Morgunblaðið - 28.01.2000, Blaðsíða 12

12 FÖSTUDAGUR 28. JANTJAK 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Gæslu-
varðhald
vegna
innbrota
ÁTJÁN ára gamall piltur hefur
verið úrskurðaður í gæsluvarð-
hald að kröfu lögreglunnar í
Reykjavík vegna ýmissa inn-
brota og þjófnaða undanfarið.
Lögreglan handtók manninn
á miðvikudagskvöldið og krafð-
ist í framhaldinu gæsluvarð-
halds yfir honum í Héraðsdómi
Reykjavíkur, sem samþykkti
kröfuna. Gæsluvarðhaldið
rennur út 3. febrúar.
Pilturinn hefur komið við
sögu lögreglunnar áður vegna
minniháttar brota.
E3 snticUn
Verið er að mála fyrstu B747-300 þotu Atlanta í litum Saudia-flugfélagsins áður en hún heldur í pílagrímaflugið á þriðjudag.
Verslunarkeðjur kynna starfsfólki vinnureglur við ráðningu
Búðahnupl er almennt
litið alvarlegum augum
Fyrsta 747-300
þota Atlanta
að verða tilbúin
BÚÐAHNUPL er almennt litið
mjög alvarlegum augum hjá for-
svarsmönnum matvöruverslana á
íslandi og gildir þá einu hvort um
starfsfólk eða viðskiptavini er að
ræða. Er starfsfólki gerð grein fyr-
ir því, er það hefur störf í matvöru-
verslununum, hvaða reglur og við-
urlög gilda um þessa hluti.
Morgunblaðið sagði frá því í
fyrradag að starfsmaður 10-11-
verslunar við Laugalæk í Reykja-
vík hefði verið kærður til lög-
reglunnar á dögunum og rekinn á
staðnum eftir að eftirlitsmaður á
vegum verslunarkeðjunnar taldi
starfsmanninn hafa orðið uppvísan
að því að hafa ætlað sér að stela
pepsíflösku er hann tók sér kaffihlé
í vinnunni.
Pórður Þórisson, framkvæmda-
stjóri 10-11, vildi í gær ekki tjá sig
um þetta mál og vísaði til þess að
sátt hefði náðst milli lögmanns
Verzlunarmannafélags Reykjavík-
ur og starfsmannastjóra 10-11-
verslunarinnar við Laugalæk.
Þorsteinn Pálsson, framkvæmda-
stjóri Kaupáss, sem rekur Nóa-
túnsverslanirnar, KÁ, 11-11-versl-
anirnar og verslunina Kostakaup,
sagði hins vegar skýrar reglur
gilda um þessa hluti hjá verslunum
Kaupáss þótt hann teldi ekki endi-
lega ástæðu til að gera þær opin-
berar. Sagði hann þó að það færi
alltaf eftir eðli mála hvernig brugð-
ist væri við búðahnupli.
Ekki algengt að
starfsfólk hnupli
Þorsteinn sagði það sem betur
fer ekki algengt að starfsfólk yrði
uppvíst að hnupli. Það kæmi þó fyr-
ir. Aðspurður hvernig brugðist
væri við því ef sannað þætti að
starfsmaður hefði orðið uppvís að
þjófnaði sagði Þorsteinn að starfs-
fólk gengist undir það að fara eftir
ákveðnum vinnureglum og ef ekki
væri farið eftir þeim væri augsýni-
lega búið að brjóta samninga.
Menn yrðu að taka afleiðingum
þess.
Hann tók hins vegar fram að
orkuðu aðstæður tvímælis væri
reglan sú að starfsmaður nyti vaf-
ans.
Þjófnaður litinn alvarlegum
augum hjá Hagkaupi
Jón Björnsson, framkvæmda-
stjóri Hagkaups, sagðist litið vilja
láta hafa eftir sér um þessi mál
enda væru þau oft og iðulega mjög
viðkvæm. Hann sagði hins vegar að
þjófnaður væri vissulega litinn al-
varlegum augum hjá Hagkaupi,
hvort sem þar væri um að ræða
starfsmenn eða aðra. Mætti enda
líta svo á að vörurýrnun væri al-
mennt 2,5% af vöruverði á íslandi.
Jón sagði að hjá Hagkaupi væru
í gildi starfsmannareglur, sem
kynntar væru öllum nýjum starfs-
mönnum. Þar væri farið sérstak-
lega yfir þessi mál og m.a. kveðið á
um hvernig fyrirtækið brygðist við
þjófnaði. Vart þyrfti nokkur að
velkjast í vafa um að þjófnaður
væri brot á starfsreglum.
FYRSTA B747-300-þotan af þrem-
ur, sem Atlanta tekur í notkun á
næstu vikum, var nýlega afhent í
Bandaríkjunum. Hún verður senn
tilbúin í fyrsta verkefnið fyrir At-
lanta sem er pílagrímaflug fyrir
Saudi Arabian Airlines.
Vélinni verður flogið á þriðju-
daginn kemur áleiðis frá Arizona í
Bandaríkjunum til Jeddah í Sádi-
Arabíu með millilendingu og
áhafnarhvíld í Bangor í Maine-ríki
VALGERÐUR Sverrisdóttir iðnað-
ar- og viðskiptaráðherra sótti
Fjarðabyggð heim í gær í boði Guð-
mundar Bjarnasonar bæjarstjóra.
Kom hún m.a. við hjá Atvinnu-
þróunarfélagi Austurlands og skoð-
aði síðan landið á Hrauni, þar sem
í Bandaríkjununi. Flugleggurinn
þaðan til Jeddah er um 11 tímar en
flugþol 747-véla er 14 til 15 tímar.
Flugstjóri í þessari fyrstu ferð
verður Gunnar Karlsson.
Næsta þota af sömu gerð verður
afhent félaginu 5. febrúar og sú
síðasta í lok febrúar. Fyrstu tvær
vélarnar verða í pílagrímafluginu
til að byrja með. Það hefst 7. febr-
úar og því á að ljúka um miðjan
apríl.
fyrirhugað er að álverið í Reyðar-
firði rísi.
Þá heimsótti ráðherra fyrirtæki í
Neskaupstað og á Eskifirði. Heim-
sókninni lauk svo í gærkvöldi er
ráðherra hitti bæjarráð Fjarða-
byggðar í hótelinu á Reyðarfirði.
Iðnaðarráðherra heim-
sækir Fjarðabyggð
Mannvernd og hdpur lækna hafa gert munnlegan samning við lögfræðistofu
Kanna grundvöll
fyrir málaferli
Samtökin Mannvernd og hópur lækna
íhuga málsókn til að fá úr því skorið hver er
réttur lækna til að neita að afhenda sjúkra-
gögn í gagnagrunn á heilbrigðissviði. Mála-
____ferli munu ekki sjálfkrafa fresta_
framkvæmd gagnagrunnslaganna.
SAMTÖKIN Mannvernd og hópur
lækna hafa gert munnlegan samn-
ing við lögfræðistofu vegna hugs-
anlegs málareksturs fyrir dómstól-
um um rétt lækna til að neita að
afhenda upplýsingar um sjúklinga
sína í gagnagrunn á heilbrigðis-
sviði. Er verið að leggja mat á
lagalegan grundvöll slíks mála-
reksturs, sem og hvernig megi
fjármagna hann, og verður líklega
kynnt í næstu viku hvaða lögfræði-
stofa fer með málið, verði það á
annað borð niðurstaðan að grund-
völlur sé fyrir málsókn.
Tómas Zoéga, yfirlæknir á geð-
deild Landspítalans og formaður
Geðverndarfélags íslands, sagði í
samtali við Morgunblaðið að hópur
lækna hefði að undanförnu átt
fundi til að ræða þessi mál. Þar
væri ekki um eiginleg samtök að
ræða heldur einfaldlega hóp lækna
sem hefði miklar áhyggjur af
gagnagrunnsmálinu.
Staðfesti Tómas að til tals hefði
komið að höfða mál fyrir dómstól-
um enda virtist sem það væri nán-
ast eina ráðið í stöðunni. Er að
hans sögn verið að kanna lagaleg-
an grundvöll þess núna.
Tómas sagði hins vegar að slíkur
málarekstur kostaði mikla peninga
og því væru menn einnig að skoða
vandlega þann þátt í málinu. Að-
spurður sagði hann hins vegar
liggja ljóst fyrir að ekki yrði hægt
að fjármagna málareksturinn öðru-
vísi en með samskotum. Læknar
myndu sennilega sjálfir bera þar
hæstan kostnað en sjálfsagt yrði
einnig leitað til almennings og ann-
arra sem vildu leggja málinu lið.
Tilbúnir að fara með málið
fyrir Evrópudómstóla
Tómas sagði enga spurningu að
menn yrðu að vera tilbúnir að fara
með þetta alla leið fyrir Evrópu-
dómstóla, ákveði þeir á annað borð
að leita til dómstóla. „En við
myndum náttúrulega óska þess að
það væri hægt að breyta lögunum
á þann hátt að til þess þyrfti ekki
að koma,“ sagði Tómas.
Tómas sagði að læknunum sýnd-
ist að þær lágmarksbreytingar sem
þyrfti að gera á lögunum væru
annars vegar þær að fólk gæfi
skriflegt samþykki sitt til að taka
þátt í upplýsingasöfnun sem þess-
ari, og hins vegar að einstaklingur
gæti á hvaða tíma sem er fengið
gögnum um sig eytt sem færu inn í
þennan grunn.
Væri löggjafinn tilbúinn að
breyta lögunum á þennan hátt
þyrfti ekki að koma til málaferla,
sagði Tómas. Jafnframt sagði hann
að honum fyndist ólíklegt að
rekstrarleyfishafínn, íslensk erfða-
greining hf., gæti ekki beitt sér
fyrir breytingu á lögunum í þessa
átt, í ljósi þess að fyrirtækið hafði
sjálft mjög mikil áhrif á það hvern-
ig lögin um gagnagrunn á heil-
brigðissviði litu út.
„Það er miklu einfaldara að gera
þessar breytingar á lögunum held-
ur en standa í blóðugu stríði mán-
uðum eða árum saman, og rekstr-
arleyfishafinn náttúrulega sér það
að gagnagrunnurinn er gagnslaust
tæki ef ekki ríkir friður um hann,“
sagði Tómas.
Benti Tómas á að það væru ekki
aðeins læknar sem teldu reglur um
gagnagrunninn athugaverðar. Það
væri ríkjandi skoðun í hinum al-
þjóðlega læknaheimi, og meðal
þeirra útlendinga sem kynnt hefðu
sér málið.
Lögbann varla raunhæft
Guðríður Þorsteinsdóttir, lög-
fræðingur í heilbrigðisráðuneytinu,
sagði aðspurð að hugsanleg mála-
ferli myndu ekki sjálfkrafa fresta
framkvæmd laga um gagnagrunn,
ekki nema ef sú staða kæmi upp að
lagt yrði lögbann við flutningi upp-
lýsinga í hann. Sá möguleiki væri
hins vegar varla raunhæfur.
Hún sagði að við samningu lag-
anna og reglugerðar um grunninn
hefði vitaskuld verið passað upp á
að allt væri í samræmi við alþjóða-
skuldbindingar og stjórnarskrá
landsins, svo eitthvað væri nefnt,
og að þeir sem stóðu að því verki
teldu því að allt væri eins og það
ætti að vera.
Hins vegar hefðu menn alltaf
verið viðbúnir því að sú staða gæti
kæmið upp að einhver léti reyna á
ákveðna hluti í málinu fyrir dóm-
stólum. Sagði Guðríður að viðbrögð
ráðuneytis eða rekstrarleyfishafa
við því hlytu að verða nokkuð hefð-
bundin, þ.e. að halda uppi vörnum.
Hitt yrði einfaldlega að skoða,
þegar og ef sú staða kemur upp,
hver áhrif slíkra málaferla yrðu á
söfnun upplýsinga í gagnagrunn-
inn. Málaferli gætu vissulega tafið
fyi’ir því að gagnagrunnurinn yrði
fullbúinn en á það bæri að líta að
málsókn tiltekinna einstaklinga
tæki ekki til alls kerfisins og
myndi ekki stöðva gerð gagna-
grunnsins í heild sinni.