Skírnir - 01.01.1896, Qupperneq 64

64
Vísinda-bálkr.
Nokkrar nýjar halastjörnur hafa menn séð og reiknað öt göngu
þeirra, en þær hafa engar Bézt með berum augum.
í efnafrœöinni er þess að geta, að fundizt heíir eitt nýtt frumefni,
er nefnt heflr verið lucium, en ekki hefir það enn verið rannsakað til
hlítar. Ódeilis-þyngd (atóm þyngd) þeas er 104.
Prófessor Liversidge í ÁBtralíu lauk þetta ár við rannsöknir sínar á
sævatni. Menn hafa lengi vitað, að í sævatni er uppleyst iítið eitt af
gulli og silfri, en Liversidge vildi finna, hve miklu þetta næmi, og hefir
bonum reiknazt, að í hverri miljón punda sævatns mundi vera frá
hálfu pundi til heils punds af gulli; með öðrum orðum, að í öllum sjón-
um á jörðunni muni vera um 100 miljónir punda af skíru gulli, en alt
að því ferfalt af silfri. En því miðr sjá menn enn sem komið er engin
ráð til að ná þessum fjársjóðum, svo að verkið borgi sig.
Mest hefir þó verið talað um Röntgens-geislana, sem svo eru nefndir
eftir Röntgen prófessóri, sem fann þá. Það eru geislar, sem koma frá
lofttómum pípum, sem rafmagn er leitt gegn um, og má fullyrða, að varla
hafi nein önnur nppgötvun vakið jafn mikla eftirtekt manna. Eðli þess-
ara geisla þekkja menn ekki til ffills enn þá, en svo mikið má þó víst
telja, að þeir brotna ekki, þótt þeir fari úr einu efni í annað, og Bkaut-
hverfast (pólarísérast) ef til vill heldr ekki. Ótal vísindamenn eru nú að
rannsaka þessa geisla og búast menn við, að margt fróðlegt muni koma i
ljós um þá innan skamms.
Jaröfrœöingar hafa fundið allstórt gimmsteinaland nýtt í efra. hluta
Birma, 20 mílur norðr af bœnum Mandalay. Þar er rnikið af rúbínum,
tópösum og fleiri dýrum steinum.
Jarðfræðingar hafa og fundið, að landið umhverfis Hudson-flóa í Ame-
ríku er að lyftast úr sæ, og það með meiri hraða en menn þekkja annar-
staðar hér á jörð. Yíða þar sem hafskip hafa siglt um í manna minnum,
þeirra er nú lifa, fljóta nú varla smákænur. Gamlar hafnir orðnar ónýt-
ar, en nýjar að myndast. Ef þessu heldr fram, verðr flóinn þornaðr upp
áðr en margar aldir líða.
Á eyjunni Java í Asiu hafa menn fundið leifar af útdanðum skepn-
um, sem að margra lærðra manna dómi hafa verið miðvega milli manns
og apa að sköpulagi (Pithecanthropos). Síðan Darwin fiutti kenning sína
hafa náttúrufrœðingar mjög leitað að þess konar milliliðum i dýraríkinu,
enda hefir fundr þeBsi valdið talsverðum deilúm milli vísindamanna um
heim allan.
Jón Ólafs8on.