Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1885, Side 62

Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1885, Side 62
63 starf hugans, þegar andi mannsins eins og talar við sjálfan sig um sjálfan sig. Með þessum tvenns konar fyrirvara ætlast jeg til að það sé lesið, sem á eptir kemur. Skal þeirri athuga- semd við bætt, að, þótt undarlegt sé, hvort sem litið er til þess, hversu íslenzkan er auðugt mál, eða hins, hve íslendingar eru vel gefnir í andlegan máta, þá er varla teljandi, hvað ritað hefir verið á fslenzku hugsunarfræð- islegs efnis; verður því að virða það á hægra veg, þó bæði komi nýgjörvingar fyrir og jafnvel séu notuð út- lend orð um þær hugmyndir, sem fslenzkan er til þessa ekki búin að tileinka sér. Eins og nærri má geta, hefir þvf verið fylgt, sem aðrir hafa ritað um sama efni, svo sem Kant, Hegel og sér f lagi Aristoteles, er bæði er langljósastur, og afskiptalaus af öllu, nema hinni hreinu hugsun og hennar innra lögmáli. I.ætur hann allajafna hugmyndirnar sjálfar eigast við og reyna hver betur hefir, en skakkar ekki leikinn fyr en við- skiptin (dialektik) fara að verða tómt orðakapp og hót- fyndni (eristik). Honum var full alvara með sannleik- ann, enda var hann f því efni svo fundvís, að tveir af- bragðsmenn, sinn á hvorum tfma, og hvor í sinni röð, Alexander mikli og Dante, kölluðu hann „meistara hinna spöku“. Með ásettu ráði eru rúm og tfmi valin fyrir um- talsefni, bæði sökum þess, að þessar frumsagnir (kate- góríur) þekkja allir, eða þykjast þekkja, og svo hins, að þær grfpa bæði yfirhið andlega og hið veraldlega, aðgreining, sem öllum mönnum er töm, þótt hún sé fjarri þvf að vera hugsunarrétt, með því bæði er andi í veröldinni og veröld í andanum. Verandin (to ov, das Seyn) — jeg segi „ver- andin“ eins og „kveðandin,, — er bundin við tvö höf-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags
https://timarit.is/publication/228

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.