Óðinn - 01.01.1929, Blaðsíða 16

16
Ó Ð I N N
Skúli Sivertsen frá Hrappsey.
fyrntu árlega meira eða minna. Það voru Vífils-
staðir, Rangá og Bót. Þegar menn ráku fje sitt
til uppsveita utan úr Tungu eða Hiíð, eða
Hjaltastaðaþinghá og Borgarfirði, þá lögðu þeir
oftast leið sína um Vífilsstaði og Rangá, enda
var oftast skárri færðin með fram Lagarfljóti.
Voru þá venjulega gistingarstaðir á þeim bæjum.
Var þá oft ilt að koma aðkomufjenu fyrir. En
sjálfsagt þótti, að gera það eins og hægt væri.
Þurfti venjulega að þjappa heimafjenu mjög
saman, og jafnvel reka það í önnur hús en
fjárhúsin og hirða ekki um, þó svo þröngt yrði
um það, að það gæti ekki legið. Þótti alt um
að gera, að láta fara sem best um aðkomufjeð.
Og síðan var því gefið vel og fylt vel að morgni,
til að búa það sem best undir erfiða göngu
dagsins. Sjaldan reyndi meira á gestrisni manna,
en þegar slika gesti bar að garði, ef til vill með
100 fjár og stundum dag eflir dag. Gestunum
var oft þungt í skapi. Það var ekki álitlegt, að
vera kominn bókstaflega út á gaddinn með
bjargræðisstofn sinn, og eiga alt undir góðsemi
náungans, hvernig af reiddi. Fleslir munu og
hafa tekið mannúðlega móti slíkum mönnum,
og svo var gert á Vífilsstöðum og Rangá. Hallur
stóð þar í fremstu röð sem hjálpsemdarmaður.
Þegar sást lil einhvers fjárhóps á slíkum vand-
ræðatímum seint á degi, Ijet hann þegar fara
að rýma til í húsum sínum eftir því sem þurfa
sýndist, svo að alt væri til þegar gestirnir kæmu.
En það dróst stundum fram á nótt, þegar færð
var ill. Svo var sjálfsagt að veita alla hjálp,
þegar heim kom, er þurfti til að koma öllu í
lag. Sú ónærgætni hendir stundum forsjálnis-
menn, að þeir taka þeim, er hjálpar leita, með
forsjálnisræðum og jafnvel ávítunum fyrir ógæti-
lega breytni þeirra, um leið og þeir veita þó
einhverja hjálp. Hallur vissi, að neyðin sjálf
prjedikaði nógu skarpt fyrir þeim, og geymdi því
forsjálnisræður öðrum tækifærum. Hann tók
frjáslega og góðmannlega móti gestunum og
hagaði framkomu sinni við þá heldur svo, að
þeim yxi kjarkur við. Sjaldan tók hann margt
fje af öðrum, ef almennur heyskortur varð, þó
að hann langaði mikið til þess, en þó ætíð kind-
ur, sem sýnilegt var að eigi mundu þola langan
rekstur. Hann áleit meira vert, þegar á alt var
litið, að veita fjenu rækilega hressingu sem um
fór, enda fóru oft í það miklu meiri hey, en þó
að hann hefði tekið nokkuð margt fje til fóðurs
og dreift því innan um sitt fje. Þó hagaði hann
sjer með það eftir ástæðum, eins og honum
þótti hyggilegast. Hann vildi að hjálp sin gæti
orðið sem flestum að liði, þegar almennrar hjálp-
ar var þörf. Eitt sinn kom til hans einn af bestu
bændum í Borgaríirði með fje sitt á leið til upp-
sveita um góulok, í langvarandi harðindum.
Það hafði ekki hent þann bónda áður, að lenda
í heyþrot, og fjell honum það mjög þungt, að
vera nú kominn að nokkru leyti á vonarvöl.
Ekkert lin var að sjá á harðindunum, og marg-
ir voru komnir á undan honum með fje sitt
upp á sveilir, og full Iíkindi lil, að þar væri
farið að þrengjast verulega um. Hallur tók hon-
um bið besta, eins og engin vandræði væru á
ferð. Morguninn eftir var frost minna en áður
og heldur að sjá lin í lofti. Hallur sagði bónda,
að hann skyldi vera kyr um daginn og beita fje
sínu inn yfir Rangá, því að þar var snöp nokk-
ur. Sagði Hallur, að fjenu væri þörf á að hvíla
sig og svo mundi nú fara að batna. Bóndi þáði
það með mestu þökkum, Það fór svo, að upp
úr þessu lini kom hláka og harðindin voru á
enda. Bóndi var þar svo um tíma og fór aldrei
lengra. Þótti báðum mjög vænt um, að svo
skyldi heppilega fara.