Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1983, Page 36

40
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
gröfin var tekin af því hvernig uppmoksturinn lá, 4—6 cm ofan við
Landnámslagið. Landnámslagið var óhreyft að sjá ármegin við kumlið,
hvergi sundurslitið eða rofið. í bakkanum „bak við“ gröfina voru linsur
úr því á stöku stað í moldinni ofan við, sennilega úr torfi þar sem þær
höfðu ekki blandast uppmokstrinum. Gjóskulagið E-1 lá ofan á steina-
laginu en var misþykkt og hafði safnast saman vestan megin við haug-
inn, þar var það allt að 50 cm þykkt. Aðeins vottaði fyrir mold rnilli
grjóts og gjósku á einum stað en hún kann að hafa verið úr grafarfyll-
ingunni.
Hestskumlið er yngra en Landnámslagið og eldra en gjóskulagið E-l,
en er miklu nær því síðarnefnda að aldri. Hugsanlega er það aðeins
nokkrum árum eldra en E-l. Eins og skýrt er í kafla II er hér gert ráð
fyrir að E-1 sé frá 934 A.D. ± 2 ár.
Konukuml grafið upp Í982
Afstaða konukumlsins til gjóskulaganna, einkum E-l, er miklu
flóknari en kumlanna sem á undan er lýst. Konukumlið var rannsakað
í október 1982 af Gísla Gestssyni og Sigurði Þórarinssyni. Lýsingin og
túlkunin hér á eftir er byggð á dagbók, teikningum og ljósmyndum
Sigurðar Þórarinssonar og viðræðum við hann þegar verið var að leggja
drög að greinargerð um rannsóknina, en einnig vettvangsskoðun með
þeim Gísla Gestssyni þegar uppgreftri var að ljúka.
Snið, sem mæld voru í árbakkanum, áður en byrjað var að grafa frá
kumlinu, eru sýnd á mynd 19. Fyrstu merkin sem sáust um kumlið var
steinalag í bakkanum og gjóskublönduð mold umhverfis það. Hvort
tveggja lá ofan við gjóskulagið E-1 og Sigurður Þórarinsson var í fyrstu
þeirrar skoðunar að kumlið væri yngra en það gjóskulag. (Athygli skal
þó vakin á því að í sniði 2 kemur einnig fram gjóskublönduð mold
undir E-l).
Þegar grafið var frá steinunum kom í ljós að afstaða E-1 til kumlsins
var allmiklu flóknari, eins og sýnt er á mynd 20. Teikningin er gerð
eftir ljósmynd Sigurðar Þórarinssonar og sýnir þverskurð af suðaustur-
enda grafarinnar ásamt jarðlagaskipan við kumlið. Gröfin var grynnst
að suðaustanverðu (sbr. bls. 28) en var miklu dýpri þegar innar konr í
bakkann. Til samanburðar er innanmál grafarinnar þar sýnt nreð breiðri
línu, jafnfranrt sést hvaða gjóskulög hún hafði verið grafin í gegnurn.
Lóðréttu línurnar A og B sýna hvar sniðin á mynd 19 voru mæld áður
en grafið var frá steinalaginu. Til hægðarauka verða þær hafðar til við-
miðunar þegar jarðlagaskipaninni er lýst. Lítum fyrst á snið sem fylgir
línu B frá efri brún myndarinnar.