Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1921, Page 76

76
En önnur ástæða til flutningains, sarafara þessari, og sem gerði
þessa enn tilfinnanlegri, var sú, að árið áður, 1593, var þingtíminn
lengdur rajög mikið tiltölulega. Landsmenn höfðu árið 1592 kvart-
að yfir því í bænarskrá sinni til konungs, að þingtíminn væri of
skammur og yrðu menn að snúa heim aftur af þinginu án þess að
fá útkljáð mál sín og erindi. Líklega hefir það stað ð í samhandi
við Stóradóms-mál og önnur nýmæli. Þessu var vel tekið af stjórn-
inni, svo sem sjá má af svari hennar og sjerstöku konungsbrjefi um
lenging þingtíran3, hvorttveggja útgefnu 9. maí 1593; prentuð í
Alþb. Isl. II., 355—63l. Er þar tekið fram, að þingið hafi til þessa
verið stundum aleina einn dag, stundum tvo, en fyrirskipað, að upp
frá þessu skuli það haldið í átta daga eða svo lengi sem nauðsyn
krefur, unz öll mái eru útkljáð. — Þetta hefir vitanlega haft það í
för með sjer, að mönnum þótti mjög óhentugt að hafa lögrjettuna
úti í hólma, og jafnframt kunna þær ástæður að hafa fallið eða
verið fallnar burtu, sem höfðu orðið þess valdandi, að lögrjettan
hafði verið höfð úti í hólraa.
Hvers vegna skyldi lögrjettan hafa verið höfð eða flutt út í
hólma (eftir) 1563 (eða áður)? Liklega til þess að hún hefði þar
betra næði á þessum skamma tíraa, sem hún starfaði, eða hægra
að sjá svo um að hún hefði næði, ef reynt yrði að beita hana ofríki.
í fyrstu kann það og að hafa valdið nokkru um, að þá hafi enn
margir þingmenn haft tjöld sín austan ár, ekki viljað þurfa að
sækja yfir báðar (eða allar) árkvíslarnar og hafi þá orðið samkomu-
lag um að hafa lögrjettuna í hólma um, — fyrst um sinn að minsta kosti.
Staðurinn, sem sagður var eyddur af vatnagangi 1563, ætla
jeg hafi upprunalega verið austan ár. Eins og jeg sagði áður, munu
hafa verið þar allmiklir vellir í fornöld; Þorleifs-hólmi og aðrir
hólmar fyrir sunnan hann, einnig sá staður, er lögrjettan stóð á til
1563, ætla jeg hafi verið landfastir, og lögrjettan hafi staðið norðar-
lega á þessum völlum frá því í fornöld, og haugur Þorleifs norður
af lögrjettu. Þessi forni lögrjettustaður hefir síðan orðið umflotinn
hólmi, og þegar hann er eyddur af vatnagangi 1563, þá er fengið
leyfi til að flytja lögrjettuna; fyrst hefir hún þá ef til vill verið
flutt út í annan hólma (Kagahólma?) en síðan vestur fyrir á og þó
ekki á þann stað, sem hún síðan var á, fyr en 1594. Uppi á
völlunum fyrir norðan ána, þar sem þeir S. G. og S V. ætla að
hún hafi verið í fornöld, álít jeg að hún hafi aldrei verið. Virðist
B) Sama ár hefir verið fengin ný alþingisklnkka, shr. Alþb. ísl. II., bls. 365
og Isl. beskr. I., hls. 147. Hún mun hafa verið notuð til 1723, 1. c., hls. 146.