Morgunblaðið - 31.07.1999, Page 36

36 LAUGARDAGUR 31. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Ég leigði þessar vélar flugfélagi til
fimm ára, eða til ársins ‘98, sama
flugfélaginu og ég keypti þær af.
Mér reiknast svo til að þá muni
markaðsverð hafa hækkað, og þá er
ekki nauðsynlegt að markaðurinn
hafí náð toppnum, nóg að verðið sé
komið svona vel upp fyrir miðjan
öldufaldinn. Kaupandinn á og má
hagnast líka. Hann kemur þá aftur
seinna. Það er lögmál. Oft er hag-
stæðara að kaupa nokkur stykki í
einu, fremur en eitt og eitt. Hinu er
ekki að leyna að með verslun á svo
dýrum hlutum sem flugvélum gildir
málshátturinn: Vogun vinnur, vog-
un tapar.
Fleiri hafa augu
en ernir
En ég hef rifað seglin í seinni tíð,
þannig að ef ég þarf að segja upp
starfsmanni, þá verð ég að segja
sjálfum mér upp, því að við erum
bara tvö, ég og stúlkan sem situr við
faxið og sendir skilaboðin áfram
þangað sem ég er staddur hverju
sinni. Hún vinnur miklu meira en
ég. En ég áttá hlut í fyrirtækjum í
Sviss og Belgíu og 60 feta snekkju
átti ég, var með hana á Miðjarðar-
hafinu og í Karíbahafinu, en ég seldi
hana, því nú er ég meira fyrir golf
og skíði. Alpafjöllin eru ekki nema
steinsnar frá Liechtenstein. Ég
seldi fleira, þegar mér fundust feitu
árin vera orðin grunsamlega mörg
undir lok síðasta áratugar. Ég svip-
aðist um og mér reiknaðist svo til að
þau mögru gætu ekki verið langt
undan og mér fór að líða illa og
kippti að mér hendinni, losaði mig
‘89 við hlut minn í öðrum fyrirtækj-
um en mínu eigin. Seldi mig út úr
þeim öllum. Og takmarkaði mig við
sérsvið mitt.
Auðurinn er ekki
alltaf húsbóndavandur
Nei, þar ferðu villur vegar. Ég sel
ekki gamlar vélar til þriðja heims-
ins. Þeir kaupa nýjar. Því fátækari
sem löndin eru, þeim mun flottari
vélar kaupa þau. Bandaríkjamenn
kaupa meira af notuðum vélum en
nokkur önnur þjóð. Þeir reikna
vandlega út kostnað og arðsemi.
Fyrirtæki þar þurfa að bera sig.
' Þau eru ekki með lúkumar upp að
olnboga í skattpeningi fólks né í al-
þjóðlegum hjálparsjóðum. Þau
standa eða falla á eigin ákvörðun-
um. Ef þú ert á ferð í stórborgum
heimsins, hvort heldur er New
York, London eða París og sérð
Rolls Royce með einkennisklæddan
bílstjóra, þá eru það oftar en ekki
herramenn frá fátæku löndunum í
þriðja heiminum sem stíga út úr
þeim. Þú hefur kannski heyrt sög-
una um syni Rockefellers. Hún er
að vísu komin til ára sinna, en að
hinu leytinu er góð saga lengi ný.
Þeir Rockefeller-synir voru einu
sinni sem oftar í heimsókn í París
og komu á fastahótel sitt, Ritz.
Fyrst kom yngri júníorinn og hótel-
stjórinn sagði: Svítan yðar er til
reiðu, herra Rockefeller. Og þar
næst kom eldri júníorinn og fékk
sína svítu, en gamli John D.
Rockefeller rak lestina og bað um
ódýrt eins manns herbergi.
En Rockefeller seníor4. Synir yð-
ar eru í svítum! hrópaði hótelstjór-
inn og fómaði höndum.
Ég á ekki ríkan föður, sagði sá
gamli snefsinn.
En ætli við verðum ekki að láta
við þetta sitja? Ég þarf út á Findel-
flugvöll að ná í flugvél sem fer í loft-
ið eftir klukkutíma.
HEIMILDIR:
1. Hnappagatseintak orðu, til hvunndags-
brúks.
2. Orða Heiðursfylkingarinnar. Stofnuð af
Napoleon 1802. Aths. höf.
3. 25 þús. erlend fyrirtæki eiga griðland á
þessu kálfskinni. 2,8% vinnuafls starfar við
landbúnað, 42% við iðnað og 44% við þjón-
ustu. Undirritaður þurfti einu sinni á póst-
húsi að halda á þessum slóðum og var þá
sagt að fara á næsta götuhomi til vinstri
inní Sviss og þaðan fyrstu þvergötu til
hægri inní Austurríki og enn til hægri inní
Þýskaland og síðan til vinstri og þar væri
pósthúsið í Liechtenstein. Aths. höf.
4. Ríkasti maður heims á sínum tíma.
Dauður 1939, tæplega 100 ára, þá orðinn
svo örvasa að hann hafði lengi ekki getað
nærst á öðru en sveskjum og spenvolgri
mjólk. Eftirfarandi vísa var lögð honum í
munn látnum: I was early taught to work
as well as play/My life has been one long
happy holiday / Full of work and full of
play / I dropped the worry on the way /
And - God was good to me every day.
Aths. höf.
. Morgunblaw*w uuw
ARIN sem Gunnar Björgvinsson starfaði hjá Loftleiðum var miðpunktur flugsins við Gamla flugtuminn á Reykjavíkurflugvelli og skýlin þar.
Hefur keypt flugvélar
fyrir um 100 milljarða
ATÆPUM tveimur áratug-
um hefur hann keypt hátt
í 200 flugvélar af ýmsum
stærðum og gerðum, einn
eða í félagi við aðra, stundum eina
vél í senn og stundum 10 eða 20.
Þetta eru nær eingöngu þotur,
hann hefur selt þær flestar aftur,
rifið nokkrar í varahluti og leigt
eina og eina um tíma en selt síðan.
Hann segist stundum hafa fengið
skell en yfirleitt borið hagnað úr
býtum. Hann segist ætla að halda
þessari starfsemi sinni áfram enda
kunni hann ekkert annað. Örlítið
hefur hann fjárfest á íslandi síð-
ustu árin en hingað kemur hann
reglulega til að vitja ættingja, leika
golf og renna fyrir lax. Gunnar
Björgvinsson hefur orðið áfram
þar sem frá var horfið í fyrri hluta
Jóhannesar Helga:
„Ég byrjaði á því að gera samn-
inga fyrir aðra, ég hafði þá ekkert
fjármagn en hafði þekkinguna.
Þannig starfaði ég í nokkur ár þar
til ég gat farið að kaupa vélar upp á
eigin spýtur. Banque Generaíe í
Lúxemborg lánaði mér fyrir fyrstu
flugvélakaupunum mínum en
stjórnarformaður bankans sat
einnig í stjóm Cargolux.
Ég keypti fyrst eina vél og seldi
síðan og var starfsemin í fyrstu
smá í sniðum en fyrstu stóru
kaupin voru við Air France. Þá
keypti ég 10 vélar og var áskilið að
ég fengi þær afhentar á 12 mán-
aða tímabili. Þetta voru elstu
gerðirnar af Boeing 707 þotum og
ég fékk fyrst afhenta bestu vélina
sem þá var nýlega komin úr stór-
skoðun. Hana gat ég selt strax
manni sem greiddi inná kaupin.
Hann gat hins vegar ekki staðið
við næstu greiðslu þegar leið að
því að afhenda ætti þotuna og þá
vildi svo til að ég gat leigt hana
Arnarflugi í þrjá til fjóra mánuði.
Að þeim tíma liðnum var kaupand-
inn klár með peningana og þá fékk
hann vélina.“
Góður samningur
„Stundum er betra að vita ekki
of mikið! Já, ég náði góðum samn-
ingum enda var Air France farið að
örvænta eitthvað og markaðurinn
var í lægð á þessum tíma. Banda-
ríkjamaður hafði greitt eina milljón
dollara inn á vélarnar hjá þeim og
gat svo ekki staðið við frekari
greiðslur þrátt fyrir að fyrirtækið
gæfl honum meiri frest en samið
var um í upphafi. Ég hafði nokkru
áður skoðað vélamar hjá Air
France og þeir höfðu síðan sam-
band við mig aftur og spurðu hvort
ég hefði ennþá áhuga þegar þeir
sáu að sá bandaríski gæti ekki
staðið við sitt. Þeir vildu bara
losna við vélarnar sem fyrst. Ég
var því fljótur að fara til Parísar til
að skoða vélarnar aftur og samdi
um kaupin á nokkrum dögum.
Verðið var auðveldasta atriðið í
samningnum því þeir voru búnir
að fá nóg og síðan þurfti að fara yf-
ir tæknimálin, semja um hvernig
og hvenær vélarnar yrðu afhentar
og þvíumlíkt og þetta tók ekki
langan tíma.
Ég hafði vissar hugmyndir um
það sem var að gerast á markaðn-
um og taldi mig geta selt vélamar
með hagnaði. Með því að fá bestu
vélamar afhentar fyrst var auð-
veldara að koma þeim út. Næsta
vél var líka seld tiltölulega fljótt og
síðan þrjár næstu á einu bretti til
sama aðila en tvær eða þrjár vélar
rifum við og notuðum hreyflana því
þeir vom verðmætari en sjálfur
skrokkurinn. Já, ég hafði ágætt út
úr þessu og ég hafði fengið fyrir
kaupverði allra vélanna þegar ég
9 Já, ég hef tapað
líka og orðið
fyrir skellum. Það
er af því ég mis-
reiknaði mig, mark-
aðurinn breyttist án
þess að ég gerði
ráð fyrir því. á
var búinn að selja fyrstu fimm. En
þá vom verstu vélarnar eftir og
þrjár þeirra rifum við í varahluti.“
Allt selt
„Eftir að hafa verið yfirmaður
tæknideildar Cargolux hafði ég
orðið samband við mörg flugfélög
og þekkti fólkið þar sem bæði sér
um að kaupa nýjar vélar og selja
þær gömlu. Ég hafði aðgang að því
og þegar flugfélag er búið að kaupa
vélar þarf það í flestum tilvikum að
selja eldri vélar. Meðal þeirra sem
ég hafði einna mest samband við
em SAS og Swissair. Fyrsta samn-
inginn við Swissair gerði ég árið
1983 og ég held ég hafi keypt af
þeim yfir 40 vélar. Af SAS hef ég
keypt margar vélar, ég hef selt
þeim vélar og leigt þeim heilmarg-
ar vélar. í dag er ég með 6 vélar
hjá þeim en þær vora 13 þegar
mest var.
Ég reyni alltaf að selja, ég lít á
sjálfan mig sem þennan millilið en
heimurinn er þó ekki það einfaldur
að þetta gangi alltaf þannig. í
mörgum tilfellum leigi ég vélarnar
og stundum sel ég þær með leigu-
samningnum til fjárfestingarfyrir-
tækja eða annars einstaklings. Ef
hægt er að selja strax geri ég það
helst. Ef vél selst ekki strax verður
að útvega henni verkefni og aðalat-
riðið er að vélarnar séu sem styst
verkefnalausar á jörðinni.
Samningar sem ég hef gert
gegnum árin er eina talan sem ég
fylgist með og uppfæri með sjálf-
um mér og ég hef keypt vélar alls
fyrir kringum 1,5 milljarða banda-
ríkjadala sem em kringum 100
milljarðar króna. Já, ég hef tapað
líka og orðið fyrir skellum. Það er
af því ég misreiknaði mig, markað-
urinn breyttist án þess að ég gerði
ráð fyrir því. Stundum verð ég að
verðmeta vél sem ég fæ ekki af-
henta fyrr en einu eða tveimur ár-
um síðar og verðmætið getur
breyst skyndilega og óvænt. Þá er
ekki alltaf mikið uppúr því að
hafa.
Það era margir í þessari starfs-
grein bæði stórir og litlir. Stærstu
fyrirtækin og flugvélaleigufyrir-
tækin eru ráðandi, svo sem Gener-
al Electric Trading Corp. og
International Lease and Finance
Corp. og þeir eru stórir og kaupa
nýjar flugvélar og selja og leigja.
Ég sérhæfi mig í notuðum vélum
og kem ekki nálægt nýjum. Já, við
emm nokkuð margir litlir aðilar í
þessu og það er heilmikil sam-
kegpni í þessari grein.
Áfram í þessum verkefnum? Ég
kann ekkert annað. Það er ekki
eins og ég sé einhver þúsund þjala
smiður, þetta er það sem ég hef
fengist við og haft viðurværið af
og sem betur fer gengið nokkuð
vel.“
Lægð I Asíu
„Ég hef keypt töluvert í Asíu og
byrjaði líklega árið 1989 þegar ég
keypti 18 vélar af Cathay Pacifíc
og það vom allt Tristar 1011. Ein
þeirra er eftir og er hún í leigu hjá
Atlanta. Hinar em allar seldar og