Eimreiðin - 01.01.1904, Blaðsíða 33

33
Um Jónas Hallgrímsson má segja þvert á móti, að honum
láti betur lýsingar en líkingar, af því skynjunargáfan var svo frá-
bærlega næm, að hún mun hjá fáum eða engum íslendingum hafa
verið eins. Vegna þess átti hvert fagurt íslenzkt orð sér góðan
jarðveg í huga Jónasar, og vegna þess var hann, mér liggur við
að segja, of »sannorður og trúr« til að geta lýst náttúrunni öðru-
vísi en hún er. Petta kemur skrítilega fram í orðum eins og þess-
um: »Með hjálminn skygnda hvítri líkan mjöll«. Jónas ætlar
þarna að líkja jöklinum við hjálm, en það verður úr, að hann líkir
honum við það, sem hann er líkastur (sbr. gátuna: hvaða fugl er
líkastur hrafninum).
Eitt hið bezta skáld íslenzkt á síðari tímum, Stephan G.
Stephansson minnir að gáfnafari meir á Bjarna Thórarensen en
nokkurt annað skáld. ímyndunaraflið er svo tröllaukið, að náttúr-
an verður öll lifandi í líkingum hans, orðatiltækin svo mergjuð,
mannvitið svo frábært. En Stefán lítur líka á náttúruna opnum
augum og sínum augum; hann nýtur þess ef til vill, að hann hefur
ekki á barnsárunum, þegar mönnum er hægast um nám, gengið í
einhvern skóla, þar sem menn helzt læra að líta með annara
■augum á ýmislegt, sem varðar þá litlu; en að læra að sjá með
annara augum er að ýmsu leyti ekki betra en að vera blindur.
Stephan G. Stephansson minnir á þá menn, sem fyrstir sköp-
uðu ýms íslenzk orð og málshætti, sem varla eiga sinn líka að
afli og speki; hann hefur það einkenni listamannsins, að orðin
koma frá honutn eins og nýslegnir gullpeningar, en ekki eins og
margþvældir seðlar; hann hefur líka það einkenni skáldsins, að
-að kvæðin hans hafa eins og sinn eigin róm. Pó dettur manni
stundum í hug, hvort íslenzkunr.i mundi ekki ef til vill hafa orðið
ennþá meiri ávinningur að því, ef hann hefði lagt meiri stund á
að rita óbundið mál en bundið,
Hér á íslandi er Stephan G. Stephansson helzt kunnur af
kvæðabálkinum »Á ferð og flugi«; hygg ég, að hver sá, sem
hefur lesið það kvæði einu sinni, muni lesa það oftar. Má þar
finna nóg dæmi til að sanna það, sem hér hefur verið sagt.
Tar eru þessi orð um eimvélina:
Hjá stöðinni lagðist hún másandi móð,
sem mist hefði dragkraft og þol.
En hjartaslög gufunnar heyrðust þó enn
í hrafnsvörtum, gljáandi bol.
3