Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1893, Síða 31

31
gamli bær staðið, að því er sagt er; þar standa nú fjárhús, og
er þar mikil upphækkun unclir, og miklu meiri cnn undir bænum
sem nú er. Norðr frá gamla bænum er og nefndr fjóshóll, þar
sem fjósið hefir verið. Frá þcssum gatnia bæ og suðr að tún-
garðinum eru 28 faðmar þar sem styzt er, og beint í suðr frá
túngarðinum er merkiieg tóft, sem enn í dag er kölluð tjaldstœði
Þangbrands. Frá garðinum og að tóftinni eru 10 faðmar, og frá
tóftinni út að ánni Pvottá, sem rennr fyrir sunnan túnið, eru 27
faðmar. Þetta svæði er alt sléttar grundir. Tóftin stendr á sléttri
grund; hún hefir verið nær ferskeytt, og er austrveggrinn nær
beinn, enn vestrhluti tóftarinnar er meira aíiagaðr, þvi að stungið
sýnist hafa verið úr veggjunum. I suðr og norðr er tóftiu 47
fet utanmál, enn á hinn veginn 45 fet; dyr hafa verið á vestr-
vegg nær norðrhorni; þær eru mjög svo fallnar saman, enn sjást
þó svo vel, að víst er að þær hafa ekki verið annarsstaðar. Tóft-
in er mjög vallgróin og fornleg, og veggir svo ákafiega útfiattir,
að í austrhorninu, þar sem mest er útflatt, eru þeir 15—20 fet á
breidd; hæð tóftarinnar verðr, að því er eg get séð, 2—3 fet.
Að innan er tóftin að mestu leyti í ferhyrning. Eg rannsakaði
gólf þessarar tóftar með gretti, og gróf 4 graflr, sem hver var 2
fet í þvermál og um 2 fet á dýpt; jarðvegr var fets þykkr,
enn möl undir. Hvergi var þar gólfskán, né litarbreyting á mold-
inni. Þetta mun vera tóft sú, er Þangbrandr söng í messu, og
hefir hann tjaldað yfir, eins og nafn tóftarinnar sýnir. Njálss.
bendir og á þetta, sem síðar mun sagt; dyr tóftarinnar sýna og
hið sama, þar sem þær snúa í vestr og á þann veg, sem minst
er útsjón, enn þar hefir helgisiðr ráðið. Leifar af fornum tún-
garði eru fyrir ofan túnið, og eftir stefnu hans hcfir tóftin verið
sunnantil við hann, og því í Aúnvellinunu1. Um 50 faðma frá
tóft þessari, eða »tjaldstæði Þangbrands«, er forn brunnr, sem
enn heitir Þangbrandsbrunnr; úr honum fellr lækr, sem Brunn-
lækr er nefndr. Gömul munnmæli segja, að Þangbrandr hafi
vígt brunn þenna; bezta vatn er í honum, og er enn trú á, að
vatnið sé heilagt og lækni meinsemdir, bæði á mönnum og skepn-
um.
Þegar eg fór frá Þvottá kom eg i Leiruvog, sem heitir svo
enn í dag, þar sem Hallr kom skipi Þangbrands. Leiruvogr er
1) Fyrir innan túngarðinn beint undan »tjaldstæði Þangbrands« er upp-
hækkun, sem er ekki ólík fornum skálatóftum og er um 90 fet á lengd.
Mér þykir ekki ólíklegt, að þar haíi staðið elzti skáli á Þvottá og jafnvel
Síðu-Halls.