Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1913, Page 51

53
enn gaf þeim bríef Pinings. ad þeir skylldu vera med fri. og kaups-
laga hvar þeir villdu i landid. Enn er þeir komu i Grindavik. þa
voru þeir þegar svikner. og kugad af þeim allt þad i skipinu var.
klæde. lerept. salt. og þar epter vard skipid af Lybiku ad leysa þa
út med lest öl. og lest miöl og lest smiör. so og var sagt fyrer
sannende. ad iiij af Jslendskum bændum af Vestmanna Eyium föru
til Pinings med þeim bodskap af Eingelskum. og eige sidur fyrer
sina bæn og almugans vegna i Vestmanna Eyium ad Pining skyllde
aptur leggia þad minna skipid tömt. sem hann hafde láted taka
fyrer þeim á Batsendum. so þeir være þá þar epter med fri og mak
vid landsfölkid. Enn fyrer þad ad þad fieckst ecke af Pining. þá
reyfdu þeir allar Vestmanna Eyiar. og vidar annarstadar«. — Ekki
var nú von að vel færi undir slíkri stjórn.
Við friðarsamning er gerður var í Khöfn 1489, og undirritaður og
kunngjörður næsta ár, var öllum þegnum englakonungs leyfð verzl-
un og veiði við ísland, en gjalda skyldu þeir skipatoll þar er þeir fyrst
kæmu til hafnar. Þó skyldu englendingar sækja um þetta verzlun-
arleyfi til danakonungs 7. hvert ár. Sama árið, 1490, gaf danakon-
ungur Hollendingum leyfi til að sigla hingað og verzla.1) Og þjóð-
verjar, hanzakaupmenn, höfðu þá þegar um allmörg ár rekið hér
mikla verzlun. Á alþingi 1490 kváðu lögmenn báðir með hirðstjóra
upp hinn merkilega dóm um verzlun útlendinga hér við land, sem
prentaður er nú í ísl. fornbrs. VI. b., bls. 702—705.
Einhvern tíma á 15. öldinni þeger englendingar hafa komið til
Vestmannaeyja til þess að verzia þar við landsmenn, hefir sú merki-
lega kaupsetning verið samin og sögð upp af sýslumanni konungs
þar á eyjunum, sem prentað er í ísl fornbrs. IV. b., bls. 276—77;
sennilega er hún frá fyrri hluta aldarinnar, en hefir að líkindum
verið oftar notuð en í eitt skifti, máske með verðbreytingum nokkur-
um þó. Upphaf hennar er svo: »(Ek) N. N. set hier j dag al-
mennilega kaupstefnu á millvm þeirra eingelskra manna sem hier
eru komnir med godum fride ok riettvm kaupskap ok a millvm
þeirra jslenskra manna ok eyfastra sem hier vilia sinn kaupskap
giora. Set eg hier þessa kaupstefnv fyst med fride ok lagagridum
huorer vid adra. suo at huer sie sialfradur sins radandi huad sem
hann selur eda kauper«. Síðan kemur afarmerkileg verðskrá á hin-
um helztu vörum, þeim er einglendingar verzluðu með. Og svo
kemur áminning til landsmanna og einglendinga um að halda frið:
»Minne eg a alla bædi almuga folk jnnan af lande ok suo hier eyia-
‘) ísl. fornbrs. VI. b., bls. 689—90,