Óðinn - 01.01.1929, Blaðsíða 15

ÓÐINN
15
ljettari, og keypti 60 hesta hey (úthey) af Hall-
grimi á Ketilstöðum fyrir 600 kr. Dýrt þótti
honum það að vísu, en taldi þó rjett að kaupa.
Ætlaði hann heyið bæði sjer og öðrum. Var
svo heyið sótt. En svo fór, að hann þurfti aldrei
að nota það sjálfur, en upp gekk það eigi að
síður til annara og kom að góðu liði. Hjet hann
því þá, að hann skyldi sjá svo um, að þurfa
ekki að kaupa hey í harðindum af öðrum og
tókst honum það; en margan heyhestinn ljet
hann sjálfur úti og það iðulega án þess að taka
verð fyrir.
Litlasteinsvað er beitarsæl jörð og landrými
mikið, en heyskapur reilingssamur, og jörðin
heldur erfið til búskapar. t*egar Hallur tók að
eldast fór hann að skygnast um eftir hægari
jörð. Gafst honum þá kostur á Njarðvík, hinu
gamla höfuðbóli ættar hans, og jafnframt á
Rangá í Tungu. Langaði hann að visu til að
kaupa Njarðvík, en hún var miklu dýrari,
og svo hjeldu ýms bönd honum við Tungu.
Iieypti hann svo Rangá og flutti þangað 1878.
Sú jörð er miklu landminni en Steinsvað, en
líka miklu hægri til búskapar; heyskapur nær-
tækur og hey gott og tún lá vel til stækk-
unar. En þá var þar alt í niðurníðslu. Á Rangá
stóðu 3 bæir, allir komnir að falli. Bygði hann
þegar reisulegan bæ og síðan öll úthýsi, og þar
með hlöður.
Þar tók hann síðan til jarðræktar, stækkaði
túnið og ræktaði sem best, gróf langa vatnsveitu-
skurði um engjar, hlóð flóðgarða o. fl. Hjelt
hann þar þegar allri hinni sömu rausn sem á
Steinsvaði. Var nú Rangá í einni svipan orðin
stórbýli, er hann var kominn þangað; en rauna-
lega þótti sneiðast um á Steinsvaði. t*ó var það
bót í máli, að höfðinginn frá Steinsvaði bjó þó
enn í Tungu, þó að nú byggi hann á sveitarenda.
Sama gestrisni hjelt áfram á Rangá eins og
Steinsvaði og engu minni umferð var þar, ef
ekki meiri. Rangá var á krossgötum eins og
Steinsvað. Lá þar um nær öll umferð utan úr
Tungu og upp á Uppsveitir, og aftur þvers yfir
fremsta hlut Tungu og austur yfir Lagarfljót.
Hafði hann þar enn ferju á Lagarfljóti, þótt ekki
væri lögferja. Og var líkt um alt ferjulag eins
og á Steinsvaðí. Olli ferjun sú oft miklum verka-
töfum. Var einnig oft ilt verk og hrakningssamt
að ferja, einkum fje á haustum, er til kaupstað-
ar var rekið. t*á var sá aldarháttur, að menn
Jónas Jónsson þingliússvörður.
birgðu sig vel að vínföngum, er þeir fóru í
kaupstað, og veittu oft óspart, þeim er að íerju-
störfum unnu, þá er þeir komu aftur. þá gleymdu
þeir ekki húsbóndanum heima, því að þeir vissu,
að honum þótti vín gott. Varð þá stundum meira
um þá nautn, en honum var holt, einkum þeg-
ar hann eltist. Og hefði þá stundum getað orðið
brestur á umsjón búsins, ef kona hans hefði
eigi verið. Hún sá um, að alt gengi sinn gang
þó að hann tefði stundum alllengi með kunn-
ingjum sínum. En ekki þótti henni vænt um
þau vinahót komumanna, þó að hún hefði fá
orð um.
Þegar vetrarharðindi urðu mikil, rak oft að
þvi, að ýmsir bændur í ytstu sveitum Fljótsdals-
hjeraðs lentu i heyskorti. Var það þá oftast
þrautaráð þeirra að reka fje sitt upp í hinar
efri sveitir hjeraðsins, Fell, Völlu og Skóga og
einkum Fljótsdal, og koma því þar fram á beit
og þeim heyjum, er fengist gátu. Var þar þá
iðulega snjólítið eða jafnvel autt að mestu þegar
á leið vetur eða kom fram yfir sumarmál, þó
að jarðlaust væri með öllu í útsveitum. Hallur
tók þá ætíð þann þátt í að bjarga, er hann gat.
Eftir það er hann kom að Rangá, voru þrír
bæir í Fram-Tungu, er ætíð höfðu nóg hey og