Skírnir - 01.01.1874, Side 15

VANHAGIR VERKMANNA.
15
verkmenn ur8u a8 láta undan. J>a5 voru tíu þúsund kolanemar,
er lagt höf8u niSur vinnu; ~en vi8 þa8 ur8u jafnframt 50
þúsundir járnnema a8 hætta vinnu, og alls ur8u 300 þúsundir
manna bjargarlausir. Auk þess hækkuSu kol mjög í verSi vi8
verkfall kolamanna, Mæltist fyrir þessar sakir illa fyrir tiltæki
þeirra, og var þeim ekki vært fyr en þeir tóku aptur til starfa,
eptir fáar vikur. þa8 er heldur ekki gaman fyrir menn, sem
ekki eiga málungi matar, a8 vera vinnulausir; heppnist þeim
ekki áform sitt, a8 fá kaupi8 hækka8, veitir þeim ekki af mörg-
um árum til a8 vinna upp kaupmissirinn, þótt verkfalli8 hafi
ekki sta8i8 lengur en mánaSartíma. — í öSrum löndum hefir
og líti8 bori8 á verkföllum þetta ár. Er varla getandi nema
eins, í Bandarikjunum í Vesturheimi á jólunum í vetur. þa8
voru gufuvagnstjórarnir á Kyrrahafsbrautinni miklu, er þar
hlupu frá vinnu, svo allar fer8ir um brautina tókust af. En þa8
stó8 ekki degi lengur. Nýir menn voru fengnir til verksins, og
gekk slysalítiS. Sáu hinir þá sitt óvænna og ljetu undan.
Á8ur en vjer ljúkum vi8 grein þessa, um vanhagi verk-
manna, bendum vjer á eitt, er engum greindum og fróBum manni
getur dulizt. þa8- er, a8 hagur þeirra verBur aldrei góSur,
hvernig sem a8 er fari8, nema þeir hljóti meiri fræBslu og
menntun í uppvextinum, en nú er títt. þa8 fara líka flestir
formælendur þeirra fram á. þess eru ví3a dæmi, einkum í
miklum verksmi8jubæjum, a8 helmingur alþý3ubarna veX upp
eins og skynlausar skepnur. þa3, sem hinum er kennt, er
ví3a svo líti8 og Ijelegt, a8 þau ver8a litlu bættari. Svona var
þa8 t. a. m. á Englandi til skamms tíma. í kaþólskum lönd-
um er þa8 margfalt lakara. Drottnar þjó3anna, er veita
eiga þegnum sínum föSurlega forsjá og annast gagnsmuni
þeirra, slá sízt slöku vi8 a8 kenna þeim a3 drepa granna sína
og verja til þess of fjár; hitt er látiS sitja á hakanum: a8
kenna þeim nytsamleg fræ3i, svo þeir geti or8i8 nýtir menn og
gó3ir þjó8fjelagar. Á Frakklandi fara 190 miljónir ríkisdala í
herna8arkostna8 á ári hverju; kennslumálum eru látnar nægja
ellefu miljónir. þenna brest sjá allir a8 þarf a3 hæta, enda