Morgunblaðið - 31.07.1999, Page 4

4 LAUGARDAGUR 31. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Heimsókn Ólafs Ragriars Grímssonar forseta íslands til Kanada
Morgunblaðið/Jón Gústafsson
FORSETI Islands dró íslenska fánann að húni við sendiherrabústað Islands í Winnepeg. Viðstaddir voru
m.a. Svavar Gestsson sendiherra, Dalla Ólafsdóttir, dóttir forsetans, Eric Stefanson heilbrigðisráðherra
Manitoba og Neil Bardal aðalræðismaður fslands í Gimli.
Mikilvægt að rækta tengsl
við Vestur-Islendinga
FORSETI fslands gerði stuttan stans í Winnipeg á
hádegi föstudags á leið sinni til Mountain í Norður-
Dakóta. Þar dró hann íslenska fánann að húni við
sendiherrabústað Islands í Kanada. Siðan ræddi for-
setinn við blaðamenn og átti hádegisverðarfund með
nokkrum helstu frammámönnum vestur-íslenska
samfélagsins í Manitoba í boði Svavars Gestssonar.
Meðal gesta voru Janis Johnson öldungadeildarþing-
maður, John Harvard þingmaður, Eric Stefanson
heilbrigðismálaráðherra Manitoba og Neil Bardal
aðalræðismaður Isiands í Gimli.
Forsetinn ræddi þar meðal annars um nýafstaðna
heimsókn sina til Alberta og Saskatchewan.
„Það var einstök lífsreynsla að finna á sléttunum í
Saskatchewan þetta bændasamfélag sem er svo ís-
lenskt í öllu sínu eðli og hitta þar mörg hundruð af-
komendur íslenskra landnema, bænda sem settust
þar að fyrir um hundrað árum, og skynja þjóðrækn-
ina og tilfinningarnar til íslands," sagði forseti ís-
lands við þetta tækifæri. „Mér varð hugsað til þess
að við á Islandi höfum á margan hátt vanrækt að
sinna þeim byggðum Vestur-Islendinga sem eru ann-
ars staðar en á Winnipeg og Gimli-svæðinu.“
Talar lýtalausa íslensku
Forsetinn sagði að það væri mikill áhugi á því
meðal yngri kynslóðar Vestur-fslendinga að tengja
arfleifðina við nútíma viðskiptahætti. „Þarna finnst
enn fólk sem talar lýtalausa íslensku þótt það hafi
aldrei komið til íslands."
„í samræðum mínum við forsætisráðherra Sa-
skatchewan-fylkis kom fram mikill áhugi á að efla
viðskiptatengsl við ísland og Norðurlönd og í fram-
haldi af því við norðurhluta Rússlands. Það kom
fram hjá honum að hann hefði áhuga á að beita sér
fyrir því að íslenskum flugfélögum yrði gert kleift
að lenda annars staðar en í Halifax og var Winnipeg-
borg nefnd sem dæmi. Það mundi styrkja ferða-
mannaþjónustu milli annarra fylkja og Islands. Þeim
er líka ljóst að slikar flugsamgöngur við lönd í Norð-
ur-Evrópu geta þjónað hagsmunum einstakra fylkja.
Orðspor Islands í Kanada og sá árangur sem náðst
hefur í íslenskum efnahagsmálum er fyrirheit um að
samskipti við ísland geta þjónað slíkum hagsmunum.
Það vekur athygli þeirra að alþjóðafyrirtæki hafa
gert stóra viðskiptasamninga við fyrirtæki eins og
HEIMSÓKN forseta fslands vakti mikinn áhuga
fjölmiðla í Kanada.
OZ og íslenska erfðagreiningu. Slíkir samningar eru
mikill gæðastimpill fyrir íslenskt atvinnulíf."
Fjölmenni í Saskatchewan-fylki
Um eitt þúsund afkomendur íslenskra landnema í
Vatnabyggð j Saskatchewan-fylki í Kanada tóku á
móti forseta íslands. Tekið var á móti forsetanum við
minnismerki um landnám íslendinga í fylkinu sem
heimamenn hafa reist í bænum Elfros, en minnis-
merkið sýnir landnemahjón við lestur íslenskrar bók-
ar. Þar færði forsetinn Þjóðræknisfélagi Vatnabyggð-
ar að gjöf heildarútgáfu fslendingasagna á ensku.
Snemma um morguninn hafði forsetinn hitt for-
sætisráðherra Saskatchewan-fylkis, Roy J. Roma-
now, á vinnufundi. Þar var fjallað um landnám ís-
lendinga í fylkinu og stöðu fjölmargra afkomenda ís-
lenskra Iandnema nú, fyrirhuguð hátíðarhöld
kanadískra og íslenskra stjórnvalda á næsta ári til að
minnast Iandafunda Leifs Eiríkssonar og annarra ís-
lenskra karla og kvenna fyrir þúsund árum, væntan-
legan fríverslunarsamning EFTA-ríkjanna og
Kanada og hugsanleg viðskipti fslands og Sa-
skatchewan-fylkis. Svavar Gestsson sendiherra, sem
einnig sat fundinn, lýsti aðdraganda samningsins og
fjallaði um þau tækifæri sem hann mun skapa í við-
skiptum Kanada og EFTA-ríkjanna.
I gærmorgun átti forsetinn fund með forsvars-
mönnum í viðskiptalífi Saskatchewan-fylkis í boði
Anne Rose framkvæmdastjóra títflutningsráðs.
Ný reglugerð um rannsóknir á heilbrigðissviði
Sér um eftirlit með
framkvæmdinni
INGIBJÖRG Pálmadóttir, heil-
brigðis- og tryggingamálaráðherra,
hefur undirritað nýja reglugerð um
vísindarannsóknir á heilbrigðissviði.
Tvö ár eru liðin frá setningu slíkrar
reglugerðar um vísindarannsóknir.
I fréttatilkynningu frá heilbrigðis-
og tryggingaráðuneytinu kemur
fram að á þeim tíma hafi orðið mikl-
ar breytingar á sviði rannsókna.
Þeim hafi jafnframt fjölgað veru-
lega og kröfur til rannsakenda auk-
ist. Þá hefur orðið mikil umræða um
siðfræði rannsókna og þá helst í
tengslum við gagnagrunn á heil-
brigðissviði.
Nýja reglugerðin er gerð sam-
kvæmt ósk landlæknis, sem lagði til
að fyrri reglugerð yrði endurskoðuð
með framangreind sjónarmið í
huga. Helstu breytingar sem finna
má í nýrri reglugerð eru þær að nú
er vísindasiðanefnd falið eftirlit með
framkvæmd rannsókna en sam-
kvæmt eldri reglugerð samþykkir
nefndin einungis rannsóknaáætlan-
ir en fylgist ekki með framvindu
rannsóknanna.
Reglugerðin gerir ráð fyrir að
landlæknir skipi óháðan fulltrúa í
siðanefndir stofnana. Nú eru siða-
nefndir þeirra skipaðar af stjómum
þeirra og engin trygging fyrir því
að í þeim sé fulltrúi sem óháður er
viðkomandi stofnun.
Nýr formaður
visindasiðanefndar
Sú breyting verður á skipan vís-
indasiðanefndai- að þrír nefndar-
menn verða tilnefndir af mennta-
málaráðherra, dómsmálaráðherra
og landlækni og tveir skipaðir af
heilbrigðisráðherra án tilnefningar.
Tilnefningu menntamálaráðherra
og dómsmálaráðherra er ætlað að
tryggja að sjónarmiða vísinda og
mannréttinda sé gætt í nefndinni og
tilnefningu landlæknis að tryggja
að gætt sé hagsmuna notenda heil-
brigðisþjónustu, að því er fram
kemur í fréttatilkynningu.
Þegar hin nýja reglugerð tekur
gildi mun Ingileif Jónsdóttir, líf-
fræðingur, taka við formennsku í
vísindasiðanefnd.
-----------------
Hótaði af-
greiðslufólki
MAÐUR hafði í hótunum við
starfsfólk Hagkaups í Skeifunni rétt
fyrir klukkan fimm í gær, þegar það
hugðist koma í veg fyrir að hann
gengi út með vörur án þess að greiða
fyrir þær. Starfsfólkið kannaðist við
manninn og var hans leitað í
gærkvöldi.
Þegar starfsfólk verslunarinnar
reyndi að stöðva manninn lyfti hann
upp jakkanum þar sem hnífur var í
slíðri og spurði hvort hann ætti að
nota hnífinn. Hann komst burtu á
bíl. Starfsfólkið náði númeri bílsins
og lét lögreglu vita. Kom í ljós að
maðurinn sem fólkið taldi sig
kannast við er skráður eigandi
bílsins.
Andlát
KRISTJAN G.
HALLDÓRSSON
KJARTANSSON
KRISTJÁN G. Hall-
dórsson Kjartansson
forstjóri er látinn, 65
ára að aldri.
Kristján fæddist í
Reykjavík hinn 22.
júní árið 1934, sonur
hjónanna Halldórs
Kjartansson og Else
Marie Nielsen.
Kristján lauk stúd-
entsprófi frá Verzlun-
arskóla íslands árið
1956 og hóf þá störf
fyrir Helga Magnús-
son & Co. og síðar hjá
fjölskyldufyrirtækinu Elding Trad-
ing Company. Um áramótin 1959-
60 var hann ráðinn framkvæmda-
stjóri Verksmiðjunnar
Vífilfells hf. og gegndi
því starfi í tæplega
þrjátíu ár. Þá sneri
hann sér aftur að
rekstri Elding Trad-
ing Company og var
forstjóri þess til
dauðadags.
Kristján var virkur í
ýmsum félögum og
líknarsamtökum og
starfaði m.a. í JC-
Reykjavík og Frímúr-
arareglunni.
Eftirlifandi eigin-
kona Kristjáns er Iðunn Bjöms-
dóttir og eiga þau þrjú uppkomin
böm.
Stór viðskíptavinur íslenskra ferðaþjónustufyrirtækja gjaldþrota
Horfur á miklu tapi
ÞÝSKA ferðaskrifstofan Arktis
Schele hefur verið lýst gjaldþrota.
Að sögn Magnúsar Oddssonar
ferðamálastjóra getur gjaldþrotið
eðlilega haft veruleg áhrif hjá
mörgum fyrirtækjum í ferðaþjón-
ustu hér á landi, þar sem umrætt
fyrirtæki sé einn stærsti söluaðili
Islandsferða í Þýskalandi.
Magnús segist halda að þessar
fréttir hafi komið flestum hér í opna
skjöldu. „Þarna er um að ræða fyr-
irtæki sem hefur verið að selja ferð-
ir til Islands mjög lengi, og senni-
lega er það annar stærsti söluaðOi á
þessu mikla markaðssvæði okkar,
Þýskalandi."
Ferðaskrifstofan er í eigu Nor-
berts Schele, en hann hefur sérhæft
sig í ferðum á norðurslóðir. „Gestir
á hans vegum hérlendis voru til
dæmis 3-4.000 talsins á síðasta ári,
sem mér reiknast tö að séu 10-12%
af þeim gestum sem hingað komu
frá Þýskalandi,“ segir Magnús.
Að sögn Magnúsar er tapið vænt-
anlega verulegt hér. ,Á landinu eru
núna rúmlega 500 gestir á vegum
fyrirtækisins. Búið er að veita þeim
þjónustu undanfamar vikur, sem
menn hafa ekki fengið að fullu
greidda. Það er erfitt að meta fjár-
hagslegt tjón, en það nemur örugg-
lega einhverjum tugum milljóna.
Þessar skuldir eru viðskiptaskuldir,
ekki forgangsskuldir."
Tap vegfna aflýstra ferða
Þá segir Magnús að við bætist
tjón vegna þess að. fyrirtækíð hafi
bókað ferðir til íslands á næstunni.
„Það er búið að taka frá hótelher-
bergi, bílaleigubíla og fleira. Það er
hæpið að þessir einstaklingar kaupi
ferðir hjá öðrum. Þess vegna er um
viðskiptalegt tap atvinnugreinar-
innar, og tapaðar gjaldeyristekjur
þjóðarbúsins, að ræða.“ Magnús tel-
ur að þama geti tapið numið 40-50
milljónum.
Magnús áætlar því að beint fjár-
hagslegt tap ferðaþjónustufyrir-
taekja vegna gjaldþrotsins nemi að
minnsta kosti 100 mdljónum króna.
Það dreifist þó á marga aðöa.
„Svona tap hefur hins vegar afar
slæm áhrif á atvinnugreinina, þar
sem mörg fyrirtæki hafa verið að
berjast við að ná ásættanlegri af-
komu,“ segir Magnús.