Eimreiðin - 01.01.1904, Blaðsíða 39

39
•er líka mildu minna fjall en EiríksjökulJ bæöi aö hæð og ummáli.
En þar sem vér sjáum, að bæði þessi fjöli eru svona lík að allri
gerð, liggur nærri að ætla, að Eiríksjökull sé fornt, kulnað eldfjall
af sömu tegund og Okið, eða réttara sagt, að fjallbungan ofan á
undirfellinu, en undir jöklinum, sé hraundyngja.
Eegar komið er að Eiríksjökli, sést að hamrarnir eru gerðir
upp af tvennskonar grjóti, og þeir eru svona brattir einmitt af
því, að harðara grjótið liggur ofan á. Neðst í hömrunum er mó-
berg, að svo miklu leyti sem ég gat séð, tómt eldfjallamóberg,
aska og gjall runnið saman í hellu. Ofan á móberginu eru mörg
hraunlög; hvert hraunið hefur runnið yfir annað og er í þeim dó-
lerít eða grágrýti, líkt Reykjavíkurgrjótinu, með ögnum af grænu
Skýringarmynd til að sýna hvernig Eiríksjökull er gerður.
u = móbergið neðantil í hömrunum; b = dóleríthraunlögin sem mynda bröttustu hamrana;
■c = hraundyngjan með jöklinum á (hún er þó ekki sjálf jökli hulin niður að rótum).
steinefni er ólívín nefnist (sjá skýringarmyndina). Og þegar menn
nú sjá, að fjallbunga, sem einmitt hefur eldfjalla lögun, er um-
kringd af hraunum, sem liggja svo hátt, að erfitt er að hugsa sér
þau komin annarstaðar að, þá virðist ekki auðið að umflýja þá
ályktun, að fjallið sé hraundyngja. Svipaður hamrastallur, hlaðinn
upp af mörgum hraunlögum, er einnig út undan Geitlandsjöklinum
og er næsta líklegt, að í þeim hraunum sé líka dólerít, en undir
jöklinum er líklega hraundyngja, eins og undir Eiríksjökli.
Á hinum nýja jarðfræðisuppdrætti íslands eftir próf. Porvald
Thóroddsen er sýnt hraun-eldfjall austan til í Langjökli, og senni-
íegt er jafnvel, að fleiri slíkar dyngjur dyljist undir ísi og hjarni
þessa jökuls.
Lyngdalsheiði, Skjaldbreið, Okið og Eiríksjökull eru þá eld-
fjöll af sömu gerð, þó að ekki séu þau öll jafngömul.
Þaö er enginn efi á því, að Skjaldbreið er langyngst; landið
suður af henni hefur alt sprungið sundur í ræmur og sigið; það