Skírnir - 01.01.1884, Blaðsíða 106

108
AUSTUKKÍKI OG UNGVEKJALANI).
ókenndir, og því fúsir að hlaupa í leikinn, lumbra á Júðunum —
og vita svo, hvað úr krapsinu mætti hafa. Hjer voru bæði rán
framin, húsabrot, og brennu freistað. Gyðingar vörðust eptir
föngum, en margir fengu sár og bana. |>egar herliðið kom,
tókst harður bardagi, því skríllinn og „borgararnir“ lögðust
nú á eitt til varnar, og veittu jafnframt Gyðingum atgöngu
með eldi, járnum og skotum. Manntjónið var ekki lítið orðið,
þegar þessum illu ærslum sló niður. — Snemma í þeim mán-
uði höfðu orðið róstur og riðlagangur i Búda Pesth og Oeden-
burg, en nóg herlið til taks á báðum stöðum til að reka
skrílinn á dreif, áður illvirki yrðu framin. Vjer getum að
endingu eins sakamáls, sem höfðað var móti Gyðingum í bæ
er Tisza-Eszlar heitir, og lýsir bezt þessum óaldaranda á
Ungverjalandi, og hinu um leið, hvert rúm hleypidómar og
hindurvitni skipa þar enn hjá fólkinu, sem í fleiri löndum. I
bænum við Theissfljótið, sem nú var nefndur, búa kaþólskir
menn, prótestantar og Gyðingar. Sá atburður hafði hjer orðið
sunnudaginn 1. apríl 1882 — 14 dögum fyrir páslca —, að
stúlka, Esther að nafni, (14 ára gömul) hvarf svo úr þjónustu-
vist hjá leiglendingskonu, sem henni var skyld, að eigi spurð-
ist til hennar siðan. Hún var dóttir fátækrar ekkju, Saly-
mosky að nafni, sem hafði komið henni fyrir hjá skyld-
menni sínu. Leiglendingskonan sendi stúlkuna góðan spöl á
burt frá garðinum (‘/'s mílu) til litarkaupa (til hússins), og
það var úr þeirri ferð, að hún kom aldri aptur. Eptirleitir
komu fyrir ekki, en getur og kvissögur óxu því meir, er frá
leið, og flugu manna á milli um allt hjeraðið. í bænum
eru 19 Gyðingaheimili, og lítil samkunda, en einn af um-
boðsþjónum hennar heitir Jósef ScharfF. Bæjarfólkið kunni
og trúði á gamla hjegiljusögu, sem segir, að Gyðingum sje
títt — þrátt fyrir forboð Móíseslaga móti neyzlu dýrablóðs —
að ýra blóði kristins manns í deig páskabrauðsins. þetta varð
að leiðarvísi um hvarf stúlkunnar, og nú varð loksins sú
„steypa“ úr lygagosinu, að Gyðingar, þ. e. að skilja: ScharíF
og samþjónar hans, hefðu tekið stúlkuna af lífi. þessu vildu
allir trúa, og eigi síður móðir stúlkunnar enn aðrir, en hún