Morgunblaðið - 31.07.1999, Qupperneq 46

46 LAUGARDAGUR 31. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 31. JÚLÍ 1999 47
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
L AU G ARD ALURINN
- VIÐKAÍEMT
UMHVERFISMÁL
UNDANFARNAR vikur hafa
töluverðar umræður orðið
um fyrirhugaðar byggingar í
Laugardal. Að vísu er nokkuð
um liðið frá því borgaryfíi’völd
tóku grundvallarákvarðanir í
þessu máli og þá kviknuðu ekki
miklar almennar umræður um
það. Kannski hefur ástæðan ver-
ið sú, að umræður um önnur
málefni hafa verið nærtækari.
En nú er ljóst, að athyglin hefur
beinzt að Laugardalnum og
áformum um byggingu fyrir
Landssíma íslands þar svo og
hugmyndum um úthlutun á lóð
fyrir eins konar afþreyingarhús.
Laugardalurinn hefur smátt
og smátt verið byggður upp á
nokkrum áratugum sem miðstöð
íþrótta, útivistar og margvíslegr-
ar afþreyingar. Þar er aðal
íþróttavöllur landsins auk ann-
arra íþróttavalla. Þar er stærsta
útisundlaug landsins í námunda
við þann stað, þar sem gömlu
sundlaugarnar voru. Þar er
Laugardalshöllin, mesta íþrótta-
hús landsins. Þar eru skrifstofu-
byggingar fyrir íþróttasamtök.
Þar er frá gamalli tíð merkilegur
grasagarður. Þar er að fínna vin-
sælan húsdýra- og fjölskyldu-
garð og svo mætti lengi telja.
Ljóst er, að Laugardalurinn er
orðinn miðdepill íþrótta og af-
þreyingar í höfuðborginni og
vinsæll útivistarstaður. Þangað
koma á ári hverju mörg hundruð
þúsund manns.
Landssími Islands hefur sótzt
eftir að byggja mikla skrifstofu-
byggingu á opnu svæði suðaust-
ast í Laugardalnum. Fyrirtækið
hefur gert samning við Reykja-
víkurborg um þá lóð og m.a. látið
land annars staðar af hendi í
þeim samningum. Forráðamenn
Landssímans hafa talið, að að-
staða fyrirtækisins í hinni gömlu
miðborg Reykjavíkur sé orðin
erfíð og þröngt um starfsemi
þess þar. Jafnframt hafa þeir
bent á nauðsyn þess, að höfuð-
stöðvar Landssímans í framtíð-
inni verði sem næst tæknimið-
stöð fyrirtækisins, sem stendur á
lóð milli Ármúla og Suðurlands-
brautar. Þeir hafa bent á, að það
yrði of kostnaðarsamt að flytja
helztu tæknimiðstöð fyrirtækis-
ins þaðan og þess vegna skyn-
samlegra og hagkvæmara að
byggja skrifstofuhús nálægt
tæknistöðvunum enda mikil út-
gjöld samfara því að hafa starf-
semi fyrirtækja á mörgum stöð-
um, þar sem langt er á milli. Það
eru rök út af fyrir sig.
Borgaryfirvöld vöktu athygli
Landssímans á því, að Laugar-
dalurinn væri ekki ætlaður fyrir
skrifstofubyggingar og bentu fyr-
irtækinu á að falast eftir því að
kaupa hús, sem ekki er fullbyggt
við hlið tæknistöðvanna við Suð-
urlandsbraut. Það væri enn hag-
kvæmara en að byggja hinum
megin við götuna í Laugardalnum
sjálfum. Forráðamenn Landssím-
ans töldu þá aðstöðu ekki full-
nægjandi fyrir fyrirtækið en
komu til móts við sjónarmið borg-
arinnar með því að lýsa því yfir,
að þeir mundu byggja í tengslum
við skrifstofubygginguna sýning-
arsal, þar sem skoða mætti allt
hið nýjasta í fjarskipta- og tölvu-
búnaði samtímans og það sem
vænta mætti að yrði í framtíðinni.
Þeir hafa bent á, að slík starfsemi
mundi tengjast annarri starfsemi
í Laugardalnum mjög vel og
verða fjölsótt af börnum, ungling-
um og ungu fólki, svo og borgur-
unum almennt. Niðurstaðan af
skoðanaskiptum Landssímans og
borgarinnar varð sú, að fyrirtæk-
ið fékk lóðina og er nú unnið að
teikningum á nýju Landssíma-
húsi þar.
Samhliða hefur umsvifamikill
athafnamaður á sviði afþreying-
ariðnaðar, Jón Ólafsson, stjórnar-
formaður og aðaleigandi Islenzka
útvarpsfélagsins, sótzt eftir lóð í
Laugardalnum við hlið Lands-
símahússins og hyggzt reisa þar
afþreyingarhús af nýrri gerð, en
slík hús eru þekkt í öðrum lönd-
um, þar sem öll fjölskyldan geti
fundið ýmislegt við sitt hæfi.
Færa má ákveðin rök fyrir því, að
slík starfsemi tengist að ein-
hverju leyti annarri starfsemi
sem er í Laugardalnum.
Á þeim áratugum, sem Laug-
ardalurinn hefur verið í upp-
byggingu hafa viðhorf til um-
hverfís og útivistar gjörbreytzt.
Nú er lögð margfalt meiri
áherzla á það en nokkru sinni, að
almennir borgarar geti notið úti-
vistar, stundað almenningsíþrótt-
ir, notið góðra stunda með börn-
um sínum og barnabörnum í
skemmtilegu og hlýlegu um-
hverfí. Laugardalurinn hefur allt
til að bera, sem þarf í þessum
efnum. Hann mun um langan ald-
ur þjóna veigamiklu hlutverki á
höfuðborgarsvæðinu öllu. Á þeim
tíma, sem Laugardalurinn hefur
verið að byggjast upp hafa einnig
komið fram margvíslegar nýjar
hugmyndir um það, hvernig fólk
geti notið útivistar og afþreying-
ar. Slíkar nýjar hugmyndir halda
áfram að koma fram. Þótt ónotað
svæði megi enn finna í Laugar-
dalnum er óhyggilegt að ráðstafa
því nú. Þvert á móti er full
ástæða til að gefa framtíðinni
svigrúm til að setja mark sitt á
uppbyggingu dalsins.
Það eru í stuttu máli engin efn-
isleg rök fyrir því, að leyfa skrif-
stofubyggingu Landssímans í
Laugardal. Það kann að vera eft-
irsóknarvert, að þar rísi sýning-
arskáli, sem hýsi allt hið nýjasta í
tækni og vísindum og sýni hug-
myndir framtíðarinnar. En slíkan
skála er hægt að reisa án þess, að
hann sé í tengslum við mikla
skrifstofubyggingu með bílastæð-
um fyrir mikinn fjölda bíla. Fyrir
Landssímann sjálfan er óskyn-
ÞAÐ tekur enginn eftir því hvað skipið fer hægt yfir þegar menn eru niðursokknir í bingóið. Eng-
inn var kominn með bingó þegar ljósmyndarinn gekk um salinn og kíkti á spjöld spilaranna.
Hótelið
flýtur með
Sigling með skemmtiferðaskipi útheimtir
fyrst og fremst tíma enda fara slík ægishótel
hægt yfir. Haft er rækilega ofan af fyrir
gestunum á meðan siglt er og ekki síður
þegar þeir ganga á land eins og Orlygur
Steinn Sigurjónsson og Asdís Asgeirsdóttir
urðu áskynja er þau sigldu með skemmti-
ferðaskipinu MS Delphin í vikunni.
IREYKJAVÍK var 12 stiga hiti er Þjóðverjarnir gengu frá borði árla dags og fóru ýmist
upp í Land-Rover jeppa eða rútur til að skoða landið. Heldur hlýnaði þó er leið á daginn.
Morgunblaðið/Ásdís
ÞAÐ var engu logið til um skemmtiatriðin og fólk mætti prúðbúið á tón-
leika á meðan Delphin sigldi fyrir Vcstfjarðakjálkann.
„VIÐ bjóðum fólki fyrst og fremst upp á afar þægilegan og öruggan far-
kost og góð skemmtiatriði,“ sagði Martin Dijkhuis, fulltrúi skipafélagsins
sem á Delphin.
samlegt að ráðast í þessa bygg-
ingu. I fyrsta lagi vegna þess, að
það hentar ekki hagsmunum fyr-
irtækisins að fara í stríð við stór-
an hóp borgarbúa, kannski meiri-
hluta borgarbúa, um það hvar
skrifstofubygging skuli rísa. I
öðru lagi vegna þess, að ef búið
væri að einkavæða Landssímann
mundi eigendum hans ekki detta í
hug að reisa slíka byggingu.
Sjónarmið hluthafa eru önnur en
þeirra, sem stjórna fyrirtækjum í
eigu ríkisins. Af þessum sökum
ættu forráðamenn Landssímans
sjálfir að taka af skarið og hverfa
frá þessum áformum. Það er afar
óheppilegt fyrir fyrirtækið, sem
stefnir á einkavæðingu að standa
í stórdeilum á næstu mánuðum
og misserum vegna staðsetningar
á nýrri skrifstofubyggingu.
Einkafyrirtæki, sem byggja slík
hús leggja áherzlu á að hafa þau
ódýr, hagkvæm og einföld að allri
gerð. Þau þjóna fyrst og fremst
þeim tilgangi, að starfsemi fyrir-
tækisins geti gengið þar fyrir sig
vel og eðlilega.
Að auki er ljóst, að þetta
deilumál hverfur ekki í einni
svipan. Verði haldið fast við að
hefja framkvæmdir munu mót-
mæli stóraukast. Málið er af
þeirri stærðargráðu, eins og sagt
er, að það verður eitt helzta
gagnrýnisefnið á núverandi
borgarstjórnarmeirihluta í
næstu kosningum til borgar-
stjórnar Reykjavíkur, verði ekki
horfið frá þessum áformum.
Með sömu rökum og hér hafa
verið færð fram fyrir nauðsyn
þess að eiga svigrúm í Laugar-
dalnum fyrir framtíðarstarfsemi
á næstu öld er hæpið, svo að ekki
sé meira sagt, að gera ráð fyrir
byggingu á borð við fjölskyldu-
og skemmtihús. Þar gildir einu,
þótt byggingar hafi verið fyrir-
hugaðar á þessu svæði meðfram
Suðurlandsbrautinni allt frá því
aðalskipulagið var sett fram í
borgarstjóratíð Geirs Hallgríms-
sonar snemma á sjöunda ára-
tugnum. Á fjórum áratugum
hafa viðhorf til umhverfis og op-
inna svæða í höfuðborginni sem
annars staðar gjörbreytzt.
En jafnvel þótt færa mætti
rök að því, að slík bygging
tengdist að einhverju leyti þeirri
starfsemi, sem fyrir er í dalnum
er alveg ljóst, að það gengur
ekki að úthluta lóð á þessu svæði
á þann veg, sem gert var vegna
byggingar heilsuræktarstöðvar í
tengslum við Laugardalslaugina.
í báðum tilvikum á að sjálfsögðu
að kalla eftir hugmyndum og til-
lögum með almennri auglýsingu,
svo að allir sem hug hafa á eigi
þess kost að sækjast eftir þeirri
aðstöðu. Einhverjum kann að
þykja það ósanngjarnt gagnvart
þeim, sem eiga hinar upphaflegu
hugmyndir, hvort sem um er að
ræða líkamsræktarstöðina eða
fjölskylduhúsið. En væntanlega
hefðu þeir aðilar töluvert forskot
á aðra umsækjendur þegar af
þeirri ástæðu, að þeir hafi lagt
töluverða vinnu í að þróa hug-
myndir sínar.
Skoðun Morgunblaðsins er því
sú, að borgaryfirvöld eigi að taka
allt þetta mál til endurskoðunar,
Landssíminn að hverfa frá áform-
um sínum um skrifstofubyggingu
í Laugardal og borgaryfirvöld að
leggja fram efnisleg rök fyrir því,
að starfsemi á borð við afþreying-
arhús með billjarð og leiktækjum
(sem eru ekki hollasta fíkn ung-
linga) eigi heima í dalnum. Ef það
yrði niðurstaðan að auglýsa þá
eftir tillögum og hugmyndum áð-
ur en aðstöðunni er úthlutað.
Hingað til hafa ekki staðið deilur
um uppbyggingu Laugardalsins.
Það væri óheppilegt ef þær
hæfust nú og þá augljóslega með
sama þunga og aðrar deilur um
viðkvæm umhverfismál.
KEMMTIFERÐASKIPIÐ
MS Delphin er þýskt og er á
tveggja vikna siglingu með
430 Þjóðverja um Evrópu
með viðkomu í Noregi, Islandi, Orkn-
eyjum og Skotlandi en förinni lýkrn- í
Bremerhaven 2. ágúst. Þetta er
fimmtánda sumarið sem skipið kemur
til íslands, en árlega kemur það
nokkrum sinnum til landsins. í sumar
eru þrjár ferðir áætlaðar og er þessi
ferð önnur í röðinni.
Delphin kom til Akureyrar á
þriðjudag frá Svalbarða og var því
siglt vestur fyrir landið til Reykjavík-
ur eftir að boðið hafði verið upp á
skoðunarferð til Mývatns.
Sá háttur hefur verið hafður á að
taka á móti skipinu af íslenskum ferða-
þjónustuaðilum, sem skipuleggja afþr-
eyingu fyrir farþega í landi. Þar má
nefna jeppaferðir á jökla, hestaferðir,
ferðir í Bláa lónið, rútuferðir til Gull-
foss og Geysis og fleira.
Haldnar eru kynningar fyrir far-
þega um borð á þeim ferðum sem í
boði eru áður en komið er í höfn, til að
örva söluna í ferðimar. Salan sjálf fer
einnig fram um borð og er frágengin
þegar skipið leggst að bryggju.
Ferðaþjónustaðilamir hafa þá haft
nokkum fyrirvara til að útvega leið-
sögumenn, rútubflstjóra og aðra svo
allt sé til reiðu á hafnarbakkanum er
skipið kemur að landi.
Hildur Jónsdóttir, framkvæmda-
stjóri Gestamóttökunnar sem skipu-
lagt hefur afþreyingu fyrir farþega
Delphin í landi síðustu árin, segir að
þróunin hafi verið sú að sífellt fleiri
skipsfarþegar kjósi að kaupa sér af-
þreyingu í landi á meðan skipið er við
bryggju og nú er svo komið að 90%
farþega em búnir að bóka sig í skoð-
unarferð þegar komið er í land.
Vegna komu Delphin starfa um 15
undirverktakar á vegum Gestamót-
tökunnar sem þjónusta farþegana í
landi með ýmsu móti. Þá er ótalinn sá
hópur íslenskra manna og kvenna
sem þjónustar önnur skemmtiferða-
skip sem koma til landsins en
skemmtiferðaskipakomur em á fjórða
tug talsins á þessu sumri.
Þegar komið var til Reykjavíkur
nálægt dagmálum á miðvikudag biðu
nokkrir jeppar íslandsflakkaranna
svokölluðu á bryggjunni með þaul-
vana fjallaleiðsögumenn tilbúna til að
aka farþegum upp á Langjökul á
Land Rover bifreiðum sínum. Aðrir
fóm í Bláa lónið og nokkrir starfs-
menn skipsins skmppu á hestbak.
Skemmtisigling
með hefðbundnu sniði
Að þessu sinni ákvað hinn víðfómli
Martin Djjkhuis, fulltrúi skipafélags-
ins sem á Delphin, að skreppa á bak
með samstarfsfólki sínu, en hans starf
felst í því að bera ábyrgð á afþreyingu
og skemmtiatriðum um borð í Delphin
og í stuttu máli að gera daglegt líf far-
þeganna sem þægilegast. Hann á að
bald 22 ára reynslu í þessari atvinnu-
grein og hefur margoft komið hingað
til lands, en hann hefur komið til vei á
annað hundrað landa um sína daga.
Aðspurður hvers konar heildarhug-
mynd að ferðalagi væri verið að selja
farþegunum sagði hann að um væri
að ræða skemmtisiglingu með hefð-
bundnu sniði.
„Við bjóðum fólki fyrst og fremst
upp á afar þægilegan og ömggan far-
kost, góð skemmtiatriði og höfum
samskipti við góðar ferðaskrifstofur
um allan heim sem sjá um afþreyingu
í landi. Skipið okkar er 25 ára gamalt
og var síðast innréttað fyrir 110 millj-
ónir dollara árið 1993 og fólk sem
ferðast oft með okkur veit að við get-
um tryggt mikil gæði,“ sagði Martin.
Hann sagði að kostirnir við að sigla
milli landa fremur en að fljúga lýstu
sér einkum í því að á skipi væri heim-
ilislegra að dvelja en á mismunandi
hótelum og þá væri ekki síður þægi-
legt að þurfa einungis að taka upp úr
ferðatöskunum einu sinni þótt farið
væri til margra landa. Farþegunum
þætti einnig gott að eiga sinn fasta
stað í matsalnum og síðast en ekki
síst að sleppa við síendurtekna vega-
bréfaskoðun á flugvöllum.
Þegar skemmtiferðaskip koma til
nýrrar hafnar fara fram reglubundin
samskipti við yfírvöld viðkomandi
þjóðar, svo sem tollinn, útlendingaeft-
irlitið, lögregluna, heilbrigðisyfírvöld
og því um líkt áður en leyfi er gefið
fyrir landgöngu.
Séð um vegabréfaskoðunina
í morgnnmatnum
Á Delphin þurfa farþegamir ekld
að hugsa neitt um slíka hluti þar sem
áhöfnin tekur ómakið af þeim á með-
an þeir snæða morgunmat í rólegheit-
unum en leiða má líkur að því að eitt-
hvað svipað tíðkist um borð í öðrum
skemmtíferðaskipum.
„Yfirvöld senda fulltrúa sína um
borð til að kanna alla þætti, s.s. hvort
pappírar skipsins séu ekld í lagi, hvort
farþegar séu haldnir einhveijum sjúk-
dómum, hvort glæpamenn séu meðal
farþega og svo eru vegabréfin skoðuð,"
sagði Martin, en áhöfnin geymir öll
vegabréf farþega sinna og sér um að
framvísa þeim við yfirvöld í hverri
höfn. Að þessu loknu er gefið leyfi fyrir
landgöngu og þá tilkynnir áhöfnin far-
þegunum að þeir megi ganga frá borði.
Siglir án þess að menn
taki eftir því
„Á meðan farþegamir sitja að
snæðingi eða njóta skemmtiatriða um
borð er skipið á ferð án þess að þeir
taki eftir því og að morgni næsta dags
þurfa þeir ekki annað en að ganga
niður landganginn við nýja höfn án
þess að eiga sjálfir við toll eða lög-
reglu. Þá má skella sér upp í næstu
rútu, leigubíl eða fara í gönguferð.
Þannig getum við vaknað í nýju landi
en hótelið flýtur alltaf með.
Það er hreinasta unun að koma til
fallegra borga eins New York, Lissa-
bon eða Rio með skipi, því menn sjá
þær með öðrum augum frá skipshlið.
Stundum eru líka tónlistarmenn á
hafnarbakkanum að spila þegar skip-
ið leggst að og fólk veifar til skipsins
og þess háttar. Þetta sést ekki lengur
á flugvöllum, en hefur haldist í hefð-
inni hvað snertir skipakomur."
Ferðin frá Akureyri til Reykjavík-
ur á þriðjudagskvöld tók um 19
klukkustundir, enda var siglt á 17-18
hnúta hraða, sem jafngildir rúmlega
30 km á klukkustund. Það var engu
logið til um skemmtiatriðin sem Mart-
in nefndi, því tvær hljómsveitir léku
þetta kvöld baðaðar marglitum ljósum
á meðan Delphin sniglaðist fyrir Vest-
fjarðakjálkann. Þá kom danspar og
sýndi listir sínar og ennfremur var
boðið upp á bingó og diskótek og allir
barir voru að sjálfsögðu opnir.
Gera sínar kröfur
Langflestir farþegamir á Delphin
eru komnir á efri ár en að sögn Mart-
ins er meðalaldur farþeganna um 60
ár. Hér er ekki um að ræða auðmenn
sem eru að drepa tímann heldur er
meginþorrinn úr þýskri millistétt, sem
gerir engu að síður sínar kröfur eins
og sjá mátti af framkomu þjónustu-
fólks og umbúnaði öllum, en geta má
þess að Delphin er fjögurra stjömu
skip. Allnokkrir farþeganna hafa slíka
ánægju af þessum skemmtisiglingum
að þeir bóka sig árlega með sldpinu án
þess að vita endilega hvert forinni er
heitið i hvert skipti.
Til að gefa hugmynd um verð fyrir
ferð sem þessa er hægt að fá talsvert
út úr henni fyrir 150 þúsund krónur á ■'
mann en verðið er mismunandi eftir
því hversu dýra káetu menn fá sér.
Reyndar er „káeta“ rangnefni í sum-
um tilfellum þar sem dýmstu vistar-
verurnar em æði stórar og geysivel
búnar.
I áhöfn sldpsins era 235 manns og
þótt fleyið teljist fráleitt til stærstu
skemmtiferðaskipa segja tölur um
stærðina engu að síður sína sögu.
Delphin er 16 þúsund tonna fley eða
um tíu sinnum stærra en stærstu tog-
arar í flota landsins. Á hverjum sólar-
hring era notuð ein 200 tonn af vatni :
til þvotta, matargerðar og fleira, en
skipið getur tekið rúm 900 tonn af
vatni. Þá er um borð í Delphin kvik-
myndasalur, bókasafn, líkamsræktar-
stöð, sólbaðsstofa, útisundlaug, hár-
greiðslu- og snyrtistofa, gjafa- og
skartgripaverslanir, að ógleymdum
böranum og veislusölum.
Eftir viðdvöl í Reykjavík sigldi
Delphin áleiðis til Orkneyja.
FARÞEGAR hafa ofan af fyrir sér með ýmsu móti þótt margt sé í boði og grípa í spil ef þeim ÞAÐ er engu líkt að liggja úti á þilfari undir teppi og móka í hafgolunni, sem var einstaklega
j sýnist svo. hlý á Eyjafirðinum.