Morgunblaðið - 19.09.2000, Qupperneq 51

MORGUNBLAÐIÐ
PRIÐJUDAGUR 19. SEPTEMBER 2000 51
........ ....... ^
MINNINGAR
+ Ragnheiður
Böðvarsdóttir
fæddist á Laugar-
vatni 7. nóvember
1899. Hún lést á
hjúkrunarheimilinu
Skjóli 10. september
síðastliðinn. Foreldr-
ar Ragnheiðar voru
Böðvar Magnússon,
bóndi og hreppstjóri
á Laugarvatni, og
kona hans Ingunn
Eyjólfsdóttir hús-
freyja. Systkini
Ragnheiðar sem upp
komust voru ellefu,
tíu systur og einn bróðir. Af þeim
eru fjórar systur á lífi, þær Hlíf,
Lára, Auður og Svanlaug.
Ragnheiður giftist 20. nóvember
1920 Stefáni Diðrikssyni, f. 15.
desember 1892, d. 18. janúar 1957,
kaupfélagsstjóra, bónda og odd-
vita á Minniborg í Grímsnesi. Börn
Ragnheiðar og Stefáns eru: 1)
Böðvar f. 2.1. 1924, fyrrv. skóla-
stjóri Ljósafossskóla, kona hans
var Svava Eyvindsdóttir frá Utey í
Ragnheiður ólst upp á heimili for-
eldra sinna, sem var í röð betri
bændaheimila um menningu og
myndarbrag. Skólaganga hennar var
ekki önnur en bamafræðsla að Laug-
arvatni og einn vetur í Reykjavík vet-
ui'inn 1916 á hússtjórnarnámskeiði
Kvennaskólans. Fjölhæfar gáfur
hafa nýst henni vel í þeim fjölbreyttu
störfum sem hún tók að sér.
Mér er í minni ferðalag sem fjöl-
skyldur okkar tveggja tengdasona
fóru norður í land ásamt henni fyrir
nokkrum árum. Þá var Ragnheiður í
essinu sínu. Nærri hvem bæ á okkar
leið þekkti hún með nafni þó að hún
hefði aldrei farið um þessar byggðir
áður. Þetta fannst okkur undravert
þó að við vissum að hún var ákaflega
víðlesin.
Árið 1919 ræðst Ragnheiður til
starfa að kaupfélagi Grímsnesinga að
Minni-Borg en kaupfélagsstjóri þar
var þá Stefán Diðriksson frá Vatns-
holti í sömu sveit. Ráðning þessi var
örlagarík því þau felldu hugi saman
og giftu sig í nóvember næsta ár og
hófu búskap þar. Ragnheiði og Stef-
áni varð m'u bama auðið en misstu
stúlkubam nokkurra mánaða gam-
alt.
Stefán maður Ragnheiðar hafði
með höndum margvísleg störf fyrir
sveit sína og sýslu. Hann var barna-
kennari, kaupfélagsstjóri, oddviti,
fulltrúi Ámessýslu á aðalfundi Stétt-
arsambands bænda frá stofnun þess
og gegndi fjölmörgum öðmm trúnað-
Laugardal. Svava lést
1994. Synir þeirra eru
þrír. Böðvar býr nú
með Arnheiði Helga-
dóttur. 2) Ingunn
Erla, f. 3.1. 1925, gift
Guðmundi Jónssyni
vélstjóra, og eru börn
þeirra flmm. 3) Ólöf, f.
22.2. 1927, gift Einari
Einarssyni rafvéla-
virkjameistara, og
eiga þau fjögur börn.
4) Erla, f. 26.1. 1926,
d. 10.6. 1926. 5) Ás-
laug, f. 18.6. 1928,
giftist Sigurði Vigfús-
syni forstöðumanni sem lést 1986.
6) Diðrik Hörður, vélvirkjameist-
ari, f. 15.3. 1930, kvæntur Hall-
dóra Haraldsdóttur, þau eignuð-
ust fjögur börn og eru þrjú þeirra
á lífi. 7) Sigrún Olöf, f. 9.8. 1931,
gift Halldóri J. Einarssyni fyrrv.
lögregluþjóni. Þau eiga þrjú börn.
8) Hulda Sigurlaug f. 2.6. 1933,
hún á einn son. 9) Kristrún, f. 26.3.
1937, gift Sigurþóri Sigurðssyni
vélstjóra. Þau eiga þijú börn. Fóst-
arstörfum. Þau höfðu auk þess póst-
og símaþjónustu í tugi ára. Ragn-
heiður var bókavörður sveitarinnar.
Það leiðir af sjálfu sér að við svona
aðstæður kemur mikil aukavinna í
hlut konunnar, fyrir utan erilsöm
heimilisstörf á barnmörgu heimili.
Það er því undravert hvað hún kom
miklu í verk á þessum kreppu- og fá-
tæktarárum. Stefán lést 18. janúar
1957 eftir langvarandi og erfiðan
sjúkdóm. Tólf dögum seinna brann
bærinn að Minni-Borg til kaldra
kola. Við þær aðstæður mætti ætla
að flestar konur hefðu hætt búskap
en svo var ekki með Ragnheiði. Hún
hófst handa um byggingu á nýju
íbúðarhúsi sem var með því full-
komnasta sem gerðist í sveit á þeim
tíma. Þetta framtak hennar vakti al-
menna aðdáun þeirra sem til þekktu.
Ári seinna 1958, varð hún að bregða
sér í uppeldishlutverkið á ný, því ör-
lögin höguðu því svo að hún varð að
taka nýfæddan dótturson sinn að sér.
Tíu ár bjó hún á Skjóli og mat mikils
þann hlýhug sem starfsfólkið sýndi
henni.
Ég þakka tengdamóður minni ó-
rofatryggð sem varað hefur í 54 ár.
Blessuð sé minning þín.
Guðmundur Jónsson.
Þegar ég var 17 ára gamall í
Menntaskólanum í Reykjavík setti
dönskukennarinn nemendum það
fyrir að skrifa ritgerð um ógleyman-
ursonur Ragnheiðar og Stefáns
var Tómas Halldór Jónsson, f.
16.10. 1921, d. 22.1. 1994. Hann
var kvæntur Sigríði Cristíansen,
og eignuðust þau fimm dætur,
fjórar á lífi. Barnaböm Ragnheið-
ar era 22, langömmuböm era 52
og langalangömmubörn 9.
Ragnheiður Böðvarsdóttir var
húsfreyja og póst- og símstöðvar-
sljóri á Minniborg í Grímsnesi f 56
ár, organisti við Stóruborgar-
kirkju í 35 ár, var í mörg ár um-
sjónarmaður með lestrarfélagi
UMF Hvatar f Grímsnesi og auk
þess virkur félagi í Kvenfélagi
Grímsneshrepps. Einnig var hún
ritari á fundum Sambands sunn-
lenskra kvenna fyrr á áram og í
stjórn UMF Laugdæla. Hún var
heiðursfélagi allra þessara félaga
og eftir að hún flutti úr Grímsnes-
inu var hún kjörin heiðursborgari
Grímsneshrepps.
Ragnheiður lærði orgelleik í
heimahúsum undir leiðsögn Jó-
hannesar Erlendssonar, auk
stuttrar skólagöngu í barnaskóla
sótti hún námskeið í hússtjómar-
deild Kvennaskólans í Reykjavík
veturinn 1916-17.
Kveðjuathöfn fer fram frá Bú-
staðakirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 10.30, jarðsett verður frá
Slóruborgarkirkju klukkan 15.
lega manneskju. Ég valdi að skrifa
um Ragnheiði ömmu. Ég vissi það þá
þegar að hún var stórmerk kona og
mér ógleymanleg. Ég vissi einnig að
fjölmargir aðrir voru sama sinnis.
Þegar kennarinn skilaði ritgerð-
inni vék hún sér að mér og sagði eitt-
hvað á þessa leið: „Ritgerðin er góð,
en mest um vert er þó að hún Ragn-
heiður skuli vera amma þín.“
Síðan eru liðin um 33 ár og ég hef
verið þeirrar gæfu aðnjótandi að
kynnast Ragnheiði ömmu betur og fá
að umgangast hana lengur en mig ór-
aði fyrir. Allan þann tíma, allt þar til
síðustu vikurnar, var hún svo ótrú-
lega em, svo skýr í hugsun, svo minn-
isgóð, að ég kom jafnan undrandi og
glaður af hennar fundi. Samskiptin
voru mjög gefandi og í flestum efnum
var það hún sem gaf, en ég var
þiggjandinn.
Hugurinn leitar einnig til bemsku-
áranna þegar ég var langdvölum í
sveit á Minniborg og einnig um tíma
á Stómborg. Allur er sá tími ljúfur í
endurminningunni. Á fullorðinsárum
átta ég mig á því hvemig hún leitað-
ist við að koma mér til þroska með
því að fela mér krefjandi verkefni og
efla ábyrgðartilfinningu mína. Hún
áttaði sig fljótt á því að mér féllu bet-
ur verkefnin sem byggðust á huga-
rafli en hin sem byggðust á handafli.
í samræmi við það lét hún mig
snemma byija að hjálpa sér við
rekstur símstöðvarinnar, bæði við
símsvöran og við yfirferð og
hreinskrift yfirlitanna sem gjaldtak-
an byggðist á.
Á hundrað ára afmæli hennar
sagði ég að meðal þeirra eiginleika
hennar sem ég vonaðist til að geta til-
einkað mér og jafnframt gefið böm-
um mínum og bamabörnum væri
hinn brennandi áhugi á mönnum og
málefnum h'ðandi stundar. Ég er
þess fullviss að þetta gerir lífið
skemmtilegra og ég trúi því að þetta
hafi einnig lengt líf hennar og átt sinn
þátt í að hún náði svo háum aldri.
En áhugi hennar var þó að vissu
leyti einhliða: Hún hafði fyrst og
fremst áhuga á hinu jákvæða. Ég
minnist þess ekki að hafa heyrt hana
tala illa um annað fólk og víst var að
henni dvaldist ekki við það sem af-
laga fór. Hún var auðvitað ekki sam-
mála öllu sem aðrir gerðu eða sögðu,
en hún beindi spjótum sínum ekki að
persónunum sjálfum, að ég muni.
Mér þótti, eins og fjölmörgum öðr-
um, skaði að því að hún fékkst ekki til
að skrásetja endurminningar sínar
eða veita ýtarleg viðtöl svo neinu
næmi. Hún hafði slíkt minni og gat
lýst löngu liðnum atburðum svo ljós-
lega að ég gat hlustað langtímum
saman og spurt hana um ýmis atriði.
En þótt frásagnir hennar verði ekki
skrásettar lifir eftir minning mín um
ógleymanlegar stundir með ógleym-
anlegri konu, Ragnheiði ömmu.
Eftir að hún lést fékk ég aftur í
hendur gömlu dönskuritgerðina sem
ég hafði gefið henni á sínum tíma. Ég
sé að dönskukunnáttan mín var fá-
tækleg en dugði þó til að koma því á
framfæri sem ég vildi sagt hafa.
Mér finnst þessi minningargrein
einnig vera fátækleg, en ég vil, eins
og forðum daga, líta svo á að það sé
ekki ritsmíðin sem sé aðalatriðið:
Mest um vert er að hún Ragnheiður
skuli hafa verið amma mín.
Stefán Halldórsson.
Elsku amma. Það er margt sem
leitar á hugann á tímamótum sem
þessum. Árin á Minniborg era þar
dýrmætust. Þú tókst virkan þátt í
uppeldi okkar bamabamanna. Strax
og skólinn var búinn á vorin voram
við mætt til að hjálpa til við sveita-
störfin. Þú tókst ætíð á móti okkur
opnum örmum og af mikilli hlýju. Þú
hafðir alveg einstakt lag á börnum.
Þú varst ákveðin og stjómsöm, það
veitti okkur aga enda oft mikið fjör
þar sem mörg systkinabörn koma
saman. Við áttum hka dýrmætar
stundir saman á Laugarvatni eftir að
ég var orðin fullorðin og komin með
mína eigin fjölskyldu. 1 eitt skiptið
þegar við voram á leiðinni á Laugar-
vatn tilkynntir þú hátíðlega að nú
ætlaðir þú ekki að skipta þér af
neinu, við áttum algjörlega að fá að
ráða hvernig vikan yrði, þú ætlaðir
aðeins að fylgja okkur eins og gestur.
Þegar við voram nýlögð af stað hafð-
RAGNHEIÐUR
BÖÐVARSDÓTTIR
REGINN ÖRN
HARÐARSON
+ Reginn Örn
Harðarson var
fæddur í Reykjavík
hinn 21. júlí 1972.
Hann lést hinn 7.
september síðastlið-
inn. Foreldrar hans
vora Hörður Ingólfs-
son kennari sem lést
7. júli' 1996 og Birna
Ágústsdóttir klæð-
skeri. Systkini hans:
Hörður Ágúst. og
Inga Rún.
Útför Regins fór
fram íkyrrþey.
lega. En ég á minning-
amar í huga mér sem
ljósgeisla í myrkrinu.
Guð blessi góðan
dreng, minn son.
Sofðuungaástinmín,
-útiregniðgrætur.
Mamma geymir gullin
þín,
gamla leggi ogvöluskrín.
Við skulum ekki vaka um
dimmarnætur.
Það er margt, sem myrkr-
iðveit,
minnerhugurþungur.
Oft ég svarta sandinn leit
Elsku drengurinn minn er dáinri
eftii- erfiða lífsgöngu sem varð honum
um megn að lokum.
Hann var yndislegt bam, ljúfur og
blíður. Hugulsemin og gjafmildin
fylgdu honum alla tíð þó að úr litlu
væri að spila. Heimsókn mín á Hóla-
brekku síðastliðið sumar bar því vitni.
Þá lumaði hann á pökkum ef mamma
og Inga Rún kæmu nú í heimsókn.
Það verður nú tómlegt á jólum að hafa
ekki Regin í heimsókn eins og venju-
svíða grænan engireit
í jöklinum hljóða dauðacjjúpar sprungur.
Sofðu lengi, sofðu rótt,
seint mun bezt að vakna.
Mæða kenna mun þér fljótt,
meðan hallar degi skjótt,
að mennimir elska, missa, gráta og sakna.
Móðir.
Elsku frændi okkar hann Reginn
er nú kominn til Guðs. Það var alltaf
jafn gaman þegar hann kom að heim-
sækja okkur til Danmerkur. Hann
hafði tima til að setjast niður með
okkur, spila á spil, tölvuleik eða bara
að spjalla.
Við eigum eftir að sakna hans
frænda mikið en huggum okkur við að
núna líði honum vel hjá Guði og afa.
Sveinn Valur, Alexander og
Telma.
Guð gefi mér æðruleysi,
til að sætta mig við það sem ég fæ ekki
breytt
Kjark til að breyta því sem ég get breytt,
og vit til að greina þar á milli.
Þessi litla bæn sem kennd er við
æðraleysi lætur ekki mikið yfir sér,
en getur verið okkur góðm- fóranaut-
ur í daglegu lífi. Einkum við úrvinnslu
þeirra verkefna sem við þurfum að
takast á við og til að hjálpa okkur að
skilgreina afstöðu okkar til Guðs og
manna. Æðruleysisbænin er líka
styrkur og hjálp er við stöndum
frammi fyrir dauðanum, ráðþrota og
sorgbitin. Þannig hefur okkur, ætt-
ingjum og vinum Regins Amar, verið
innanbrjósts síðustu daga.
Reginn kom til dvalar hingað í
Hólabrekku fyrir rúmu ári. Hann tók
strax þátt í daglegu starfi hér og féll
vel inn í hóp heimilisfólksins. Hann
var í eðli sínu samviskusamur, sinnti
vel þeim verkum sem honum var
trúað fyrir. Eitt af verkefnunum var
að hugsa um kanínumar. Það var
leyst vel af hendi, með ánægju og um-
hyggju. Honum féll það því mjög
þungt þegar á dögunum, fyrir mis-
skilning, kom skipun um að farga
þyrfti þeim öllum vegna sjúkdóms.
Það vora mikil gleðitíðindi fyrir hann
þegar sá misskilningur leiðréttist.
Fleiri góðir kostir prýddu far hans,
heiðarleiki og velvild í garð annarra.
Hann vildi engum mein gera og þótt
hann ætti sitt skap vildi hann ekki
láta aðra hafa af því óþægindi. Oft
gerði hann að gamni sínu og kom okk-
ur hinum oft til að hlæja. Hann kunni
svo sannarlega að gleðja aðra. Mér
verður hugsað til síðustu verslunar-
ferðar okkar allra á Höfn fyrir
nokkra. Þá keypti hann rauða rós og
færði mér með þessum orðum: „Þetta
gerir maður fyrir vini sína, hún er til
ykkar Ara.“ Honum var annt um sína
nánustu og rækti vel samband sitt við
móður sína og systkini.
Reginn var snyrtilegur í umgengni
og lagði sig fram um að hafa herberg-
ið sitt hreint og notalegt. Þar hafði
hann sitt athvarf, sat þar löngum og
hlustaði á tónlist, sem var hans aðal-
áhugamál. Hann átti ekki mikið af
húsgögnum eða skrautgripum til að
raða upp í kringum sig en „æðraleys-
isbænin“ hékk á veggnum yfir rúm-
inu.
Reginn kom stundum til mín og bað
ir þú orð á því að það væri gaman að
versla í kaupfélaginu á Selfossi, svo
við lögðum þá leið okkar þangað. Þar
sprangaðir þú um hin ánægðasta og
bentir á allt sem þér fannst gott. Það
var að sjálfsögðu keypt. Þegar vikan
var á enda og við hugsum til baka þá
varst það þú sem hafðir völdin og
skipulagðfr matseld, gönguferðir,
bíltúra og spilamennskuna á kvöldin.
Þú varst stjórnandi í eðli þínu en þú
varst aldrei ranglát og sýndir þínu
fólki mikla hlýju. Mér finnst ég vera
rík að hafa fengið að kynnast þér
svona náið. Minning þín mun fylgja
mér alla tíð. Ástarþakkir fyrir allt.
Þín
Ragnheiður Sigurþórsdóttir.
. ■>.
Þeir era ekki margir Islendingam-
ir sem hafa náð því að halda upp á 100
ára afmæli sitt og enn færri eru þeir
sem halda allri sinni andlegu reisn á
þeirri stundu. Sl. haust fögnuðu ætt-
ingjar og vinir aldarafmæli Ragn-
heiðar og þama sat hún tignarleg
eins og drottning, með glettnislegt
blik í augum. Hún hafði verið mikið
veik nokkru áður og óvíst var með af-
mælishald, en eins og svo oft áður var
henni gefinn einhver andlegur kraft-
ur og afmælið var haldið með mikilli
reisn.
í þeim ræðum sem fluttar vora
henni til heiðurs kom glöggt fram
hversu mikil áhrif hún hafði á sam-
ferðamenn sína. Það var einnig Ijós^p-
hve börn hennar, tengdaböm og
barnabörn vora henni hugstæð og í
ávarpi hennar komu enn fram heil-
ræði sem hún óskaði að öll börn
fengju í veganesti. Það var einnig
gleðilegt að sjá hve bamabörnin
mátu ömmu sína mikils er þau af-
hentu henni innbundin í bók þau
handskrifuðu ijóð sem Ragnheiður
hafði skrifað eftir minni, þá 99 ára
gömul. Þar er að finna margt sem fá-
ir kunna og hefur með þessum hætti
verið bjargað frá glötun.
Ragnheiður var með fyrstu íbúum
á hjúkranarheimilinu SkjóLi. Það
kom strax í Ijós að hún bjó yfir hafsjó
af margvíslegum fróðleik og hún var
stálminnug á menn og málefni. Á
skemmtunum okkar var oft leitað til
hennar og kunni hún heilu ljóðabálk-
ana utan að og fór vel með.
Líkamleg heilsa hennar fór þverr-
andi á síðustu áram, en hún var af
þeirri kynslóð að fyrst var reynt til
þrautar áður en hjálpin var þegin.
Síðustu vikur var ljóst að hveiju
stefndi og víst hefur Ragnheiður ver-
ið hvíldinni fegin. Hún skilur eftir sig
virðingu samferðamanna sinna og
góðar minningar og þakkir fær hún
frá okkur í Skjóli fyrir allan þann
fróðleik og frásagnir sem hún lé^.
okkur í té.
Börnum og ættingjum öllum send-
um við samúðarkveðjur.
Rúnar Brynjólfsson.
mig að eiga við sig orð. Þá var hann
stundum í vandræðum með eitthvað
sem við leystum úr í sameiningu.
Við leiðarlok era mér efst í huga
orðin í eftirfarandi bænaversum sem
ég beini til Guðs, Regin til handa.
Ég fel í forsjá þína
Guðfaðirsálumína
þvínúerkominnótt
Um Ijósið lát mig dreyma
ogijúfaenglageyma
öll bömin þín, svo blundi rótt
(M.Joch.)
Nú legg ég augun aftm-
Ó Guð þinn náðarkraftur
mínverivömínótt
Ævirstmigaðþértaka
méryfirláttuvaka
þinn engil svo ég sofi rótt
(Þýð. S. Egilsson.)
Okkur heimilisfólkinu í Hóla-
brekku þótti mjög vænt um Regin og
munum öll sakna hans. Við erum
þakklát fyrir samverastundimar og
við Ari viljum þakka sérstaklega un^ •
hyggjuna sem hann bar fyrir dýran-
um okkar- og vináttuna við okkur öll.
Ég sendi móður hans, systkinum
og öðram aðstandendum innilegar
samúðarkveðjur. Ég bið Guð að
styðja þau í sorginni og gefa þeim
æðraleysi til að sætta sig við það sem
enginn fær breytt.
Anna Egilsdóttir. .« -