Skírnir - 01.01.1896, Side 39

Bfia-þáttr.
39
16 ára var hann foringi i riddaraliði Búa („Vcldt Cornet“). Hann hefir
i viðreign sinni við frumbyggja landsins og við Engla sýnt afburða-þrek
og dœmafáa hreysti; það er einmælt, að hann knnni eigi að hræðast, og
likamlegar þjáningar, píslir og sársauka beri hann svo vel, að aldrei heyr-
ist til hans œðra né kvein. í viðskiftum við Engla fyrr og síðar hefir
hann sýnt þau stjörnhyggindi, að Bismarck hefði eigi betr undið sér úr
þeim vandamálum, og er þó ólíkt um afia innar voldugustu þjóðar í heimi
og veslings litla Transvaals með hálfri miljón íbúa — og helmingr þeirra
af blámannakyni.
Kriiger sat ekki sofandi yfir nndirróðri Engla og uppreisnar-viðbún-
aði Útlendinga. Hann hafði njósnir af öllu, sem gerðist, og vissi sífelt,
hvað öllu leið. Hann vissi, að Útlendingar höfðu heitið að slást í lið með
Englum undir eins og Dr. Jameson kœmi til Johannesburg. Hann vissi
vel, hvern dag Dr. Jameson lagði af stað frá Mafeking, og hvern dag hann
ætlaði að koma til Johannesburg.
Eftir að Útlendingar höfðu sent sína síðustu orðsending til Dr. Jame-
sons og meðan hann var að búa sig af stað frá Mafeking, var Kriiger að
semja við Útlendinga og dróg þó alt á langinn að láta ganga saman.
Hann bauð þeim ýmsar tilslakanir, svo sem lækkun á gjöldum sumum og
afnám á sérstaklegum mætvælatolli, sem þar var í lögum og illa þokk-
aðr. En um útfœrslu kosningarréttar var alt smærra; bauð þó að veita
heilmörgum Útlendingum þegnrétt með sérstöku lagaboði (en það vóru
þeir einir, er stjórn hans vóru fylgjandi), en um rýmkun skilyrðanna al-
ment fyrir þegnrótti var ekki til slakað. Á þessum samningum stóð þeg-
ar Dr. Jameson lagði af stað, og vissi hann ekki um þá, en Útlendingar
töldn sér góðr. bót í þessu og þótti á tvær hættur tefit að leggja til ó-
friðar, enda drógu Búar her saman um land alt.
Nú er frá Jameson að segja. Hann vissi vel, að þótt Chamberlain
Englandsráðgjafi væri samþykkr fyrirtæki hans, þá mátti það á engra vit-
orði vera, ef illa fœri, því að það er talið ærulaust níðingsverk að fara
með ófrið inn í annað land án þess að segja því stríð á hendr. Því skar
hann niðr áðr en hann lagði af stað, ritsíma þann er liggr frá Höfða-
borg til Hafoking, svo að eigi væri auðið að senda sér símrit og
banna sér að halda áfram. Lagði svo í árslok af stað með lið sitt og
stefndi ti! Johannesburg. Dað hafði verið aftalað milli hans og Útlend-
inga, að þeir skyldu hefja uppreisn 29. dag Desembermánaðar, en hann
vera þangað kominn þá; síðar var þessu frestað til 6. Janúars. En svo