Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1885, Blaðsíða 112

119
til að mynda í bráðnuðu sykri, ef nokkur gerð eða
gangur gæti i það komizt; en hitt veitti fræðimönnum
örðugra, að verða einhuga um það, að hve mikluleyti
gerðarsveppurinn ylli gerðinni. Um þetta atriði voru
fyrst langar deilur, og það fremur bituryrtar, en jeg
verð að hleypa þessum deilum fram hjá mjer; þess
skal jeg að eins geta, að skoðun sú, sem grasafræðing-
urinn Schwann kom með nálægt 1840, en sem hinn
þýzki frumefnairæðingur Liebig barðist harðlega á móti,
virðist nú að hafa unnið sigur aptur, og fest fastar ræt-
ur fyrir rannsóknir hins nafnfræga frakkneska vísinda-
manns Louis Pasíeurs. Eptir þessari skoðun eru það,
eins og jeg hef áður getið um, gerðarkvikindi, sem
valda gerðinni, en þau hafa í sjer fólginn undrunar-
verðan krapt til að greina sundur efnin, og það fer
svo fjarri, að kvikindi þessi farist við þetta starf, að
þau þvert á móti æxlast mjög.
Jeg hef nú talað lítið eitt um gerðina, í staðinn
fyrir rotnunina, sem jeg sagðist ætla að tala um, en
það kemur til af því, að tilraunir þessar með gerðina
eru eldri, og hafa í mörgum greinum myndað undir-
stöðuna að rannsóknunum á rotnuninni, svo að jeg get
vísað til þess, þegar jeg fer að lýsa rotnuninni.
þ>á er organisk efni1 eða vökvar, einkum þau,
er innihalda köfnunarlopt, t. a. m. kjöt, liggur svo,
að loptið leikur um það í mátulegum hita og raka, þá
sjáum vjer, að það leysist sundur, og myndast þá ill-
þefjuð efni, er eitra loptið í kring. Ef vjer skoðum
vandlega í stækkunargleri slikt kjötstykki, meðan það
er að rotna, þá munum vjer ávallt finna fjölda af
bakteríum í því. Ef vjer getum þá sýnt og sannað,
að rotnunina leiði af þessum kvikindum, þá verða
1) J>. e. efni, sem eru í dýrum og jurtum eða stafa frá J)eim;
— þótt þessi hugmynd sje í raun rjettri nokkuð yfirgripsmeiri,
þá kemur það ekki til greina hjer.