Skírnir - 01.12.1913, Blaðsíða 31

Nokkrar athugasemdir.
319'
og utanstefningar óleifilegar, hafi orðið »bindandi firir
konungsvaldið« og «konungur gengið að þeim*1). Enn
hann gefur sjer hjer eiginlega siálfur það, sem þurfti að
sanna. Mjer er ekki kunnugt um, að konungsvaldið hafl-
nokkru sinni samþikt brjeflega þá alþingissamþikt, sem
hjer liggur firir, nje heldur sjerstaklega kröfur hennar
um embættismennina og utanstefningarnar, enda. bendir E.
A. ekki á neitt brjef lijer að lútandi frá konungsvaldinu.
Bein samþikt af konungsvaldsins hálfu á þessum kröfum
íslendinga er ekki til. Þar ineð vil jeg ekki segja, að
kröfurnar hafi verið með öllu ástæðulausar. Jeg tel lik-
legt, að Hákon gamli hafi heitið þeim höfðingjum, sem
ljetu hann fá goðorð, að þeir mættu halda goðorðinu sem
ljeni og að ljenið skildi ganga í arf til eftirkomenda þeirra.
Eitthvert þvílíkt heit liggur eflaust til grundvallar firir
kröfu alþingissamþiktarinnar, »að íslenskir sje lögmenn og
síslumenn af þeirra ættum, sem að fornu hafa goðorðin
upp gefið«. Hinu höfðu Islendingar að minsta kosti aldrei
játað, að konungur mætti stefna þeim utan án dóms og
laga, og sömuleiðis er víst, að konungsvaldið hafði stund-
um látið utanstefnur falla niður firir mótspirnu íslendinga,
t. d. árið 1276, þegar bændum var stefnt utan til herþjón-
usta. Jeg hef og bent á það, að rjettarbót Hákonar há-
legs 14. júní 1314 bannar í 7. gr. utanstefnur í dómsmál-
um nema sjerstaklega standi á2).
IV.
Furðu djarft þikir mjer það af E. A. að rengja vitn-
isburð Staðarbólsbókar af Járnsíðu - og vitnisburð allra
hinna bestu handrita af Jónsbók og Kristinrjetti Árna
biskups um, að kaflinn um konungserfðir hafi filgt öllum
þessum lagasmíðum frá upphafi sem sjerstakur þáttur
Kristindómsbálks. Hvaða rjett hefur hann til að slá svörtu
striki ifir þennan sjerstaka kafla í þessum þremur lögbók--
2) Rjettarst. ísl. 81.—82. bls.
2) Sbr. ritg. mína Upphaf konnngsvalds 64.—65. bls.