Skírnir - 01.01.1896, Qupperneq 17

Menntun og menning. 17
yoru um haustið 38 ná.msmeyjar, en í Reykjavíkurkvennaskóla 48, og 41
í Ytri-Eyjarskólanum.
Hjer skal getið helstu atriða í íslenskri bókagerð þetta ár. Nokkur
ný blöð voru stofnnð. Á kirkjutímaritið „Ycrði ljós!“ hefur áður verið
minnst. Kaupfjelög þau, er skipta við Zöllner og Vídalín, tóku að gefa
ót tímarit um verslunarmál o. fl. Aliar ritgerðirnar eru ritaðar eða þýdd-
ar af bændum í Þingeyjarsýslu, en lýsa svo miklum hugsunarþroska og
fróðleik í ýmsum greinum, að þær eru bændastjett vorri til sóma. Lengsta
ritgerðin, Skipulag, er eptir Benedikt bónda Jónsson á Auðnum. Einar
Benediktsson eand. jnr. tók að gefa út nýtt blnð í Reykjavík og nefndi
„Dagskrá“; átti það að koma út að minnsta kosti tvisvar í hverri viku og
enda optar, er fram liðu stundir. IJm hríð var með honum meðritstjóri
Þorsteinn kand. GÍBlason, en hann hvarf síðan að því ráði, að gefa út
sjálfur vikublað, er heita skyldi „ísland“, og byrja að koma út eptir næstu
áramót. Hann tók og við ritstjórn myndablaðsins „Sunnanfara" um sum-
arið af dr. Jóni Þorkelssyni, er stofnað hafði það blað í upphafi og staðið
síðan fyrir því. Þorsteinn Erlingsson, skáldið, var fenginn af fjelagi
nokkru á Seyðisfirði til þess að standa þar fyrir blaði; heitir það „Bjarki"
og er vikublað. í Búnaðarriti Hermanns Jónassonar voru ýmsar ritgerðir
snertandi búnað, en sjerstaklega má nefna þar eina ritgerð eptir Sæmund
Eyjólfsson (Um þann hugsunarhátt og þau einkenni íslendinga á liðnum
öldum, er mestu hafa ráðið um meðferð þeirra á landinu). Það er sögu-
leg hugvekja um manndóm þjóðar vorrar, þjóðrækni hennar og ættjarðar-
ást og hnignun alls þessa. Þar eru og djarfmæltar áskoranir um viðreisn
þessara þjóðkosta og eru þar við tengdar fagrar hugsjónir höfundarins um
framtíð vora. Eitgerð þessi má kallast svanasöngur hans, því hann starf-
aði að henni í banalegu sinni og andaðist frá henni ófullgerðri. f Tíma-
riti Bókmenntafjelagsins eru meðal annars sögulegar ritgjörðir (eptir Sæm.
Eyjólfsson og Þorkel prest Bjarnason). Þar er og útdráttur úr ýmsum
brjefum Tómasar prófasts Sæmundssonar til samútgefenda „Pjölnis11. Eru
brjef þessi harla merkileg, því þau lýsa vel framfaraáhuga höfundarins.
í Andvara er æfisaga Vilhjálms Pinsens hæstarjettardómara, eptir Boga
Helsteð. Þar er og merkileg ritgerð eptir Guðm. hjeraðslækni Björnsson
um endurbætur á læknaskipun landsins; vill hann bæta kjör lækna, hafa
fast læknissetur í hverju hjeraði, þar sem nokkrir sjúklingar geta átt at-
hvarfsstað; enn fremur vill hann stofna landsspítala í Reykjavík. Þar er
og meðal annars ritgjörð eptir cand. mag. Bjarna Sæmundsson um fiski-
2
Sklmir 1896.