Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1893, Side 37

37
lægð, kemr langt svæði, grýtt með köflum, enn með sandi og
mosaþembingi á milli. Þegar norðr af þvi dregr, fer að halla
ofan í »Girautarflóa«, sem kallaðr er; hann er að sunnanverðu
við Eyvindarfjöll og Eyvindardal, og eftir honum rennr Eyvind-
ard. Þessi »Grautarflói« er sjálfsagt sú Uxemýri, er sagan nefn-
ir, og yfir höfuð stendr þessi lýsing sögunnar vel heima. Þar
sem af mýrinni kemr og dregr upp í fjallið, hefir verið Eyvind-
artorfa, sem nú er öll uppblásin og horfln, og segir mér svo
Sigfús á Skjögrastöðum, greindr maðr og fróðr um örnefni, að
faðir hans hafi séð Eyvindartorfu og haug á henni, enn þá hafl
torfan verið svo blásin, að ekki hafi verið eftir nema lítill kragi
í kringum hauginn.
Yfirleitt verðr ekki sagt, hvar þeir Eyvindr hafa farið; því
alt er hér orðið svo umbreytt. Eg skal geta þess, að þegar Ey-
vindarfjöllum sleppir, er eftir hér um bil fjórðungr heiðarinnar.
Hrafnkelsdalr gengr út úr Jökuldal, skamt fyrir utan Brú,
í landsuðr; hann er 4 mílur á lengd eða meira, og skiftist þar
efra í tvo smádali. Hrafnkelsdalr hefir fyrrum verið mjög fallegr
dalr, og er enn á mörgum stöðum, og því fallegri sem ofar dregr.
I einum stað fyrir ofan Aðalból er sá fallegasti staðr, sem eg
hefi komið á í nokkurum dal; hlíðarnar grösugar, undirlendið egg-
slétt og þakið grænum víðiskógi, töðugresi, sóleyjum og öðru
blómgresi. Áin líðr yndisleg niðr eftir dalnum í* smábugum;
hún er ekki all-litil, enn spegiltær og lygn. Á þessu fagra svæði
stóðu Laugarhús, þar sem Bjarni bjó, faðir þeirra Sáms og Ey-
vindar. Þar er dálítill hver eða laug, er gerir alt fegra. Þar
mótar fyrir bæjartóftum. Hér væri vel lagað að hafa skemti-
stað á sumrum. Neðstídalnum að sunnanverðu er alt orðiðsand-
orpið langt upp eftir, og öskufallið úr Öskju 1875 hefir mjög eyði-
lagt dalinn, og líka mikið svæði af Jökuldal, og er það hörmu-
legt að sjá. Hrafnkelsdalr hefir verið einhver hinn yndislegasti
dalr í fornöld; var þvf von að Ilrafnkell elskaði dalinn.
Nú standa að eins tveir bæir í dalnum, VaðbreJcka og
Aðalból, sem er nokkuru ofar. Þar er enn mjög fallegt. I daln-
um hafa verið 7 bæir aðrir, sem enn sjást merki til1: Glums-
staðasel inst, Þuríðarstaðir, Laugarhús, sem áðr eru nefnd, Þor-
bjarnarhóll, þar sem Þorbjörn bjó, faðir Einars, Þórisstaðir, Þrdnd-
arstaðir, Múlakot, og Leikskálar, sem sagan getr, er áttundi bær-
1) í Brandkrossa þætti segir, að i Hrafnkelsdal haíi verið nær 20 bæir.
Bæði þar og í Landn. segir, að Hrafnkell hafi bviið 4 Steinröðarstöðum.