Morgunblaðið - 31.07.1999, Qupperneq 43
MORGUNBLAÐIÐ
Reuters
Michael Murphy gerir grein fyrir aðgerðinni á blaða-
mannafundi í Melbourne.
Frarnfarir í með-
ferð við flogaveiki
Melbourne. Reuters.
ÁSTRALSKIR skurðlæknar
telja sig hafa læknað 32 ára
konu af flogaveikiköstum
með því að nota rafskaut og
tölvur til að finna nákvæma
staðsetningu æxlis, á stærð
við appelsínu, við heila henn-
ar. Kveðast þeir hafa notað
nýja tækni til að fjarlægja
æxlið og nærliggjandi vef, er
valdið hafði flogaveikiköstum
konunnar.
Aðgerðin fór fram í Floga-
veikimiðstöðinni í Melbour-
ne, sem rekin er á vegum
tveggja sjúkrahúsa, og sagði
yfirmaður miðstöðvarinhar,
Mark Cook, að án hinnar
nýju tækni hefði ekki verið
unnt að fjarlægja æxlið
vegna hættu á að valda
skemmdum á nærliggjandi
heilasvæði sem stjórnar tali.
Neti mjög næmra raf-
skauta var komið fyiár á yfir-
borði heila konunnar og
þannig var hægt að staðsetja
nákvæmlega upptakastað
kastanna þegar þau urðu.
Rafskautin voru síðan fjar-
lægð en upplýsingarnar, sem
safnað var með þeim, varð-
veittar í tölvu. Þær voru síð-
an settar saman við upplýs-
ingar er fengust með tölvu-
sneiðmyndun og ómmynd-
hermingu og þannig búið til
þrívíddarkort.
Sjálf skurðgerðin stóð síð-
an í sjö klukkustundir í tveim
lotum, og með því að nota
kortið og rafrænan bendil
skeikaði ekki nema um tvo
eða þijá millimetra, að sögn
taugaskurðlæknisins
Michaels Murphys. Ná-
kvæmar upplýsingar um
tæknina verða birtar og hún
kynnt á alþjóðlegum ráð-
stefnum um flogaveiki.
Murphy sagði að áströlsku
læknarnir ætluðu sér ekki að
fá einkaleyfi á tækninni,
heldur ætti hún að koma
sjúklingum um allan heim til
góða.
VIKU
m
LAUGARDAGUR 31. JÚLÍ 1999 43
Viðamikil rannsókn á börnum í Suður-Þýskalandi
Lundúnum. Associated Press.
Lengi býr
að fyrstu gerð
Mikil fjölgun offitutilfella hjá börnum víða um heim þykir
áhyggjuefni. Ný rannsókn sýnist leiða í ljós að líkur á því að
böm eigi við offitu að glíma við upphaf skólagöngu fari m.a.
eftir því hversu lengi þau hafi eingöngu nærst á brjóstamjólk.
Brjóstamjólk
hamlar gegn offítu
KORNABÖRN, sem eingöngu
nærast á brjóstamjólk, eru í
minni hættu en önnur á að
þurfa að glíma við offitu síðar á
lífsleiðinni. Þetta er niðurstaða
þýskrar rannsóknar, sem talin
er vatn á myllu þeirra er
hvetjá mæður ungabarna til að
taka brjóstið fram yfir pelann
eigi þær á því kost.
Niðurstöður rannsóknar
þessarar voru birtar í tímarit-
inu British Medical Journal.
Könnunin mun vera hin viða-
mesta, sem gerð hefur verið á
tengslum brjóstagjafar og
offitu barna síðar á ævinni.
Niðurstaðan þykir gefa til
kynna að hamla megi gegn gíf-
urlegri fjölgun offitutilfella hjá
bömum víða um heim með því
að hvetja mæður til að gefa
hvítvoðungum einungis bijósta-
mjólk, standi þær frammi fyrir
valkostum í þessu eftii.
Dr. Robert H. Eckel, formað-
ur sérstakrar næringamefndar
Bandarísku hjartavemdarsam-
takanna, sem tók ekki þátt í
rannsókninni, segir hana vera
eina þá mest sannfærandi á
sviði offiturannsókna, sem hann
hafi séð síðasta árið eða svo.
Greinilegt samhengi
Könnunin tók til 9.357 barna
í Bæjaralandi í Suður-Þýska-
landi en henni stjómaði Dr.
Rudiger von Kries, prófessor
við Ludwig Maximillian-há-
skólann í Miinchen. Könnunin
leiddi í ljós að hvítvoðungar,
sem einungis nærðust á
brjóstamjólk fram að þriggja
til fimm mánaða aldri, vora í
þriðjungi minni hættu á að
þjást af offítu við fímm til sex
ára aldur samanborið við börn,
sem fengu einvörðungu þum-
mjóik frá fyrsta degi. Munur-
inn jókst enn væri börnunum
aðeins gefin brjóstamjólk
fyrstu sex til tólf mánuði æv-
innar en þá höfðu líkurnar á
því að þau flokkuðust síðar
undir offitutilfelli minnkað um
43%. Og aftur batnaði þetta
hlutfall væri brjóstagjöfinni
haldið áfram eftir fyrsta af-
mælisdaginn því þá reyndust
72% minni líkur á því að of
mikil fita þjakaði þau fimm til
sex áram síðar.
Könnunin virtist ennfremur
leiða í ljós að skammvinn
brjóstagjöf gæti breytt miklu í
þessu viðfangi. Þannig minnk-
uðu líkurnar á offitu við upp-
haf skólagöngu um 10% í þeim
tilfellum þar sem börnin höfðu
einungis nærst á brjóstamjólk
fyrstu einn til tvo mánuði æv-
innar.
Ennfremur sagði í niður-
stöðum rannsóknarinnar að
borið saman við brjóstmylk-
inga væru meiri líkur á því að
böm, sem aðeins fengju þurr-
mjólk úr pela frá upphafi,
væra of þung við upphaf skóla-
göngu þótt ekki ættu þau
nauðsynlega við offitu að
glíma. Reyndist þetta einnig
fara eftir því hversu lengi þau
höfðu verið á brjósti.
Erfðaþættir
tæpast ráðandi
Rannsakendurnir kváðust
hafa tekið marga þætti inn í
rannsóknina, sem haft gætu
áhrif svo sem matarvenjur, fé-
lagslega stöðu foreldra, þyngd
við fæðingu, aldur foreldra og
systkina, þann tíma sem börnin
léku sér úti við ofl. Kom raunar
í ljós að þau börn, sem voru of
þung snæddu minna af smjöri
og mjólkurafurðum en meira af
fitulítilli fæðu, væntanlega í
þeim tilgangi áð léttast.
Rudiger von Kries sagði að
rannsóknin svaraði því hins
vegar ekki að hve miklu leyti
rekja mætti glímu barna við
aukakíló til erfðafræðilegra
þátta. Dr. Robert H. Eckel
kvaðst telja að skýra mætti lít-
ið hlutfall tilfella með tilvísun
til slíkra þátta en slík skýring
gæti aldrei talist tæmandi í
ljósi þess hve rannsóknin hefði
tekið til mikils fjölda barna.
Von Kries sagði að fyrstu nið-
urstöður framhaldsrannsókn-
ar, sem hann nú stýrði, gæfu
til kynna að þyngd foreldra
virtist ekki breyta miklu þegar
um offitu bama væri að ræða.
Von Kries kvað ekki vitað
hvort það væri eitthvað í
brjóstamjólkinni, sem hefði
þessi áhrif eða hvort athöfnin
sjálf ynni með einhverjum
hætti gegn offitu síðar á lífs-
leiðinni. „Enn vitum við það
ekki en mér kæmi ekki á óvart
að skýringarinnar væri að leita
í efnasamsetningu brjósta-
mjólkur." Eckel benti á að ef til
vill væri mæðram, sem gæfu
bömum sínum þurrmjólk,
hættara við láta þau klára úr
pelanum, sem þá hefði ef til vill
í fór með sér að þau fengju
óhóflega mikla næringu.
Eckel kvað mjög mikilvægt
að reynt væri að hamla gegn
offitu hjá börnum strax í firam-
bernsku. Rannsóknir sýndu
skuggalega fjölgun offitutil-
fella hjá bömum víða um heim
sem m.a. hefði í för með sér
aukna hættu á sykursýki. Hins
vegar væri fólki, sem bætti við
sig kílóum eftir að hafa náð
fullorðnisaldri hættara við
offitu en börnum, sem væru of
feit í æsku. •
Fjölskylduhátíð VR í Fjölskyldu
og húsdýragarðinum á frídegi
verslunarmanna.
Við óskum öllum verslunarmönnum til hamingju
með frídag verslunarmanna. Við minnum einnig
á hina árlegu fjölskylduhátíð VR í Fjölskyldu- og
húsdýragarðinum. Þar verður fjörið f fyrirrúmi!
Garðurinn er öllum opinn frá kl. 10 til 18
og er aðgangur ókeypis.
kl. 13:00 Atriði úr Ávaxtakörfunni
kl. 14:00 Gleym mér ei Ljóni kóngsson
kl. 15:00 Trúðarnir Barbara og Úlfar
kl. 15:30 Ósýnilegi vinurinn
kl. 16:00 Gleym mér ei Ljóni kóngsson
kl. 17:00 Trúðarnir Barbara og Úlfar
Auk þessa munu fjöllistahópurinn Tvær grfmur
og franski trúðurinn Sammi skemmta gestum
f garðinum. Lúðrasveit verkalýðsins leikur létt lög
og leiktæki frá Sprelli verða á staðnum.
W 31 TÆ