Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1921, Qupperneq 3

3
bandi við skýrslur sínar um þessar rannsóknir, ritaði S. V. jafn-
framt um ýmislegt annað, viðvikjandi Þingvelli og umhverfi hans,
dró upp mynd af honum og jók nöfnum við á uppdrátt (»kort«), sem
Björn Gunnlögsson hafði gert um 20 árum áður, 1861G
Það, sem hratt af stað þessum rannsóknum S. V., var sú kenn-
ing dr. Kr. Kálunds, er hann hafði látið í ljós í íslands-lýsingu sinni
3 árum áður1 2 3, að lögberg hefði verið fyrir vestan öxará (svo sem
og dr. Gruðbr. Vigfús9on hafði bent honum á 1875) og að upphækkunin
fyr greinda hafi einmitt sennilegast verið gerð á lögbergi fyrir lög-
sögumanninn og aðra, svo sem og Jón Olafsson frá Grunnavík
hafði álitið, eins og Jón Sigurðsson hafði sýnt Kálund fram áa. í
þessu riti sínu hefir Kálund langan og mjög fróðlegan kafla um
Þingvöll, hið fullkomnasta, sem um þann stað hefir verið ritað í
samhengi, og að mestu leyti hið rjettasta. Jafnframt birti Kálund
þá litla útgáfu af hinum fyrnefnda uppdrætti Björns Gunnlögsson-
ar af alþingisstaðnum. Á honum eru flestallar búðatóttirnar sýnd-
ar; en í ritinu er þeim ekki lýst, heldur að eins getið um hve
margar þær sjeu hjer um bil, hve stórar yfirleitt, og hvar þær helzt
sjeu (bls. 96—98). Rit Kálunds er aðallega um forna sögustaði og
eldri fornleifar en þessar búðatóttir eru, og þess því ekki að
vænta, að þar sje lýst búðatóttunum, sem eru frá síðustu tímum
þinghaldsins á Þingvelli4.
Arið eftir að þetta rit Kálunds kom út, gaf Bókmentafjelagið
út ritgerð þá, sem Sig. Guðmundsson málari, er þá var dáinn fyrir
4 árum, hafði samið, að sumu leyti fyrir nær 2 tugum ára, og
aldrei lokið fyllliega við5. Ritgerðin var að mörgu leyti illa gefin
út6 og vegna þess, sem fram hafði komið, við rannsóknir Kálunds
einkum, frá því hún var samin, var það ekki alls kostar vel við-
eigandi, að gefa hana út þá, síst athugasemdalaust, og að höfundin-
um fráföllnum. Ritgerðin er mestmegnis skýring á uppdrætti, sem
S. G. hafði gert 1861; var hann að mörgu leyti mjög ónákvæmur
hvað mál eða landslagslögun snerti, og ekki ætlaður þannig til
1) Sbr. ennfr. bls 20—21 í Árb. 1888—92.
2) Bidrag til en hist.-topogr. Beskr. af Island i., bJs. 135—142 einkum.
3) Sjá Stnrl.-s., Oxf. útg. II. bls. 509.
4) Sbr. Isl. beskr. I. 98 og 93, aths. 3.
5) Sigurður skrifaði Jóni Sigurðssyni 8. desbr. 1873 (veturinn, sem hann tók
banasótt sina): »Eg hefði vilja til, ef eg gæti, að fullgera ritgjörð um Þingvöll, en
það er vandasamt, og hamingjan má róða, hvort eg get nokkuð gert að því i vetur*.
6) Jón Sigurðsson, forseti Hafnar-deildarinnar, er gaf ritgerðina út, var þá
farinn að heilsu, og hefir þvi ekki haft svo glögt auga fyrir misfellnnum á útgáfunni.
1*