Morgunblaðið - 28.01.2000, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 28. JANÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Bandaríska Marsfarið sem hvarf
Barst veik
merkj asending?
I’asadena, Washington. AP, AFP, The Daily Teleeraph.
Reuters
Teikning af Marsfarínu, sem lenti eða fór að minnsta kosti inn í gufu-
hvolf Mars 3. desember sl. Hugsanlegt er að frá því hafi heyrst.
BANDARÍSKIR geimvísindamenn
reyna nú aftur að ná sambandi við
ómannaða Marsfarið MPL sem síð-
ast heyrðist frá 3. desember en búið
var að afskrifa alla möguleika á frek-
ara sambandi við geimfarið. Ná-
kvæm könnun á gögnum bendir hins
vegar til þess að borist hafí veik
merkjasending 18. desember eða 4.
janúar og gæti sendingin hafa verið
frá farinu.
Umrædd merki voru numin af
stórum diski sem er hluti af hlustun-
arbúnaði Stanford-háskólans í Kalif-
orníu. Þvermál disksins er um 45
metrar og var honum beint að Mars
á þriðjudag í von um að nema fleiri
merki.
Richard Cook, sem er stjómandi
tilraunarinnar með Marsfarið hjá
rannsóknastofu bandarísku geim-
ferðamálastofnunarinnar, NASA, í
Kalifomíu lagði áherslu á að vonin
um að hægt yrði að ná sambandi við
farið og staðsetja það væri afar veik.
Liðið geta nokkrir dagar áður en
merki verða greind ef þau berast.
Ætlunin var að Marsfarið sendi á
þriggja mánaða tímabili ýmsar upp-
lýsingar til jarðar um aðstæður á
Mars; átti meðal annars að kanna
samsetningu gufuhvolfsins. Tveir
kannar, nefndir Amundsen og Scott,
áttu líka að safna jarðvegssýnum
með borunum á eins metra dýpi og
greina þau, einnig áttu þeir að reyna
að finna frosið vatn.
Ýmsar kenningar eru um ástæður
þess að tilraunin með Marsfarið, sem
kostaði um 165 milljónir dollara, um
12 milljarða króna, misheppnaðist.
Giskað hefur verið á að sprenging
hafi orðið í farinu áður en það fór inn
í gufuhvolf reikistjörnunnar en sam-
bandið rofnaði þá. Einnig er mögu-
legt að það hafi lent í bratta og oltið.
Loks gæti farið hafa lent niðri í
djúpri spmngu. Sendibúnaður þess
gæti hafa bilað en einnig gæti mót-
töku- og sendibúnaður í farinu MGS,
sem hringsólar umhverfis Mars og
átti að vera milliliður, hafa bmgðist.
MGS hefúr tekið myndir af yfirborði
plánetunnar þar sem lendingin var
fyrirhuguð en ekkert hefur sést á
myndunum.
Þótt ekki sé líklegt að hægt verði
að gera við bilanir myndu frekari
upplýsingar auðvelda mönnum að
grípa til fyrirbyggjandi ráðstafana
þegar næst verður sent geimfar til
rauðu plánetunnar.
Brjósta-
skoðun
fækkar
dauðs-
föllum
DAUÐSFÖLLUM af völdum
brjóstakrabbameins hefur
fækkað um 20-30% í þeim hér-
uðum í Svíþjóð þar sem bijósta-
skoðun var tekin upp fyrir 1980.
Kemur þetta fram í skýrslu,
sem sænsk heilbrigðisyfirvöld
birtu í gær. í rannsókninni var
borinn saman fjöldi dauðsfalla í
ýmsum héraðum Svíþjóðar með
tilliti til þess hvort bijóstaskoð-
un var tekin upp fyrir 1980, um
miðjan níunda áratuginn eða
snemma á þeim síðasta. Segir í
skýrslunni, að rannsóknin taki
af öll tvímæli um gagnsemi
brjóstaskoðunar og hún gengur
líka þvert gegn því umdeilda
áliti tveggja danskra vísinda-
manna, að bijóstaskoðun komi
að engu haldi. I Evrópu hefur
dauðsföllum af völdum brjósta-
krabbameins aðeins fækkað í
Svíþjóð, Hollandi og Bretlandi
og er það þakkað því, að vegna
brjóstaskoðunar tekst að
greina meinin snemma.
Lögreglu-
vörður í
frönskum
skólum
ÁKVEÐIÐ hefur verið, að lög-
reglumenn verði á vakt við
suma skóla í Frakklandi,
þ.e.a.s. þá verstu hvað varðar
óöld og ofbeldisverk. Eru þeir
alls 75. Franskir skólar hafa
lengi verið lausir við afskipti
lögreglunnar en ástandið innan
veggja þeirra hefur versnað
með ári hverju. Auk lögreglu-
mannanna verður eftirlits-
mönnum og öðra starfsfólki
skólanna fjölgað um 7.000.
Sums staðar hafa kennarar og
foreldrar lokað skólum vegna
mikils ofbeldis, t.d. í borginni
Montpellier.
Mikill hag-
vöxtur í
Póllandi
BÚIST er við, að hagvöxtur í
Póllandi verði á bilinu 5 til 6% á
næstu tveimur áram að sögn
OECD, Efnahagssamvinnu- og
þróunarstofnunarinnar.
Áhyggjuefnin era hins vegar
allmikil verðbólga og óhagstæð-
ur greiðslujöfnuður. Var verð-
bólgan 7,2% á síðasta ári en í
fjárlögum er gert ráð fyrir að
hún verði 5% á þessu ári.
OECD telur, að það sé full-
bjartsýnt mat og líklegra sé að
hún verði um 7%.
Myrtu þús-
undir manna
TYRKNESKA lögreglan hefur
flett ofan af samtökum ís-
lamskra öfgamanna, sem lík-
lega hafa myrt þúsundir
manna, þar á meðal mörg
hundrað Kúrda. Hefur þetta
mál vakið hneykslan margra,
sem fullyrða að stjómvöldum
hafi verið fullkunnugt um sam-
tökin en látið þau óáreitt meðan
stjómarherinn átti sjálfur í
stríði við Kúrda.
/
V I B á K i r k j u s a n cl i ~~ a 111 á c i n u m s t a ð
Skortir þig tíma eða sérþekkingu
til að fylgjast með því hvar hest er
að ávaxta fjármuni?
Hjá VÍB bjóðum við uppá Fjárvörslu, þjónustu
sem er sérsniðin að þörfum þeirra sem vi^ja
ávaxta háar upphæðir en vantar til þess
persónulega og faglega ráðgjöf.
í Fjárvörslu VÍBfelst m.a.:
' ráðgjöf um kaup á ínnlentlum og erlendum hlutabréfum
1 val um 50 sérvaltla sjóði, erlentla og innlentla.
1 lágur kostnaður sem skilar sér í enn hærri ávöxtun.
greinargóðar upplýsingar og eignayfirlit á netinu.
1 samráðsfundur um eignauppbyggingu,
erlendir samstarfsaðílar (Vanguard, CICM og Scudder),
Lágmarksuppltœð íFjárvörslu VÍB
er 8 milljónir kr.
Viltu vita meira?
Hafðu samband
við ráðgjafa okkar.
VÍB býður einnig upp á Fjárvörslu
með eiqnastýringu sem er enn víð-
tækari pjónusta og ráðgjöf.
Lágmarksupphæð er 20 milljónir kr.
Helga Indriðadóttir,
deildarstjóri Fjárvörslu
EIKNIR
á netið með VIB
Nú getur þú farið beint á nýja
Netreikninn okkar á vib.is og gert
nákvæma áætlun um fiárfestingar
þínar. Sjáðu með eigin augum
hvað mismunandi kostir geta þýtt
fyrir heildarávöxtun þína.
Þannig virkar Netreiknir:
1. Þú slærð inn aldur þinn og t.d. hvenær þú vilt fara á eftirlaun.
2. Þú velur hve mikið þú vilt spara mánaðarlega.
3. Þú slærð inn hver núverandi eign þín er.
4. Þú velur hlutfall hlutabréfa, skuldabréfa og erlendra
hlutabréfa.
5. Þú slærð inn á hve löngum tíma þú vilt taka út inneignina.
6. Netreiknir reiknar fýrir þig.
Þú færð nlðurstöðurnar.
VIB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR ÍSLANDSBANKA
Kirkjusandi. Sími: 560 8900. www.vib.is
Útlbú íslandsbanka. Sími:575 7575