason, kann vel að stýra sínum
mönnum og undirleikur Thomasar
Higgerson var sérlega skýr og ör-
uggur. Það sama gildir um harmon-
ikkuundirieikinn hjá Jóni St. Gísla-
syni og útfærslu sumra einsöngs-
atriðanna, að harmonikkan var að-
eins notuð sem eins konar hljómfyll-
ing og hafði því lítið sem ekkert „að
gera“.
Jón Ásgeirsson
Ljóstrað upp
leyndarmáli
Morgunblaðið/Sveinn Haraldsson
LEIKENDUR og annað starfsfólk sýningarinnar úr hópi nemenda framhaldsskólans.
LEIKLIST
Lcikfclag
Framhaldsskóla
Vcstf jaröa
LEYNDARMÁL
Höfundur: Jónína Leósdóttir. Leik-
stjóri: Björn Gunnlaugsson. Aðstoð-
arleikstjóri: Albertína Elíasdóttir.
Hvíslari: Valgerður Sigurðardóttir.
Ljósahönnuður: Þórður Orri Péturs-
son. Tæknimenn: Anna Sigriður
Halldórsdóttir og Magni V. Guð-
mundsson. Förðun: Jóhanna Fylkis-
dóttir og Hugrún Lilja Hilmarsdótt-
ir. Leikendur: Binia M. Guðmunds-
dóttir, Bjami Þór Valdimarsson,
Brynja Ruth Karlsdóttir, Dóra Hlín
Gísladóttir, Eiríkur Örn Norðdahl,
Elín Smáradóttir, Eyrún Eggerts-
dóttir, Guðbjörg Bjömsdóttir, Guð-
rún Ósk Ásmundsdóttir, Hafsteinn
Már Andersen, Helga Guðrún Gunn-
arsdóttir, Hilmir Þór Bjarnason,
Hrafnhildur Ýr Elvarsdóttir, Jófríð-
ur Ósk Hilmarsdóttir, Judith Anialía
Jóhannsdóttir, Kristinn Júlíus
Smárason, Kristimi Orri Hjaltason,
Óli Maríus Guðmundsson, Pálina
Björg Snorradóttir, Rúna Esradóttir
Þorsteinn Hymer og Ævar Guð-
mundsson. Mánudagur 10. mars.
ÞAÐ HEFUR ekki áður komið
til að undirrituðum hefur gefist
færi á að sjá tvær ólíkar uppsetn-
ingar á nýju íslensku leikriti með
viku millibili. Hér gafst færi á að
líta sviðsetningu Vestfirðinga í
ljósi frumuppfærslu Breiðhyltinga.
Þetta varpar sérstaklega ljósi á
vinnubrögð leikstjóra og hve stór-
an þátt þeir geta átt í því hvernig
verk er skilið. Hins vegar er ekki
ástæða til að bera verk leikstjór-
anna beinlínis saman; þeir skiluðu
báðir vandaðri vinnu og skópu
nokkuð ólík sjónarhorn á verkið.
Það voru nokkur atriði í sýning-
unni á ísafirði sem voru sérstak-
lega athyglisverð. Heimsóknin til
sálfræðingsins var ógnvekjandi.
Eyrún Eggertsdóttir var útsmog-
inn og tilfinningakaldur sérfræð-
ingur sem á engan hátt var treyst-
andi. Notkun handsíma braut upp
samræðuformið og náði að fanga
athygli áhorfenda og beina henni
að textanum á nýjan leik. Einstaka
útstrikanir á texta gerðu orðræð-
una einbeittari.
Hvað leikinn varðar skipti
mestu að vinkonuþrenningin var í
öruggum höndum Rúnu Esradótt-
ur, Birnu M. Guðmundsdóttur og
Elínar Smáradóttur sem leika allar
af öryggi og krafti. Þar mæddi
mest á Rúnu í hlutverki Sólveigar,
en hún studdi sig við Ævar Guð-
mundsson í hlutverki Baldurs,
besta vinar hennar, og Helgu Guð-
rúnu Gunnarsdóttur í hlutverki
Lindu, litlu systur, sem skiluðu
bæði sínu með sóma. Guðrún Ósk
Ásmundsdóttir var einnig eftir-
tektarverð í hlutverki hinnar erfiðu
móður hennar. Guðrún lék stórt
og minnti mest á spéfugla þöglu
myndanna. Aðrir þátttakendur
léku af lífi og fjöri og var gaman
að fylgjast með leikgleðinni þó að
framsögninni væri oft nokkuð
áfátt.
Þar sem ætla má að sýningar
á þessu nýja verki verði ekki fleiri
í bráð verður ljóstrað upp um efni
leiksins. Leikritið fjallar um þau
vandkvæði sem fylgja því fyrir
unglinga af báðum kynjum að
opinbera samkynhneigð sína. Mál-
ið er rannsakað frá ýmsum hliðum
og á nærgætinn hátt fjallað um
sjálfsfyrirlitningu og viðbrögð fjöl-
skyldu og félaga. Þeir sem koma
að málinu utan frá eiga oft erfitt
með að gera sér í hugarlund hve
stórt skref þetta reynist ungling-
um, hvað þá eldra fólki, eins og
öll atriði sem snerta beint sjálfs-
mynd einstaklingsins. Jónína
Leósdóttir hefur leyst þetta vanda-
mál á glæsilegan hátt í verki sem
er klæðskerasniðið fyrir þarfir
ungs fólks.
Sveinn Haraldsson