Eimreiðin - 01.01.1904, Blaðsíða 55

55
kost og löst á bókinni að vorum dómi, án alls tillits til þess, er áður
hefur verið um hana skrifað, enda má um það segja hið fornkveðna:
»sumt var gaman, sumt var þarft, en sumt vér ei um tölum«.
Bókinni er skift í 4 kafla og heitir hinn fyrsti þeirra »Móður-
minning«, (bls. 9—21). Það eru tvö afbragðsfalleg kvæði, þar sem
skáldið lýsir ást sinni og sonarlegu hugarþeli til móður sinnar látinnar,
og gerir hann það mjög átakanlega, bæði með miklum krafti, næmri
tilfinning og skáldlegri snild. Hve kröftuglega hann lýsir sonarást sinni,
sýna meðal annars þessar vísur:
Með veikri hugdirfð skyldi eg vaka á leiði því,
er vinu mína geymir, nótt er byrgir hauður.
En gröfin eina á jörðu, er gæti eg sofið í,
er gröf þín, mamma, bæði lífs og dauður.
Frá dauðra manna vitum í djúpri grafarþró
menn draga’ ei andann sér til heilsuþrifa.
En höfuðkúpu mömmu ég heldur kysti þó,
en hláturvarir þeirra kvenna, er lifa.
Má vera að sumum þyki hér nógu langt farið og jafnvel gengið á bug
við skáldlegan smekk, en vér sjáum þó ekki, að svo mikil brögð séu
að því, að aðdáunin fyrir þeim krafti, sem lýsir sér í þessum orðum,
hljóti ekki að yfirgnæfa.
I síðara kvæðinu tekur skáldið það meðal annars til íhuganar,
hvort móðir sín sé nú látin til fulls og alls, eða hún muni halda áfram
að lifa út yfir gröf og dauða, og kemst hann að þeirri niðurstöðu með
því að skoða lífið í náttúrunni alstaðar í kringum sig, að hún hljóti
að lifa. Niðurlagserindi kvæðisins hljóða svo:
Getur það verið: þú vakir?
Það vildi ég gjarna,
Hitt er mér sorg, ef þú sefur
í svartnætti grafar.
Hvarvetna hreyfir sig lífið,
hitinn og ljósið,
hvarvetna á himni og jörðu;
þú hlýtur að vaka.
Augnráð þitt sé ég í sólu,
en sorg þína í döggum,
bros þitt í glóandi geislum,
í golunni andann,
Rödd þín í árniðnum ymur;
en ást þína málar
kvöldroði á svefnhöfgum sævi.
Ég sé að þú vakir.
Annar kaflinn heitir »Munablóm« (bls. 25—85) og er það safn
af ástakvæðum til unnustu skáldsins og konu (síðasta kvæðið). Ekkf
ber því að neita, að margt er fallegt og vel sagt í kvæðum þessum.
en yfirleitt er hann þó lakasti kaflinn í bókinni. Af eiginlegum ásta-
kvæðum er þar í rauninni nauðalítið, heldur eru kvæðin mestmegnis ,
tómar náttúrulýsingar, og tekst höf. oft prýðilega upp í þeim. Sem
dæmi þessa má nefna kvæðið »Vornótt« (bls. 50). Það byijar svo:
Vorgyðjan situr við sæinn
með sólrita í hendi
og færir á fjörðinn í letur
um för sína norður;
situr á sandsteypu granda
og sér út á djúpið,
langt út í glóbirtu-geiminn
með gullhlað um enni.