Skírnir - 01.01.1896, Side 50

50
Þáttr af Friðþjftfi frœkna.
því, að ekki væri sín fyrr aftr að vænta en ið þriðja sumar frá þvi hann
legði af stað; en á þriðja sumri bjftst hann staðfastlega við að ná heim
aftr, ef ekkert ftvænt slys bæri að höndum. En með því að jafnan má
ráð fyrir þeim gera og höfðu jafnan að höndum borið meiri eða minni í
sérhverri heimsskautsför til þessa, þá kvað hann eigi þurfa að undra um
sig fyrri en að 5 árum liðnum, og til 6 ára hafði hann vistir og allan
útbúnað.
Stórþingið lagði fram mikið fé til fararinnar, og ýmsir auðmenn skutu
til því sem á brast; þar á meðal Oscar Norðmanna-konungr.
24. dag Júnímánaðar 1893 lagði Nansen af stað frá Kristíaníu á
„Fram“. Skipstjftri hét Sverdrup og hafði verið með Friðþjftfi Nansen áðr
í Grœnlandsförinni. Alt var það einvalalið manna, er með honum var,
og vóru 12 saman alls. „Fram" er þungt skip í sjó og ekki hraðskreitt.
21. dag Júlí-mánaðar lögðu þeir út frá Yarðey, síðustu höfn í Noregi;
komu 29. dag s. m. við land í Asíu við mynni Jugor-sunds og biðu þar
til 3. d. Ágústs eftir skipi, er átti að fœra þeim meiri kolahirgðir. Eu
það kom ekki þangað fyrri en fám dögum eftir að þeir Nansen v6ru farnir.
Svo leið hvert árið af öðru, að ekki spurðist til Nansens fyrri en á
öndverðu ári 1896 að fregn kom austan úr Asíu um það, að þeir Nansen
væru við Nýju Síberíu eyjarnar. Það reyndist þó flugufregn.
Mjög mæltist misjafnt fyrir um ferð Friðþjftfs Nansens; sögðu flestir
gamlir heimskautsfarar, að alt hans fyrirtœki væri af vanþekking stofnað
og væri ftðs manns œði; væri það glœpsamlegt fyrir mann, jafn-óreyndan
og hann við heimskautsfarir, að ginna menn með sér í opinn dauðann,
því að annað lægi ekki fyrir þessari flftnslegu flasför. Vísindamenn rituðu
djúplærðar ritgerðir og sönnuðu óhrekjanlega, að þeir sögðu, að það gæti
enginn straumur legið eins og Nansen hygði, enda væri meginland yflr að
fara við norðrheimskaut, en enginn sjftr. Aðrir sönnuðu það með jafn-
gildum rökum, að skipið hlyti að reynast með öllu ónýtt og útbúnaðr allr
vanhugsaðr. Það væri glœpi næst, að leggja fé fram til að létta mönn-
um slíka fíflsku. Rösklegast gekk fram í þessa átt Greely aðmíráll í
Bandaríkjunum. Hafði hann sjálfr eitt sinn stýrt heimskautsför, og var
þá lautinant; en sú för endaði svo ófrægilega, að hann og þeir fáu félag-
ar hans, er komust lífs af, nrðu að leggja sér til munns dána (en líklega
ekki myrta?) félaga sína. Þó vóru nokkrir örfáir menn af gömlum heims-
skautaförum, er ekki töldu ferð þessa vitfirringsskap með öllu, og sumir
vóru enda ekki fjarri því, að vel gæti verið, að Nansen hefði réttar hug-