Morgunblaðið - 28.01.2000, Blaðsíða 52

52 FÖSTUDAGUR 28. JANÚAR 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
MAGNÚS
DANÍELSSON
+ Magnús Daníels-
son fæddist í
Reykjavík 3. raars
1913. Hann lést á
öldrunardeild
Sjúkrahúss Reykja-
víkur á Landakots-
spítala 21. janúar síð-
astliðinn.
Foreldrar hans
voru Daníel Jóhann
Daníelsson frá Sel-
látrum í Helgafells-
sveit, verkamaður í
Reykjavík, f. 2. 8.
1881 og kona hans
Arnbjörg Sigmun-
dsddttir, f. 24. 5. 1875 á Kambi,
Villingaholtshreppi í Árnessýslu.
Bróðir Magnúsar er Páll Jakob
Daníelsson, f. 16.11.1915, en hálf-
systir þeirra, sammæðra, var
Guðjóna Guðjónsdóttir Olsen, f.
12.10.1906, en hún er nú látin.
Magnús kvæntist hinn 5. júlí
1941 Margréti Kristinsddttur, f.
29. 11. 1922, dóttur hjónanna
Kristins Eyjólfssonar, símamanns
í Reykjavík, f. 18. 6. 1895 og Kat-
rínar Guðnadóttur, f. 27. 12. 1897.
Börn Magnúsar og Margrétar
voru fjögur: 1-2) Þau eignuðust
dreng og stúlku, sem létust bæði
skömmu eftir fæðingu. 3) Ólöf
Guðrún Magnúsdóttir, f. 25. 11.
1944, gift Örlygi Þórðarsyni.
Börn þeirra eru tvö; 3.1) Brynja,
gift Olafi Guðlaugssyni og eiga
þau tvö börn og 3.2) Þórður,
kvæntur Sesselju
Þóru Gunnarsdótt-
ur. 4) Katrín Arn-
björg Magnúsdóttir,
f. 7. 7. 1954, gift
Braga Björnssyni.
Börn þeirra eru fjög-
ur; 4.1) Magnús
Daníel, 4.2) Björn
Jón, 4.3) Margrét
Hanna og 4.4) Arna
Björt.
Magnús ólst upp í
foreldrahúsum á
Skólavörðustíg og
Klapparstíg í
Reykjavík. Árið
1930 hdf hann nám í húsgagna-
smíði hjá Árna J. Árnasyni, hús-
gagnasmíðameistara í Skólast-
ræti í Reykjavík. Við andlát Árna
stofnuðu Magnús og tveir vinnufé-
lagar hans Húsgagnavinnustof-
una Nýmörk og ráku hana saman
í áratugi. Magnús starfaði á vinn-
ustofunni allt fram á sl. ár, eða í
65 ár á sama vinnustaðnum.
Magnús var víðlesinn og marg-
fróður. Þekking hans á landinu og
náttúrunni naut sín vel í tómst-
undum hans, því fáir eru þeir
staðir landsins sem hann hefur
ekki heimsótt um ævina. Þá hafði
Magnús mikið yndi af Ijósmyndun
og var einn af stofnendum Litla
Ijósmyndaklúbbsins í Reykjavík.
Utför Magnúsar fer fram í dag
frá Langholtskirkju og hefst at-
höfnin klukkan 10.30.
Fyrstu kynni mín af Magnúsi
Daníelssyni hófust sumarið 1954.
Skömmu síðar tengdumst við nánum
böndum, þegar við urðum svilar. Öll
samskipti okkar Magnúsar upp frá
því styrktu mig í þeirri virðingu sem
ég hefi borið fyrir mannkostum
hans. Aldrei skipti hann skapi og lét
ekki á því bera þótt honum hafi e.t.v.
mislíkað einhvemtíma. Framkoma
hans einkenndist ætíð af hógværð,
hjálpsemi og velvilja til annarra.
Magnús var ávallt reiðubúinn til
aðstoðar, er til hans var leitað. Eg
minnist fyrstu leiðsagnar hans í sil-
ungsveiði, sem hann veitti mér við
Þingvallavatn og seinna ánægju-
legra stunda með honum og félögum
hans úr Nýmörk, þeim Ólafi og
Valdimar, sem við áttum árlega á ár-
unum 1960 til ’70 á silungsveiðum
við Hlíðarvatn. Þær stundir eru mér
minnisstæðastar af öllum stundum
mínum við veiðar.
Einnig var hann fús að leiðbeina
mér við myndatökur, en hann hafði
mikinn áhuga á ljósmyndatökum og
átti nokkrar góðar myndavélar og
mikið magn ljósmynda, sem hann
hafði unnið sjálfur. Hann var einn af
stofnendum Litla ljósmyndaklúbbs-
ins og virkur félagi þar í góðum fé-
lagsskap, m.a. með Kristni Sigur-
jónssyni og Rafni Hafnfjörð er ráku
prentstofuna Litbrá.
Arin upp úr 1980 reisti ég og son-
ur minn sumarbústað í Grímsnesi.
Við leituðum ráða hjá Magnúsi, sem
lét ráðgjöf ekki eina duga, heldur
lagði dygga hönd að verki við smíð-
ina. Hann naut þess með okkur
mörgum stundum, en þó of fáum, að
slaka á í hinu fallega umhverfi bú-
staðarins. Þar kom greinilega í Ijós
hversu víðlesinn og margfróður
Magnús var. Öll kennileiti í um-
hverfinu þekkti hann. Allir fuglar
voru honum kunnir, hvort sem um
útlit, hljóð eða hegðun var að ræða.
Þótt við leituðum í ýmsum bókum
upplýsinga um fugla og önnur dýr,
sem ekki áttu sér samastað hérlend-
is, þá hafði Magnús ætíð svar við
spurningum okkar, þegar bókin gaf
ekki tæmandi svar. Þessi þekking
Magnúsar náði langt út fyrir nátt-
úru- og landafræði, enda var hann
víðlesinn og sjálfmenntaður á mörg-
um sviðum. Þessi þekking nýttist
honum oft, hvort sem var í starfi eða
á ferðalögum hérlendis og erlendis.
Hann hafði mjög góða frásagnar-
hæfileika og naut þess að segja frá.
Eg minnist margra frásagna hans.
Þar kom hann víða við í að lýsa at-
vikum, mönnum og málefnum. Frá-
sagnir hans og viðtöl við menn ein-
kenndust af visku og góðvild, því
aldrei hefi ég heyrt hann hallmæla
neinum, enda var hann góðum gáf-
um gæddur.
Magnúsi var mjög minnisstæður
sá tími sem hann dvaldist í Öræfa-
sveit á aldrinum 9-10 ára, en hann
var þar í sveit í hálft annað ár. Oftar
en einu sinni heyrði ég lifandi frá-
sagnir hans af lífsháttum þar, skips-
ströndum og björgun úr þeim.
Hann minntist oft góðra stunda á
ferðalögum hérlendis með vinafólki
sínu, Óskari í Óðni og Maddý konu
hans. Það má segja, að þar hafi farið
tveir góðir saman. Annars vegar var
Óskar, léttur og með sinn sérstaka
frásagnarstíl og hins vegar Magnús
við endursögn atburðanna. Margar
ferðir fóru þeir saman og man ég
einna helst frásagnir Magnúsar af
ferð að Sellátrum íyrir vestan.
Það eru svo ótalmargar stundim-
ar sem við hjónin og börn okkar
minnumst frá samferðinni með
Magnúsi Daníelssyni og þær eru all-
ar minningar um góðan mann sem
við munum ætíð minnast með þakk-
læti og virðingu.
Við sendum Möggu, Ollu, Kötu og
fjölskyldum þeirra okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Grétar Geir Nikulásson.
Hann afi okkar, Magnús Daníels-
son, er látinn á 87. aldursári. Við
systkinin höfðum öll mikið dálæti á
honum afa okkar og ævinlega var
gaman að koma í heimsókn til afa og
ömmu. Ferðir okkar til þeirra voru
tíðar, enda heimili þein-a ekki nema
steinsnar heiman frá okkur.
Afi þreyttist aldrei á að segja okk-
ur sögur, einkanlega frá bernsku
sinni. Atburðir eins og Kötlugosið
1918 og Alþingishátíðin 1930 voru
honum enn í fersku minni. Mestur
ævintýraljómi var þó yfir sögunum
úr Öræfasveitinni, en j)angað fór afi
í sveit vorið 1923. I Öræfasveitinni
gekk fólk berfætt við sláttinn og
þann tíma sem afi dvaldist þar fór-
ust tvær franskar skútur. Afi kunni
líka ýmsar skemmtilegar sögur af
kynlegum kvistum í henni gömlu
Reykjavík.
Sömuleiðis var einkar ánægjulegt
að líta inn til afa á húsgagnavinnust-
ofuna Nýmörk í Skólastrætinu, en
þar hóf hann störf alþingishátíðarár-
ið. Hann hafði nýlega látið af störf-
um er hann lést. Þeir eru líklega
ekki margir sem unnið hafa á sama
vinnustaðnum í nærfellt sjö áratugi.
Afi smíðaði flestöll húsgögn á vel
búnu heimili þeirra ömmu, sem og á
okkar eigin heimili. Allur húsbúnað-
ur sem afi smíðaði er gerður af
miklu listfengi og smekkvísi. Vafa-
laust mun minning okkar um afa lifa
í öllum þeim vönduðu húsgögnum
sem við notumst við dags daglega.
Fyrir fáeinum misserum veiktist
afi, en hann hafði alla tíð verið heils-
uhraustur og vart kennt, sér meins
síðan í spönsku veikinni. Þrátt fyrir
langar legur á sjúkrahúsum náði
hann sér aldrei að fullu. Okkur þótti
því einkar vænt um að hann skyldi
hafa komist heim nú um jólin.
Við systkinin kveðjum afa okkar
með hlýhug og þakklæti.
A skilnaðarstund er við hæfi að
rifja upp fyrsta erindi hins kunna
sálms Kolbeins Tumasonar; Heyr
himna smiður:
Heyr himna smiður,
hversskáldiðbiður,
komi mjúk til mín
miskunnin þín.
Þvíheitegáþig,
þú hefir skaptan mig,
egerþrællinnþinn,
þú ert Drottinn minn.
Björn Jón, Magnús Daníel,
Margrét Hanna,
Arna Björt.
Hann Magnús afi, eins og ég tala
um hann í daglegu lífi, er látinn.
Þessi næstum fjögur ár sem ég
fékk að kynnast Magnúsi hafa verið
yndisleg. Ég hafði alltaf gaman af að
hlusta á hversu fróður og skemmti-
legur maður hann var. Alltaf þegar
við Maggi komum í heimsókn upp í
Sólheima til ömmu og afa var tekið á
móti okkur með ást og hlýju. Mér er
það minnisstætt og það sýnir hversu
mikið hraustmenni og dugnaðar-
maður hann var, 85 ára gamall á
leiðinni niður á verkstæði, hljóp
hann á eftir strætó niður að Glæsi-
bæ ef hann missti af honum í Sól-
heimunum, mér fannst þetta alveg
ótrúlegt. Það eru mörg einstaklega
falleg húsgögnin sem hann hefur
gert, Magnús var sannur listamað-
ur.
Þrátt fyrir veikindi Magnúsar
virtist hann alltaf fylgjast með okk-
ur úti í Færeyjum. Hann spurði okk-
ur mikið út í færeysku þjóðina og
hafði gaman af þeim fróðleiksmolum
sem við vissum um Færeyjar.
Síðustu mánuðir voru erfiðir í lífi
Magnúsar, hann sem alltaf var svo
hraustur. Það hvarflaði ekki að okk-
ur að svona hraustmenni myndi yfir-
Handrit afmælis- og minningargreina skulu
vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett.
Sé handrit tölvusett er æskilegt, að diskl-
ingur fylgi útprentuninni. Auðveldust er
móttaka svokallaðra ASCII-skráa, öðru
nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin
Word og Wordperfect eru einnig auðveld í
úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í
bréfasíma 569 1115, eða á netfang þess
(minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið
greinina inni í bréfinu, ekki sem viðhengi.
Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum.
Það eru vinsamleg tilmæli að lengd greina
fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðal-
línubil og hæfilega línulengd - eða 2.200
slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnar-
nöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
gefa okkur svona snögglega. Ég veit
að honum llður betur núna, sál hans
mun ætíð vaka með okkur.
Elsku Magnús minn. Þakka þér
fyri allt. Takk fyrir að vera þú.
Ég og fjölskylda mín sendum ykk-
ur innilegustu samúðarkveðjur.
Sveinlaug Isleifsdóttir.
Það leita nú á hugann ýmis minn-
ingarbrot þegar Magnús Daníels-
son, afi minn, er látinn. Hann átti því
láni að fagna að vera heilsuhraustur
fram undir það síðasta. A yngri ár-
um fór hann flestra sinna ferða fótg-
angandi eða á reiðhjóli. Þegar hann
var kominn langt yfir miðjan aldur
var hann enn lipur og léttur í spori
eins og unglingur. Þó fór svo að lok-
um að fætumir tóku að gefa sig og
hefur það eflaust veist honum erfið-
ara en við gerðum okkur grein fyrir
enda bar hann sín vandamál ekki á
torg.
Afi talaði ætíð vel um annað fólk
og gaman þótti honum að skoða
fugla og önnur fyrirbæri í náttúr-
unni. Þegar talið barst að slíku var
áhugi hans óskiptur. Á ferðalögum
um landið á sínum yngri árum hafði
hann gaman af að taka ljósmyndir
og velta fyrir sér birtu og litbrigðum
í því sambandi. Afi las mikið og var
margfróður, einkum um hugðarefni
sín.
Hann var nægjusamur, kvartaði
aldrei og sjaldan talaði hann um
sjálfan sig.
Honum fannst lítið til þess koma
og var ekkert að segja frá því að
fyrra bragði þegar tekið var viðtal
við hann í útvarpi eða verkstæðið
hans notað sem leikmynd í sjón-
varpi.
Húsgagnavinnustofan Nýmörk
við Skólastræti var drjúgur hluti af
lífshlaupi afa, enda vann hann þar í
næstum 60 ár, allt þar til fæturnir
tóku að gefa sig þannig að erfitt varð
um gang.
Afi hafði yndi af að segja okkur
sögur og þá sérstaklega frá ungl-
ingsárum sínum þegar hann dvaldist
austur í Öræfasveit. Það var ávallt
gaman að hlusta á hann segja frá lífi
fólksins á þeim tíma enda var hann
gæddur skemmtilegum frásagnar-
stíl og kímni. Tilsvör afa vora mörg
skemmtileg og jafnan stutt í léttu
hliðamar.
Ég minnist með þakklæti þeirra
góðu stunda sem við afi áttum sam-
an.
Þórður.
Ég held að við afi höfum bæði vit-
að að við mundum ekki hittast aftur
þegar við kvöddumst síðastliðið
sumar. Daginn sem afi dó sagði Ör-
lygur sonur minn, mér til huggunar,
að nú væri langafi alltaf hjá okkur.
Bryndís, litla dóttir mín, bætti því
síðan við að á himnum liði honum
langafa svo miklu betur.
Fyrstu minningar mínar af afa
era frá húsgagnaverkstæðinu hans í
Skólastrætinu. í blágráum vinnus-
lopp, umkringdur sagi, góðum vin-
um og vinnufélögum, eyddi hann
langri starfsævi sinni við að smíða
og laga húsgögn af mikilli lagni og
alúð. Frítíma sinn notaði hann við
lestur bóka og Ijósmyndaáhuga
hafði hann mikinn. Hann naut þess
einnig að ferðast á sínum yngri ár-
um um Island og seinna til annarra
landa í Evrópu. Ég held að afi hefði
haft gaman af því að heimsækja okk-
ur til Ameríku, en aldrei fékk hann
tækifæri til þess. Elsku amma, nú
þykir okkur Óla leitt að vera svo
langt í burtu. Guð veri með þér.
Brynja.
Látinn er Magnús Daníelsson,
húsgagnasmíðameistari, hátt á 87.
aldursári. Með honum hverfur af
okkar tilverasviði mikill heiðurs-
maður og um hann varðveiti ég í
huga mínum minningar liðlega sex
áratuga, sem hvergi ber skugga á.
Milli foreldra Magnúsar, Arn-
bjargar Sigmundsdóttur og Daníels
J. Daníelssonar, og móður minnar
ríkti góður kunningsskapur og vin-
átta með tíðum samgangi milli heim-
ila. Af þeim sökum leit ég á ungum
aldri á þá bræðurna Pál og Magga,
eins og hann var ávallt kallaður í
kunningjahópi, sem einskonar
frændur. Ég leit upp til þeiiTa
beggja og eftir að hafa uppgötvað
vinnustað Magga í Skólastrætinu,
og ég hafði aldur og getu til að heim-
sækja hann þangað af eigin ramm-
leik, var ég staðráðinn í að verða
smiður eins og hann. Af því varð að
vísu ekki, en vináttu og trausts
Magga naut ég áfram og alla tíð síð-
an.
Árið 1930 hóf Magnús nám í hús-
gagnasmíði hjá Árna J. Árnasyni,
sem starfrækti verkstæði í Skóla-
stræti la. Eftir að námi lauk vann
hann áfram hjá meistara sínum, sem
svo lést seint á sjötta áratugnum. Þá
keyptu þeir þrír vinnufélagar,
Magnús, Ólafur Guðfinnsson og
Valdimar Jónsson, vélarnar og
stofnuðu nýtt húsgagnaverkstæði á
sama stað og nefndu það Nýmörk.
Verkstæðið starfræktu þeir í hátt á
fjórða áratug. Þar kom að þeir félag-
ar seldu verkstæðið, þá allir komnir
á efri ár. Svo samdist um við nýja
eigendur að Magnús hefði þar áfram
á staðnum vinnuaðstöðu, sem hann
naut á meðan honum entust kraftar.
Allan hinn langa starfstíma Magga,
eða nokkuð á sjöunda áratug, stóð
því hefilbekkur hans á sama stað,
rétt innan við dyrnar á verkstæðinu
í Skólastræti la. Þar gekk maður
ávallt að Magga vísum og þar varð
margur góður gripur og eigulegur til
í höndum hans.
Oft bar við að Maggi leit inn hjá
okkur, mér og móður minni, á með-
an við leigðum í risinu hjá Flosa Sig-
urðssyni og Jónínu Jónatansdóttur í
Lækjargötu 12a, við hliðina á séra
Bjama. Mér þykir í minningunni
sem Maggi hafi á þeim áram átt svör
og skýringar á öllum hlutum sem
mér datt í hug að spyrja hann um og
svo held ég að hafi verið í raun og
vera.
Ég man að á stríðsáranum gat
Maggi frætt mig um heiti og eigin-
leika nær allra flugvéla sem oft flugu
lágt yfir Tjörnina í flugtaki eða lend-
ingu. Hann gat til dæmis frætt mig á
því, raunar í óspurðum fréttum,
hvað bandaríska orastu- og
sprengjuvélin Thunderbolt var þung
- hún var ansi þung. Magnús var
bókamaður og vel lesinn. Hann ferð-
aðist um landið, mest í fylgd konu
sinnar, Margrétar, og hann þekkti
landið okkar öðram betur.
Magnús bjó sér fallegt heimili
ásamt konu sinni, Margréti Kristins-
dóttur, og dætranum tveim, Ólöfu
Guðrúnu og Katrínu Ambjörgu, síð-
ustu áratugina að Sólheimum 23.
Maggi var áhugasamur ljósmynd-
ari í frístundum. Hann dró að sér
bækur um ljósmyndun og var öðram
mönnum fróðari um myndavélar og
ljósmyndatækni. Árið 1953 stofnaði
Magnús, ásamt undirrituðum og
fimm félögum okkar öðram, ljós-
myndaklúbb, sem starfaði af nokkr-
um krafti í tæpan áratug og vakti at-
hygli. Nafn klúbbsins var
yfirlætislaust - Litli ljósmynda-
klúbburinn. Starfsemi klúbbsins
snerist vissulega fyrst og fremst um
Ijósmyndir og ljósmyndatökur. En
það var víðar leitað fanga. Meðal
annars fengum við til okkar á fundi
þekkta ljósmyndara, listmálara og
listfræðinga, til að nema af þeim
lærdóm. Við settum sjálfum okkur
íyrir verkefni, sem snerast um það
að vinna breytileg „föndurverkefni“
á sviði myndlistar og kom þá mynda-
vélin ekki alltaf við sögu. Þannig
lærðum við hver af öðram og af
mætum mönnum öðram, sem við
leituðum til. Maggi undi sér áreiðan-
lega vel í þessum hópi og var veit-
andi í hópnum allt eins og þiggjandi.
Hálfsystir Magnúsar, Guðjóna
(Jóna), fluttist til Danmerkur
snemma á öldinni og giftist þar
Robert Olsen, múrarameistara. Son-
ur þeirra er Rudolph Olsen, fyrram
framkvæmdastjóri í Kaupmanna-
höfn. Þeir frændur Magnús og Rud-
olph héldu alla tíð góðu og tryggu
sambandi og með þessum línum
fylgja samúðarkveðjur til fjölskyldu
Magnúsar frá Rudolph og Inger Ols-
en og fjölskyldu þeiira í Danmörku.
Fyrir mína hönd og fjölskyldu
minnar færi ég eftirlifandi konu
Magnúsar, Margréti Kristinsdóttur,
dætrum og tengdasonum innilegar
samúðarkveðjur.
Óttar Kjartansson.