Morgunblaðið - 31.07.1999, Síða 49

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 31. JÚLÍ 1999 49,
PENINGAMARKAÐURINN
FRÉTTIR
VERÐBRÉFAMARKAÐUR
Dollari lækkar
verulega gagnvart jeni
DOLLARI féll í 114,62 gagnvart
jeni, það lægsta í 23 vikur. Evran
fór á tímabili upp í 1,0744 gagn-
vart dollara en var í gær 1,0696.
Sérfræðingar segja að nú fari að
hægja á sveiflum í gengi evrunn-
ar. Nokkur hækkun varð á evr-
ópskum mörkuðum í gær og má
mestmegnis rekja hana til hækk-
unar á gengi hlutabréfa olíufé-
laga. Olíuverð lækkaði í gær en
það var á tímabili það hæsta
síðan árið 1997, verð á tunnu fór
þó ekki yfir 20 dollara, heldur var
19,64 dollarar í gær. Aukin eftir-
spurn og tiltölulega litlar olíu-
birgðir höfðu þrýst verðinu upp.
Hlutabréf í olíufélögunum Shell
og BP Amoco hækkuðu í verði,
Shell um 5,5% og BP um 2,8%.
Gengi hlutabréfa olíufélaganna
Elf og TotalFina hækkaði um
3%. FTSE 100 vísitalan í London
hækkaði um 1,9% í gær eða
114,4 stig og var í lok viðskipta
6.231,9 stig. Breski Lloyd’s
bankinn sýndi góða afkomu og
hlutabréf hans hækkuðu í verði
og hafði það hækkunaráhrif á
vísitöluna. í Frankfurt hækkaði
DAX vísitalan um 1%. í París
hækkuðu hlutabréf um 1,8%,
mest vegna hlutabréfa í tækni-
fyrirtækjum. Dow Jones hluta-
bréfavísitalan í Bandaríkjunum
lækkaði um 136 stig eða 1,2%
og var í lok viðskipta 10.655
stig. Nasdaq vísitalan lækkaði
örlítið eða um 1,5 stig og var í
lok dagsins 2.638,5 stig. Fjár-
festar sáu merki um verðbólgu í
gögnum um bandarískt efna-
hagslíf og varnaðarorð Alans
Greenspans seðlabankastjóra í
Bandaríkjunum um að vextir
verði hækkaðir ef verðbólgan
lætur á sér kræla, voru fjárfest-
um ofarlega í huga.
GENGISSKRANING
Nr. 140 30. júll 1999
Kr. Kr. Kr.
Ein. kl. 9.15 Kaup Sala Gengi
Dollari 72,67000 73,07000 74,32000
Sterlp. 117,76000 118,38000 117,60000
Kan. dollari 48,31000 48,63000 50,74000
Dönsk kr. 10,44100 10,50100 10,38600
Norsk kr. 9,32900 9,38300 9,48900
Sænsk kr. 8,85700 8,90900 8,81900
Finn. mark 13,07120 13,15260 12,98560
Fr. franki 11,84800 11,92180 11,77040
Belg.franki 1,92660 1,93860 1,91390
Sv. franki 48,65000 48,91000 48,28000
Holl. gyllini 35,26690 35,48650 35,03590
Þýskt mark 39,73660 39,98400 39,47630
ít líra 0,04014 0,04039 0,03987
Austurr. sch. 5,64800 5,68320 5,61100
Port. escudo 0,38770 0,39010 0,38510
Sp. peseti 0,46700 0,47000 0,46400
Jap. jen 0,62990 0,63390 0,61320
írskt pund 98,68150 99,29610 98,03510
SDR (Sérst.) 99,14000 99,74000 99,47000
Evra 77,72000 78,20000 77,21000
Tollgengi fyrir júlí er sölugengi 28. júní. Sjálfvirkur
sfmsvari gengisskráningar er 562 3270
GENGI
GJALDMIÐLA
Reuter, 31.júlf
Eftirfarandi eru kaup og sölugengi helstu
gjaldmiðla gagnvart evrunni á miödegis-
markaði:
NÝJAST HÆST LÆGST
Dollari 1.0705 1.0744 1.0677
Japanskt jen 122.77 124.02 122.51
Sterlingspund 0.66 0.665 0.6579
Sv. Franki 1.597 1.5983 1.5952
Dönsk kr. 7.4425 7.4439 7.4427
Grísk drakma 325.28 325.41 325.04
Norsk kr. 8.3285 8.365 8.315
Sænsk kr. 8.768 8.7865 8.7523
Ástral. dollari 1.6373 1.6485 1.6367
Kanada dollari 1.605 1.6168 1.6028
Hong K. dollari 8.3015 8.317 8.3007
Rússnesk rúbla 25.92 26.0182 25.88
Singap. dollari 1.8012 1.8118 1.8015
VIÐMIÐUNARVERÐ Á HRÁOLÍU frá 1. febrúar 1999
FISKVERÐ Á UPPBOÐSMÖRKUÐUM - HEIMA
Hæsta Lægsta Meðal- Magn Heildar-
30.07.99 verð verð verð (kíló) verð (kr.)
ALLIR MARKAÐIR
Annar afli 30 30 30 86 2.580
Hlýri 70 60 62 135 8.340
Langa 50 50 50 8 400
Lúöa 400 100 374 2.608 976.487
Skarkoli 115 115 115 112 12.880
Skata 50 50 50 97 4.850
Steinbítur 70 48 63 7.093 449.511
Ufsi 50 40 42 346 14.470
Undirmálsfiskur 85 85 85 280 23.800
Ýsa 138 115 131 2.070 271.288
Þorskur 105 84 94 18.976 1.788.335
FMS Á ÍSAFIRÐI
Annar afli 30 30 30 86 2.580
Hlýri 70 70 70 24 1.680
Langa 50 50 50 8 400
Lúöa 170 170 170 34 5.780
Skarkoli 115 115 115 112 12.880
Steinbítur 70 67 69 1.562 107.653
Ufsi 50 40 47 89 4.190
Undirmálsfiskur 85 85 85 280 23.800
Ýsa 130 115 125 1.103 137.842
Þorskur 105 85 97 11.716 1.133.992
Samtals 95 15.014 1.430.797
FISKMARKAÐUR VESTFJ. PATREKSF.
Steinbltur 48 48 48 76 3.648
Ufsi 40 40 40 257 10.280
Ýsa 138 138 138 967 133.446
Þorskur 98 84 90 7.260 654.344
Samtals 94 8.560 801.718
FISKMARKAÐURINN í GRINDAVÍK
Hlýri 60 60 60 111 6.660
Lúöa 400 100 377 2.574 970.707
Skata 50 50 50 97 4.850
Samtals 353 2.782 982.217
TÁLKNAFJÖRÐUR
Steinbítur 62 62 62 5.455 338.210
Samtals 62 5.455 338.210
Framleiðsla á heilsutei og kaffí á Bfldudal
N ota uppskriftir úr gras-
nytjabók frá átjándu öld
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
MIKIL vinna er við að þurrka og hreinsa jurtirnar í íslenska heilsu-
teið. Hér eru eigendur Bfldudals-Fjalla ehf., Haukur Már Kristinsson
og Guðrún Helga Sigurðardóttir, að breiða afrakstur síðustu daga,
blóðberg og fleira, til þerris. Á snúrunum hangir hvönn.
FYRIRTÆKIÐ Bfldudals-Fjalli
ehf. er að heíja mölun á kaffi og
framleiðslu á heilsutei úr íslensk-
um jurtum. Við framleiðslu
heilsutesins eru meðal annars not-
aðar uppskriftir úr grasnytjabók
Björns Halldórssonar í Sauðlauks-
dal frá átjándu öld.
„Eg hef lengi haft áhuga á ís-
lenskum jurtum og gert te fyrir
sjálfan mig. Einnig hef ég safnað
fjallagrösum. Vörur úr þessu hrá-
efni voru til sölu í handverkshúsi
sem var rekið hér en hætti siðan
starfsemi," segir Haukur Már
Kristinsson sem stendur að Bfldu-
dals-Fjalla ehf. ásamt Guðrúnu
Helgu Sigurðardóttur konu sinni.
Þau hafa bæði verið í annarri
vinnu en safnað jurtum og grösum
á hverju ári. Segist Haukur hafa
blandað te fyrir fólk sem eftir því
hafi leitað enda margir talið það
gera sér gott og bætt úr ýmsum
kvillum.
I sumar þegar starfsemi lagðist
enn einu sinni af í frystihúsinu á
Bfldudal og fólk gekk um atvinnu-
laust ákvað Haukur Már að hætta í
vinnu sinni og láta reyna á það
hvort hann gæti komið kaffi- og
teframleiðslu af stað og fjölga með
því atvinnutækifærum. „Eg veit að
það felast í þessu miklir möguleik-
ar. Það er hægt að framleiða hér
heilsute sem er betra en það inn-
flutta. Síðan er það spurningin
hvernig til tekst. Þetta verður erf-
iðast fyrstu mánuðina, á meðan við
erum að afla hráefnis og koma
framleiðslunni í gang. Siðan á
framleiðslan að geta borið sig,“
segir Haukur.
Fyrirtækið er komið í ágætis
húsnæði á staðnum og Haukur
Már og Guðrún Helga eru að viða
að sér nauðsynlegum tækjum og
hráefni. Þau hafa ákveðið að hefja
kaffimölun til stuðnings tefram-
leiðslunni. „Við íslendingar drekk-
um mikið kaffi og einungis þriðj-
ungur þess er blandaður hér á
landi,“ segir hann. Bfldudalskaffið
verður til sölu um alla Vestfirði og
víðar og segir Haukur Már að þótt
hann næði einungis 6% markaðar-
ins á Vestíjörðum myndi það duga
sem grundvöllur fyrir 3-4 störf,
jafnvel fleiri. Fyrirtækið fær ný-
brennt kaffi frá Kaffibrennslu
Hafnaríjarðar og malar það og
pakkar á Bfldudal.
Unnt er að nota fjölda íslenskra
jurta í heilsuteið og útbúa margar
mismunandi blöndur. Haukur Már
notar uppskriftir úr grasnytjabók
Björns Halldórssonar í Sauðlauks-
dal, bók sem kom út um 1770,
einnig úr bók náttúrulækninga-
manna frá siðustu öld. Segist hann
einnig hafa viðað að sér fróðleik
úr ýmsum öðrum áttum, meðal
annars hjá gömlu fólki, og lesið
allt sem hann hefur komist yfir.
Þau hjónin eru þessa dagana og
vikurnar uppi um öll fjöll í ná-
grenni Bfldudals að safna jurtum
og fjallagrösum. Síðan þarf að
þurrka jurtirnar, hreinsa og mala,
áður þeim er blandað saman eftir
uppskriftinni og pakkað í neyt-
endapakkningar. Utheimtir þetta
mikla vinnu og tímakaupið ekki
alltaf hátt að sögn Hauks. Þá er
markaðssetningin alveg eftir en
Haukur óttast hana ekki. „Ég veit
að varan er góð, bæði kaffi og te,
og ef maður fær fólk til að prófa,
sannfærist það.“
Haukur Már var stýrimaður á
togurum, á meðan togari var gerð-
ur út frá Bfldudal en hefur unnið í
landi i nokkur ár. Hann fer úr
ágætri vinnu til að gera áhugamál-
ið að atvinnu. „Það halda margir
að maður sé að geggjast, að hætta
að hugsa um fiskinn," segir Hauk-
ur Már.
• •
Onnur athugun á vegum yfír Vatnaheiði og Kerlingarskarð
Yegur um Vatnaheiði
breytir ásýnd svæðisins
HAFIN er önnur athugun Skipu-
lagsstofnunar á umhverfisáhrifum
fyrirhugaðs vegar nr. 56 yfir Vatna-
heiði á Snæfellsnesi eða endurbætts
vegar um Kerlingarskarð. Frummat
á umhverfisáhrifum var úrskurðað í
frekara mat 4. júní síðastliðinn og er
almenningi gefinn frestur til 3. sept-
ember til að kynna sér framkvæmd-
ina og leggja fram athugasemdir.
Nokkrar deilur hafa verið um þenn-
an veg en hann liggur yfir svæði þar
sem enginn vegur er í dag.
Um er að ræða annars vegar 16,5
km langan veg um Vatnaheiði eða
17,4 km endurbættan veg um Kerl-
ingarskarð og er ætlunin með nýjum
vegi eða endurbættum að tryggja
greiðari samgöngur á norðanverðu
Snæfellsnesi og auka umferðarör-
yggi. Umferð um Kerlingarskarð var
225 bílar á sólarhring á síðasta ári.
Framkvæmdir eiga að hefjast á
næsta ári og þeim á að ljúka 2002.
Kostnaður er áætlaður 460 milljónir
króna við Vatnaheiði og þar er þörf á
514 þúsund rúmmetra efnistöku en
525 milljónir við Kerlingarskarð en
þar er efnisþörf áætluð 640 þúsund
rúmmetrar.
Vegur um Vatnaheiði liggur vest-
ar og 90 metrum lægra en núverandi
vegur um Kerlingarskarð og kemur
fram í frétt frá Skipulagsstofnun að
vegurinn muni breyta landslagi og
ásýnd svæðisins, liggja um gróið
land á um 12,3 km kafla og 5,5 km
hans liggi um votlendi. Vegurinn
mun eyða gróðri sem fer undir
vegstæði en með lagningu fljótandi
vegar um mýrlendi er ekki talið að
breyting verði á grunnvatnsstöðu
eða grunnvatnsstreymi. Fuglalíf er
töluvert og vegurinn liggur meðfram
Straumfjarðará sem er frjósöm lax-
veiðiá. Vegurinn er á náttúruminja-
skrá meðal annars vegna sérstæðra
náttúramyndana og söguminja. Veg-
urinn mun skera vikurruðninga sem
mynda sérstætt landslagsform ofan
við Selvallavatn en reynt verður að
draga úr raski eftir því sem kostur
er. Svæðið hefur verið notað til
margs konar útivistar.
Meiri hraði um Vatnaheiðarveg
Vegurinn um Kerlingarskarð mun
að mestu fylgja núverandi vegi.
Hann mun skerða gróið land á um
4,7 km kafla og um 1,5 km votlendis.
Ekki er skipulögð útivist rekin á
Kerlingarskarði og liggja ekki fyrir
upplýsingar um útivist á svæðinu. í
matsskýrslu eru upplýsingar um
veðurmælingar á leiðunum og er
norðanóveður algengasta orsök
ófærðar þar. Meðalvindur er hærri á
Kerlingarskarði og fjöldi daga sem
vindur verður meiri en 15 m/s er
meiri þar en á Vatnaheiði. Veðurat-
huganir benda til þess að miðað við
færð síðustu fimm ára yrði vegurinn
um Vatnaheiði þungfær eða lokaður í
23 daga en 27 í Kerlingarskarði. Þá
er gert ráð fyrir hærri ökuhraða um
veg yfir Vatnaheiði, eða 90 km/klst.
en 70 km um Kerlingarskarð.
Matsskýrslan liggur frammi til 3.
september á skrifstofum Helgafells-
sveitar, Eyja- og Miklaholtshrepps og
Stykkishólmsbæjar. Einnig í Þjóðar-
bókhlöðunni og hjá Skipulagsstofnun
ríkisins. Leitað er einnig umsagna frá
áðumefndum sveitarstjórnum, Nátt-
úruvemd ríkisins, Landgræðslunni
og Þjóðminjasafninu.
VIÐSKIPTI Á KVÓTAÞINGI ÍSLANDS
30.7.1999
Kvótategund Viðskipta- Viðskipta- Hssta kaup- Lagsta sðlu- Kaupmagn Sölumagn Vegið kaup- Vegið sölu Siðasta
magn (kg) verð (kr) tilboð (kr). tilboð (kr). ettir (kg) ettir(kg) verð (kr) verð (kr) meðalv. (kr)
Þorskur 20.000 101,24 102,50 103,00 58.172 117.965 101,76 113,84 100,36
Ýsa 1.100 56,40 56,00 0 39.649 60,45 56,47
Ufsi 3.000 38,02 37,01 38,00 12.265 38.400 36,31 38,00 36,94
Karfi 2.400 42,84 41,49 0 7.617 41,49 42,49
Grálúöa 30.000 102,50 0 0 102,50
Skarkoli 63 55,25 56,50 50,00 20.000 82.151 53,25 60,28 57,74
Langlúra 46,00 75.874 0 44,36 45,00
Sandkoli 23,10 24,99 66.000 20.000 22,83 24,99 29,87
Skrápflúra 10.000 23,10 23,10 70.800 0 21,86 23,07
Úthafsrækja 0,80 0 146.075 0,89 1,06
Rækja á Flæmingjagr. 35,00 0 130.000 35,00 33,50
Ekki voru tilboö (aörar tegundir