Morgunblaðið - 15.05.1999, Qupperneq 82

82 LAUGARDAGUR 15. MAÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
2. MARS síðastliðinn tapaði söngkonan Du-
sty Springfield lokabaráttu sinni við
brjóstakrabbamein, sem hún hafði barist við
síðastliðin fimm ár. Hún valdi nú aldeilis
tímann til að deyja: Þennan sama dag átti
hún að taka á móti sérstakri heiðursorðu úr
hendi Bretadrottningar í Buckingham
Palace ásamt kollega sínum og vini úr
bransanum, Tom Jones, en orðuna fá þeir
sem þykja hafa skilað sérstaklega glæsilegu
og óeigingjömu ævistarfi.
Túberað hár og þykkur maskari
Fyrir stuttu hlaut Dusty sinn verðskuld-
aða staO í „The Rock’n’RoU Hall Of Fame“,
og það er alger tilviljun að í sömu viku og
hún dó var ævisaga hennar gefin út á bók og
safndiskur með hennar þekktustu lögum (sá
sem hér um ræðir) kom í plötubúðir... og
hún hefði orðið sextug 16. apríl sl. ef hún
hefði lifað! Þama misstu Bretar eina af sín-
um ástsælustu söngkonum, en ferill hennar
spannar yfir 40 ár og skilur eftir sig hátt í
j 400 upptökur (þar með taldar B-hliðar, út-
j varps-, sjónvarps- og tónleikaupptökur). Slík
afköst þekkjast bara hjá goðsögnum eins og
* Elvis Presley, Miles Davis og Prince.
Margir tengja Dusty Springfield við tíma-
bilið ‘62—’70, þar sem hún vissulega átti sitt
blómaskeið.
Hún var t.d. leiðandi afl í tísku kvenna á
sjöunda áratugnum - og margar skvísur létu
sko ekld sjá sig úti á götu nema með túberað
hár í heysátu, ijósan varalit og hnausþykkt
lag af svörtum augnblýanti, fölsk augnhár
OG maskara ofan á, þannig að þær litu út
næstum eins og pandabimir í framan. Þessi
mikla augnmálning, auðkenni söngkonunn-
ar, kom nú til vegna þess að Dusty sjálf var
svo rosalega nærsýn, að hún klessti allt of
miklum maskara á sig þegar hún tók af sér
gleraugun og hafði ekki hugmynd um hvað
hún var að gera!
En fyrir utan það hvemig Dusty leit út,
þá minnist ég hennar fyrst og fremst fyrir
öll lögin sem hún söng... og hvemig hún
söng þau! Hún var með „register" í söng-
röddinni sem minnti stundum á fallega
flaututóna, sjarma sem ég hef ekki heyrt hjá
neinni annarri altsöngkonu. Það var eins og
hún gæti sungið bókstaflega allt, og lét allt
hljóma eins og það væri klæðskerasniðið á
hana, þótt ekki hafi það alltaf verið raunin.
Elskaði svarta blús- og soultónlist
Hún söng franskar og ítalskar stórballöð-
ur (You Don’t Have To Say You Love Me -
If You Go Away), stelpulega sakleysispopp-
söngva (I Only Want To Be With You - Wis-
hin’ and Hopin’), klassíska ástarsöngva (The
Look Of Love), soul-tónlist í anda Motown
(In The Middle Of Nowhere) og svo gat hún
líka verið sexí ef hún vildi (Son-of-a Pr-
eacher Man).
Öll þessi lög er að finna á safnplötunni
„The Very Best Of Dusty Springfield", sem
er nýkomin í búðir. Þetta er alls ekki fyrsta
Dusty-safnplata sinnar tegundar. I mínu
persónulega plötusafni er að finna SJÖ
samskonar safndiska, og það versta er að
lagavalið er það sama á þeim öllum. En
sjaldan er góð vísa of oft kveðin, auðvitað, og
ágætt að almenningur skuli hafa aðgang að
þessu ákveðna lagasafni á öllum tímum.
Þessi diskur sem hér um ræðir er nær bein
eftiröpun á „Dusty - The Silver Collection"
sem kom reyndar út fyrir tíu árum, þannig
að sannir aðdáendur þurfa að fjárfesta í end-
urútgáfum LP-platnanna hennar á diskum
til að fá allt kremið á kökuna. En ekki hafa
áhyggjur - þeir eru hverrar krónu virði.
Dusty var ekki bara einhver popp-dúkka
sjöunda áratugarins í samfloti með Bítlun-
- r um. Hún var alveg jafn „kúl“ og þeir! Hún
vakti fyrst athygli þegar hún tróð upp í þjóð-
lagatríóinu „The Springfields" ásamt bróður
sínum, en hún elskaði svarta blús- og
soultónlist (óskaði þess stundum að VERA
Aretha Franklin). Hún söng þessa tegund
tónlistar líka svo listavel, að þegar fyrsta
sóló-smáskífan hennar, „I Only Want To Be
With You“, hóf innreið sína inn á ameríska
w vinsældalistann létu jafnvel svertingjar
ERLENDAH
Páll Óskar Hjálmtýsson
tónlistarmaður
fjallar um Dusty Springfield
og nýlega safnplötu með
helstu lögum hennar.
Engin popp-
dúkka sj öunda
áratugarins
Dusty Spring-
field var
fyrsti tónlist-
armaðurinn
sem var sett-
ur á „svarta
listann" í
Suður-Afríku.

DUSTY
Springfield að
hætti Andy
Warhol.
blekkjast. Þeir héldu að hún væri
einhver ný svört söngkona komin
á samning hjá Motown.
Á svarta listanum
í Suður-Afríku
Það var hún persónulega
sem kynnti heimaland sitt (og
restina af Evrópu) fyrir
Motown, í sérstökum sjón-
varpsþætti þar sem hún
kynnti allar helstu stjömur
Berrys Gordys til leiks. Þá
fyrst fóru Motown-plötur
seljast í Evrópu. Einnig var
Dusty Springfield fyrsti
tónlistarmaðurinn sem
settur á „svarta listann" í
Suður-Afríku, þegar hún
neitaði að troða upp í tónleikasal
þar sem blökkumenn voru aðskildir frá
hvítum áhorfendum.
Afleiðingarnar voru þær
að hún var rekin úr landi,
og fólk gerði sér fyrst
grein fyrir því að „ap-
artheid“ var dauðans al-
vara. ATH. Þetta var árið
1964. „The world was a
mess - her hair was per-
fect!“
Dusty fékk tækifæri til að
taka soul-röddina sína skref-
inu lengra þegar henni var
boðið að fara til Memphis í
Bandaríkjunum að vinna með
svörtum hljóðfæraleikurum og
upptökuliði Arethu Franklin og
Otis Redding. Afrakstur þess
samstarfs var meistaraverkið
„Dusty In Memphis“ (1969), þar sem alit í
einu var mætt ný og sexí Dusty. Þar sannaði
hún fyrir Memphis-strákunum að maður
gæti vel sungið með sálinni án þess að þurfa
að arga og garga. I staðinn læðist Dusty inn
bakdyramegin, með sínum þræl-grúvandi
sjarma, dregur hlustandann á tálar og
myndar skilyrðislaust og algerlega einlægt
samband við bæði lag, texta og þann sem
hlustar. AðalsmeOurinn af þessari plötu,
„Son-of-a Preacher Man“, naut gífurlegra
vinsælda þegar hann kom út á sínum tíma,
en þessi sama upptaka var svo notuð aftur
árið 1994 í myndinni „Pulp Fiction", og
sýndu þá endurnýjaðar vinsældir að platan
hafði staðist tímans tönn.
Aldrei ánægð með sjálfa sig
Reyndar er það algjört hneyksli að aðeins
þetta eina lag af „Memphis“-plötunni er not-
að á „The Very Best Of Dusty“. Það er t.d.
alger siðferðisleg skylda þeirra sem elska
tónlist að heyra „The Windmills Of Your
Mind“, takk fyrir.
Dusty var haldin nær sjúklegri fullkomn-
unaráráttu og minnimáttarkennd, sem leiddi
smám saman til þess að hún var aldrei
ánægð með sjálfa sig eða það sem hún var
að gera. Þegar svo meistaraverkið „Dusty
In Memphis" seldist ekki jafn vel og hún
ætlaðist til upplifði hún það sem persónu-
lega höfnun og fór að halla sér að bokkunni
út frá því. Það leiddi til áfengis- og eitur-
lyfjavandamáls, sem hún átti erfitt með að
ná sér upp úr það sem eftir var ævinnar.
Dusty var lesbía sem lifði aldrei fyllilega í
sátt og samlyndi við tilfinningar sínar, vænt-
anlega vegna strang-kaþólsks uppeldis. Við-
brögð foreldra hennar við kynhneigð dóttur
þeirra voru það lituð af fáfræði að það eina
sem Dusty uppskar var að hata sjálfa sig. Það
er kannski þess vegna sem hún getur tekið
mann með sér inn í allan tilfmningaskalann;
maður hlær með henni í „Wishin’ and Hopin’",
grætur með henni í „I Just Don’t Know What
To Do With Myself‘, og hún gjörsamlega
jarðar mann með „If You Go Away“.
Samstarf með Pet Shop Boys
Eftir fjarveru frá vinsældalistum á átt-
unda áratugnum (af því að Dusty var upp-
dópuð einhvers staðar í Ameríku) hjálpuðu
Pet Shop Boys-strákamir henni (sem voru
gamlir aðdáendur síðan þeir voru átta ára)
að eiga „come-back“ árið 1987 með laginu
„What Have I Done To Deserve This?“. Það
leiddi til frekara samstarfs með þessum
meisturum tölvupoppsins og lög eins og „In
Private" og „Nothing Has Been Proved" eru
líka látin fylgja með á þessum nýja
safndiski. Dusty Springfield tók gleði sína á
ný, og nýir og mun yngri aðdáendur en hún
átti að venjast bættust í hópinn. Ég er einn
af þeim. Þess vegna er ég búinn að vera að
skrifa þessa grein!
Ef þig langar til að kynnast þessari skvísu
er náttúrulega langbest að festa kaup á
þessum „Very Best Of ...“-diski og þú ert í
góðum málum ef þú splæsir í „Dusty In
Memphis“-plötuna um leið, en hún var
einmitt að koma út fyrir tæpum mánuði í
endurbættri útgáfu með fullt af áður óút-
gefnum aukalögum. Diskar af þessu tagi
seljast líka vel á Islandi. Svipaður safndisk-
ur, þar sem Dionne Warwick syngur lög
Burt Bacharach, hefur verið í stöðugri sölu
mánuðum saman ... enda erum við að tala
um klassíska popptónlist!
Ég get LOFAÐ ykkur því að þessi Dusty-
diskur er í nákvæmlega sama gæðaflokki.
Það fer allavega vel um Dionne og Dusty
saman uppi í hillu hjá mér. - Einnig má líka
nálgast ævisöguna „Dusty" eftir Lucy
O’Brien í næstu bókabúð og svo má ekki
gleyma því að það er starfræktur frábær að-
dáendaklúbbur á Bretlandi þar sem maður
fær fréttabréf og allt hitt góssið sem enginn
annar fær að heyra, he he he. Póstfangið er:
The Dusty Springfield Bulletin, PO Box 203,
Cobham, KTll 2UG, England. Einnig geta
tölvufíklar horfið á vit þessarar frábæru
söngkonu með því að slá inn
www.rainbow.net.au/~dustyAinks.html