Skírnir - 01.01.1896, Side 46

46
Venezúela-þ&ttr.
10. hluti alls mannkynsins, þótt viliiþjóðarusl alt sé með talið. Af þess-
um fjölda er helmingrinn Bandaríkjanna þegnar og þar búsettir. Slægi
öllum þessum sæg í ðfrið, yrði það sú „Heljarslððar-orrusta", sem heimr-
inn hefir aldrei fyrri dœmi til þekt. Cleveland forseti er maðr friðsamr
og hefir sýnt það í öllum viðBkiftum við aðrar þjóðir. En hér þðtti hon-
um um bvo alvarlega frumreglu að rœða, að eigi mætti undan láta. hvað
sem gilti, og duldist honum þó manna sízt, hvað í húfi var. Þing og
þjóð fylgdi bonum hér að máli sem einn maðr væri, án nokkurs tillits til
flokkaskiftinga annars. „Bróðir Jóuathan“ [= Bandaríkjaþjóðin] er bú-
höldr og smiðr, en vígamaðr enginn hversdagslega, heldr friðaemdarmaðr.
Það var því fágæt og óvænt sýn, að sjá hann bregða brandi, bíta í skjald-
rönd og grenja sem beserkr. Jóni Bola leizt ekki á blikuna, er hann sá
bróðr sinn í þessum ham. Hanu fór að spyrja, hvort hann væri reiðr;
bað hann vera stiltan og minnast þess að þeir væri þó brœðr, og væri
það brœðramorð, ef þeir fœri að berast á banaspjótum. Jónathan kann-
aðist við frændsemina, þött honum fyndist Jón Boli hata verið sér œði
knldr bróðir stunduro. En með því að Boli tók nú svo hóflega á öllu og
fór heldr undan, þá fóru báðir að sefast og leita samningavegar á ný.
Ekki sagðist Boli viðrkenna heimild eða rétt rannsóknaruetndarinnar, er
Cleveland setti; en með því að það gæti leitt til betra ekilnings og sain-
komulags, vildi hann þó láta henui í té öll gögn og sannanir, svo hún
gæti upplýst málið sem bezt.
En við þann skelk, er gagntók hngi manna um allan heim, og sér-
Btaklega allra enskuraælandi manna, þá fór að vakna Ijóst fyrir mönnum
sá voði, er af því stæði, ef nokkru sinni drœgi til friðslita miili brœðra-
þjóðanna. Yarð nú blöðum beggja, og einkum Breta, tíðrœddara um það,
en alt annað, að sjálfsagt væri eigi að eins að leggja þennan ágreining í
gerð, heldr og að koma á samningum milli brœðraþjóðanna um það, að
hlíta gerðardómi um hvern ágreining, er upp kœmi þeirra á milli, svo að
aldrei gæti framar dregið upp slíkt friðslitaský á bróðurhimin brezkra
þjóða. Cleveland hefir fremr öllum öðrum þjóðhöfðingjum leitazt við að
styðja að þvi, að leggja allan þjóða-ágreining í gerðardóma, til að firrast
styrjaldir. Honum var því mjög ljúft að sjá, hve friðvæulegar horfur alt
í einu urðu afleiðingar af boðskap hans inum ófriðlega til þingsins. Yar
það og ýmsra kunnugra manna mál, að hann hafi þózt ejá þessar afleið-
ingar allar fyrir, og hafi það ýtt undir hann að beuda bogann svo langt
í fyrstu. En hversu sem það hefir nú verið, þá er hitt víst, að Bretar