Skírnir - 01.12.1911, Blaðsíða 21

Tungan.-
325
breytiþróunarlögmálið, því alt er vér skynjum og skiljum
virðist hlýða því, og verða að heimfærast f undir það. —
Sem stendur virðist það vera samnefnari allra sannleiks-
brota sem mannsandinn enn hefir fundið. Og hver er
meginsannleiki sá sem þetta lögmál boðar oss ? Hann er
sá, að »alt er í heiminum hverfult«, svo hverfult, að i
raun og veru er ekkert, heldur er alt að verða og hverfa,
með dálítið mismunandi hraða. Alt sem vér skynjum, frá
dægurflugunni til sólkerfanna, eru myndir, sem þetta rnikla
lögmál dregur upp á spjaldi tilverunnar, og þurkar jafn-
harðan út, til þess, að gera aðrar nýjar; má því líkja al-
skepinu við afarmikla kvikmyndavél.
Það er nú ekki langur kafli af myndastrimli þessarar
eilífu kvikmyndavélar, sem hver af oss skammlífum mönn-
um sér yfir. Sjálfir erum vér ein myndin sem upp er
brugðið; tilveruna þekkjum vér af eigin reynd, að eins
þá stuttu stund, sem vorri mynd er brugðið upp, og á.
meðan eru tiltölulega fáar myndir þurkaðar út. Þess vegna
sýnist oss svo margt óbreytilegt, og vér óskum og viljum
að það sé óbreytilegt, eins og vér höfum tileinkað oss
það, og fest við það ræktarhug og ást, sem einn hluta af
vorri eigin tilveru.
Og þó vitum vér af reynslunni, af sögunni, af þeim
lögum náttúrunnar sem vér þekkjum, að ekkert er ævar-
andi eða óbreytilegt, hvorki í andans né efnisins riki. Það
hlýðir alt þessu sarna volduga lögináli. Það vex eins og
yorgróðurinn, þroskast, frævast og fellur, til þess að verða
efni i nýjar og breyttar rrryndir. Jafnvel sjálf »fjöllin á
Fróni«, sem oss sýnast óbifanleg, eru að eins augnabliks-
myndir, skoðuð í Ijósi þessa. lögmáls, þvi löndin sökkva i
sæ og önnur ný rísa upp úr djúpinu; sólir slokna og
tendrast. — Þetta vitum vér að visu, en sú vitund verð-
ur ekki frjósöm í lífi voru og athöfnum; hún liggur eins
og dauð trú í einhverjum afkima meðvitundarlífs vors, og
rumskast að eins við stórviðburði lífsirrs, þegar hverfleiki
og dauði eru oss nærgöngulastir. Þess vegna koma verk
vor og athafnir svo oft í bága við goðmögn lífsins og