Morgunblaðið - 16.09.2000, Qupperneq 31

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. SEPTEMBER 2000 31
'llíl t\tl

Atökin
skað-
legri en
skilnað-
urinn
New York. Reuters.
NÝJAR kannanir benda til þess að
barnanna vegna kunni að vera
betra fyrir hjón að skilja en að
halda stormasamri sambúði áfram.
Svo virðist sem leiðindi og átök í
sambúð eða hjónabandi séu þeir
þættir sem valdi börnum hinna
ósamlyndu skaða en ekki skilnað-
urinn sjálfur.
Þessi er alltjent niðurstaða dr.
Joan B. Kelly sem starfar við Kali-
forníu-háskóla í San Francisco.
Joan Kelly gerir grein fyrir nið-
urstöðum rannsókna sinna í nýj-
asta hefti Journal of the American
Academy of Child and Adolescent
Psychiatry. Hún hefur undanfarin
tíu ár unnið að rannsóknum á þeim
áhrifum sem átök og ósamlyndi í
sambúð/hjónabandi annars vegar
og skilnaðir hins vegar hafa á börn.
Niðurstaða hennar er sú að at-
hyglin hafi um of beinst að nei-
kvæðum áhrifum þess á börn ef
foreldrar skilja.
„Síðustu 30 árin hefur verið litið
svo á að skilnaðurinn og það ferli
sem honum tilheyrir sé helsta or-
sök þess að mörg börn og ungl-
Associated Press
Erjur og átök milli hjóna getur valdið börnum meiri skaða en skilnaður.
ingar, sem verða fyrir þeirri
reynslu, sýna merki um margvís-
legan hegðunar- og aðlögunar-
vanda,“ segir Joan B. Kelly. Hins
vegar leiði margar langtímarann-
sóknir í ljós að þessi vandi barn-
anna hafi í allt að helmingi tilfella
komið í ljós fjórum til tólf árum áð-
ur en foreldrarnir ákváðu að skilja.
Börn sem tilheyra fjölskyldum
þar sem átök og óánægja eru fyrir-
ferðarmikil eiga, að sögn Joan Kel-
ly, oft við margvíslegan félagslegan
vanda að glíma. Þau gerast oft
andfélagsleg og eiga erfið sam-
skipti við jafnaldra og fulltrúa ut-
anaðkomandi valds. Mörgum
þeirra gengur ekki sem skyldi í
skóla og sum þjást af þunglyndi.
Rannsóknir gefa enn fremur til
kynna að erjur hjóna séu sem slík-
ar ekki nauðsynlega skaðlegar fyr-
ir börnin. Börnin taki hins vegar að
þjást þegar foreldrarnir eigi ítrek-
að í ódulbúnum og áköfum erjum.
Þetta eigi einkum við þegar for-
eldrum tekst ekki að gera út um
ágreiningsmál sín og þegar hjóna-
erjur geta af sér ofbeldi. Börn sem
ítrekað verði vitni að slíkum deilum
geti átt í erfiðleikum með að hafa
stjórn á neikvæðum tilfinningum
auk þess sem þessi framganga for-
eldranna sé ekki fallin til að þjálfa
upp hjá börnum þeirra færni til að
leysa ágreiningsmál á félagslegum
grunni.
Joan Kelly segir að rannsóknir
síðustu tíu árin leiði í ljós að skiln-
aðarbörnum vegni að lokum yfir-
leitt ágætlega. Niðurstaðan sé því
sú að reyni foreldrar að gera út um
ágreiningsmál sín án þess að gera
börnin að þátttakendum þurfi
skilnaður ekki að hafa neikvæð
áhrif í lífi barnsins. Og takist for-
eldrum ekki að gera út um deilur
sínar kunni skilnaður að vera besta
lausnin.
TENGLAR
Journal of the American
Academy of Child and
Adolescent Psychiatry:
www.jaacap.com/
Um skilnaði:
www.divorcesupport.com/
Lykillinn fundinn
að alzheimer ?
Associated Press
PRÓTIN, sem vísindamenn hafa
nýlega uppgötvað, kann að vera aðal-
orsök alzheimer-sjúkdómsins. Hefúr
uppgötvunin aukið vonir um að finna
megi lyfjameðferð sem stöðvað get-
ur þær efnabreytingar í heilanum er
valda sjúkdómnum, að því er kana-
díska blaðið The Globe and Mail
greinir frá.
Peter St. George-Hyslop, erfða-
fræðingur og sameindalíffræðingur
við Háskólann í Toronto í Kanada,
og samstarfsmenn hans einangruðu
prótínið. Kallast það nicastrin, eftir
bænum Nicastro á Italíu, þar sem
einhverjar fyrstu rannsóknir á alz-
heimer fóru fram. Talið er að
nicastrin sé nauðsynlegt fyrir þroska
á fósturskeiði, en það virkar enn-
fremur sem skammtari. Það tekur
upp efnin er saman mynda peptíð, er
veldur hörslum, tefjaflækjum og
taugafrumudauða í heilanum, er ein-
kenna alzheimer-sjúkdóminn, og
senda þau áfram. Með því að hafa
áhrif á litla ræmu á nicastrin-prótín-
inu komust St. George-Hyslop og
samstarfsmenn hans að því, að þeir
gátu stjórnað því hversu mikið af
peptíði varð til.
I leit að sökudólgi
Það af leiðandi hlýtur nicastrin að
verða skotspónn nýrra lyfja sem
gætu dregið úr eða jafnvel heft alveg
framleiðslu efnanna er valda Alz-
heimer, segir í frétt The Globe and
Mail. „Þetta er bylting," er haft eftir
Dmitry Goldgaber, sameindalfffræð-
ingi og prófessor í geðlæknisfræði
við Ríkisháskólann í New York í
Bandaríkjunum. Hann tekur þó
fram, að mörg ár muni líða áður en
Því er spáð að eftir 50 ár verði
um 45 milljónir manna haldnar
Alzheimer-sjúkdómi.
hægt verði að þróa lyf sem virka
gegn sjúkdómnum.
Fyrir fimm árum uppgötvaði St.
George-Hyslop að tvö mismunandi
stökkbreytt afbrigði af geni er nefn-
ist presenilin leiða til tveggja verstu
gerða Alzheimers. Alls staðar þar
sem þessi afbrigði var að finna kom í
Ijós mikið magn peptíðs. En vísinda-
mennirnir gátu ekki skilið hvemig
stökkbreyttu genin framleiddu
meira af peptíðinu, eða komu í veg
fyrir að heUinn losaði sig við það.
„Við töldum að það hlyti að vera ann-
ar sökudólgur á ferðinni, og við fór-
um á stúfana að leita hans,“ sagði St.
George-Hyslop. Sökudólgurinn
reyndist vera fyrrgreint nicastrin-
prótín.
Greint er frá uppgötvun St. Geor-
ge-Hyslops og samstarfsmanna hans
í vísindaritinu Nature 7. september.
í Bláa lóninu getur þú notið hlýrra stunda með
fjölskyldunni, langtfrá daglegu amstri og áhyggjum.
Böm 11 ára og yngri íá frítt í lóniÖ.
Skrepptu með fjölslcylduna í Bláa lónið um helgina
- hjá okkur er alltaf hlýtt.

Opið alla daga vikunaar • 420 8800 • lagoon@bluelagoon.is
www.bluelagoon.is
ICELAND