Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1983, Qupperneq 71

SMALABÚSREIÐ
75
3. Þessi prentmynd er úr bókinni Six Weeks in the Saddle eftir myndlistartnanninn S. Waller og
kom út í Lundúnum árið 1874. Hún á eittnig að sýtia fólk á leið til brúðkaups. Eftir landslagi og
frásögn bókarinnar að dæma er hún undan EyjaJjöllum og minnir því á frásagnir þaðan af smala-
reiðum seint á síðustu öld, þegar flest vinnufólk tók þátt í þeim, en ekki smalar einir.
hann kom seint heim að nóttu og gekk út með orfið sitt í bítið á mánu-
dag. í Eyjarhólum, eins og víðar, var allónæðissamt, þangað streymdi
fólkið í stórum hópum og beið eftir kaffi. Eitt og annað tilfelli jók fyrir-
höfnina við þetta fólk, einhver hafði dottið af baki og meitt sig, og
stundum voru folaldshryssur klumsa, sem óvanar voru brúkun og ekki
séð um, að fengju að taka niður, meðan staðið var við kirkjuna.“18
Frá líkum tíma er frásögn Jóns Sverrissonar, sem var fæddur 1871 og
átti heima í Meðallandi og Álftaveri:
„Ef til vill er ranghermi að segja, að menn hafi ekki fengið neitt
sumarfrí. Venjan hafði helgað einn frídag og það var smalareiðardagur-
inn, sem var 15. sunnudagur í sumri. Þá áttu allir að fá hest. Þeir sem
ætluðu að fara í aðra hreppa eða sóknir, lögðu á stað á laugardagskvöld,
en hinir, er skemmra ætluðu, lögðu ekki á stað fyrr en á sunnudags-
morgun. Allir urðu að vera komnir heim á sunnudagskvöld.... Mest
þótti um vert að fá góðan hest á smalareiðardaginn, því að skemmtunin
var aðallega fólgin í því að láta gamminn geisa.“19
Jón Þorkelsson, sem ólst upp í Skaftártungu, segir þetta um smala-
reiðar undir lok síðustu aldar:
„En Kýraugastaðasainþykktin vann lítið á þeim, því að enn eru þær
haldnar eystra, einkuin í Skaftafellssýslu, og er hreinn óþarfi að fara að
leggja þá skemmtun niður héðan af.“20