Eimreiðin - 01.01.1904, Blaðsíða 58

5«
hans væri eða hæfileikar hans yfirgripsmiklir. Nú ætti þetta að vera
hægra, þar sem tök eru á að kynna sér heilt Ijóðasafn eftir hann í
einu lagi, þar sem kostur er að sýna meðferð sína á margs konar og
margbreyttu efni. En samt vantar enn mikið á, að hægt sé að glöggva
sig á því til fulls, hve miklum hæfileikum hann er búinn.
Eitt af góðskáldum okkar (vestan hafs) hefur í einu af kvæðum
sínum sagt, að það hafi víst fleiri en hann furðað sig á »fjölgresinu á
Sandi«. Vér erum að minsta kosti ekki í þeim hóp. Vér höfum sem
sé ekki orðið varir við þetta »ljölgresi« í kvæðum G. F. Hitt er
miklu fremur, að oss hefur furðað á, hve tegundirnar væru fáar, jafn-
góður og jarðvegurinn virðist að vera til gróðurs — þó »sandur« sé.
tví kjarngóðar eru þær óneitanlega þessar fáu tegundir, sem vér höf-
um séð, og geta líka birzt í ýmsum blómgunarmyndum, þótt oftast sé
það »sama tóbakið«, þegar farið er að grannskoða þær. Tbað er ein-
mitt einn aðalgallinn á kvæðum G. F., að tilbreytnin í þeim er altof
lítil, bæði í efnisvalinu og meðferð þess. Aftur og aftur koma sömu
lýsingarnar og sama efnið. Flest eru kvæðin um náttúruna kringum
hann, veðrið, menn og skepnur — alt í hans eigin sveit, því út fyrir
hana kemst hann aldrei, að kalla má. Nafnið á bók hans, »Úr heima-
högum«, gat því ekki verið betur valið. Því hann er altaf í henni í
heimahögunum. En það má hann eiga, að hann hefur glögt auga
fyrir öllu því ytra, sem fyrir hann ber þar, og kann að klæða lýsingar
sínar í fagran búning, með miklu orðskrúði og smellnum samlíkingum,
þó þær oft séu meira orðaleikur, en að djúpsett hugsun liggi í þeim.
það dregur og úr áhrifunum, að honum hættir við að klifast á sömu
samlíkingunum og orðtækjunum í hveiju kvæðinu á fætur öðru (t. d.
»langeldar vetrar (nætur)«, bls. 20, 59, 64, 244, 256; »ljóskyndill
mána«, bls. 20, 59, 181; »senda yl og Ijós (ljós og líf) með hveijum
pósti«, bls. 29, 118 o. s. frv.). Stundum verður líka orðalagið miður
hugsanrétt, t. d. þar sem hann talar um að »heyra geislana skína«,
en »sjá ámiðinn ymja« og »sjá andvarann hjala« (alt á bls. 20).
Hann mun nú vilja segja, að þar sé um yfimáttúrleg skilvit að ræða.
En sama verður ofan á, þegar hann talar um sín eigin skilvit (og þau
eru þó líklega ekki yfirnáttúrleg?). Hann þykist sjálfur »sjá andann í
golunni« (bls. 21) og geta borið um að hún (golan) sé »himinheið«
(bls. 156) og »blíð á brá« (bls. 172). Þetta verður annaðhvort að
kalla ofsjónir eða hugsunarvillu.
Yfirleitt eru lýsingar G. F. smekklegar, en þó getur út af því
bmgðið. Alveg einstök í sinni röð standa vísuorðin: »út að strandar
úrnum hleinum | ota náði eg gönguteinum« (bls. 145), þar sem síðasta
vísuorðið er bergmál af örgustu rímnahortittum, »úmum« málvilla (fyrir
»úrgum«) og »hleinum« illa valið orð. En slíkt er alveg einstök und-
antekning, sem óþarfi væri að taka frekar tillit til, ef ekkert væri fleira,
sem benti í þá áttina, að listasmekkur höf. sé ekki eins næmur og
æskilegt væri. En á það virðist oss það benda, þegar hann er að
lýsa hinum »láiéttu bijóstum* unnustu sinnar (bls. 53), því hingað til
hefur það ekki þótt nein prýði á kvenmanni, að hún væri flatbijósta,
heldur einmitt hið gagnstæða (»mjúk eru bijóstin, hvelfd og há« segir
Tegnér, og hann vissi hvað hann söng, er um fegurð og listasmekk