Skírnir - 01.12.1913, Page 66

354
Nokkur orð mn íslenzkan ljóðaklið.
Ef klifað er á þenna hátt, 14 h ö g g drepin í
hverju erindi og farið hægt og áherzlum (og seim-
drætti) og hvíldum hagað eins og hér er sýnt, þá mun
engum dyljast, að þessi framburður, þessi kliður, fellur
undravel við efnið í Ijóðunum, sem ort eru undir þessum
hætti.
Þessi einkennilegi kliður i ljóðahætti, sem hér
hefir verið lýst, er ekki getgáta útíloftið; hann er enn
á lífi í íslenzkum alþýðukveðskap, eink-
anlega í grýluhættinum, sem áður var minst á
(IV. kafli). Það má vel vera, að rímnahættirnir, með
reglubundnum bragliðum og endarími í öllum 4 vo. séu
ættaðir úr latínukveðskap. En grýluhátturinn er alt ann-
ars eðlis; hann er að öllum líkum kominn af ljóðahætti,
því að í honum hafa geymst ýms höfuðeinkenni ljóðahátt-
arins: — 1) ferliða og þríliða vo. á víxl, — 2) hnigin mis-
löng og þeim stundum slept, — 3) oft sami einkennilegi
kliðurinn í stuttu vo. Ljóðstafaskipunin heflr breyzt, enda-
rím komið í 2. og 4. vo. og kliðurinn í stuttu vo. er orð-
inn hvarflandi, mesti þunginn er nú ý m i s t á upphafs-
stiginu eða miðstiginu (sbr. dæmi í IV. kafla). En oft er
skyldleikinn afarglöggur. Dæmi:
Hrafn-inn flýg-ur um aft - an - inn —
1 „ 1 i 1 ii 1 ,
dag-inn ekk-i má —
1 i 1 ii ' 1 ,
harð-ur er raun-a hug —-^^^^ur-inn —
1 „ 1 i 1 ii 1 i
hvild-ir kann ei fá —
1 i 1 ii 1 i
Sami kliðurinn kemur í ljós í þjóðlaginu við þessa gömlu
vísu (B. Þ., bls. 492), en það er jafnan sungið nokkuð á
annan veg en það er prentað í þjóðlagasafninu. Þá mætti
og nefna mörg dæmi úr nútíðar-kveðskap, meðal annars
margar vísur í kvæðinu »Eggert Ólafsson* eftir M. Joch-
umsson, t. d. þessa: