Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1885, Side 67

67
tvennt til úr hvorutveggja : hið óendanlega og eilífa,
sem hann lætur eiga sig og hugsar lítið um, og svo
hið takmarkaða og tímanlega, sem hann unir við og
unir sér í. Hann setur með öðrum orðum fyrir innan
hið óendanlega margvísleg takmörk og þiljar hið eilífa
sundur á ýmsa vegu. Enda sér hann þessa merki í
tilverunni ; hann sér, að hið einstaka deyr, en kynið
lifir, að lönd og ríki líða undir lok, og önnur koma í
þeirra stað; hann imyndar sér einnig, þó hann viti það
ekki fyrir víst, að einn hnöttur kunni að eyðast og
annar koma í hans stað, en sólkerfið og sjálfsagt al
heimurinn standa óhögguð. Sjálfur vill hugurinn ald-
rei deyja, og setur því annað líf, þegar þetta þrýtur,
og setur það í eilífðinni, sem frá hugsunarsjónarmiði
er annað orð fyrir tímann, þó hún í guðfræðislegum
skilningi, er ekki kemur oss við hér, sé allt annað.
En hugsi maður sér nú, að sköpunarverkið hafi ekki
verið einstakt sjö eða fleiri daga verk, heldur hafi á-
vallt verið unnið, fari fram á hverjum degi og því
muni um alla eilífð, sem á voru máli er sama og um
aldir alda, verða áfram haldið, þá fer skilningurinn að
eiga erfiðara með að þilja sundur rúm og tíma. Hann
sér þá betur, að rúm þarf fyrir nýja og nýja hnetti,
að tíma þarf til að steypa og herða, jafna og niður
raða heilum sólkerfum, og sé sú kenning Platons (í
Timaios) rétt, sem Oswald Heer1 og Nathorst2 hafa
nýskeð tekið upp aptur, að til sé einhver aðalsól3 og
1) Oswald Heer : Flora fossilis Arctica.
2) Nathorst: JPolarforskningcns bidrag till fortidens vaxtgeo-
grafi.
3) Björn Gunnlaugsson, Njóla bls. 46:
Mælt er sólna sólirnar
segultaums á eyki
ótal kring um eina þar
aðalsunnu leiki.
5*