Eimreiðin - 01.01.1911, Page 1

Ljóðskáld Svía á 19. öldinni.
Örstutt yfirlit og nokkur sýnishorn.
Eftir MATTH. JOCHUMSSON.
Svo virðist sem Norðurlöndin ali fleiri snillinga og andagiftar-
menn en hinar stærri þjóðir, að tiltölu. Og ekki standa Svíar á
baki Dönum eða Norðmönnum að andríki eða nokkurri snilli,
þótt ýmsir þyki bera af öðrum stund og stund. Pað er stór
skaði, að vér íslendingar eigum ekkert yfirlitsrit um skáldskap á
Norðurlöndum frá ofanverðri 18. öld, eða dögum Gústafs kon-
ungs þriðja. Með honum í broddi fylkingar hófu Svíar að kveða
hina fyrsta rímu ljóðasögu sinnar; eru þær »rímurnar«, eða
sprettirnir, í kveðskap þeirra orðnar 4 eðá 5 að tölu. Helztu
skáld Gústafs-aldarinnar í Svíþjóð voru, auk hans sjálfs, þeir Bell-
mann, Kellgrén, Leópold, frú Lenngren, Lidner og Oxenstjerna.
Næsta skáldaöldin hófst í byrjum 19. aldarinnar með hinni þýzku
rómantík (Atterbom, Palmblad, Hammarsköld, Dahlgren o. fl.).
Pá hófst og »Gautafélagið«, er einkum orti um þjóðleg eða nor-
ræn efni. Pá eignuðust Svíar sín aðal-þjóðskáld. Var Esaías
Tegnér þeirra fremstur, en næstir honum þeir Geijer og Ling;
enn fremur Franzén, Stagnelius, Sjöberg, Wallin og fl. Um miðja
öldina kom enn ný skáldaöld, er þó þótti nokkuð smáfeldari
(Nikander, Böttiger, Börjeson, Malmström, Sáterberg, Lindblad,
Wennerberg og fl.). Á síðari hluta aldarinnar komu og fram
stórskáld; urðu nafnkendastir af þeim þeir Victor Rydberg, Wir-
sén, Östergren (Fjalar), Karl Snoilsky og Ágúst Strindberg, þótt
marga fleiri mætti nefna, og ekki sízt skáldkonuna Selmu Lager-
löf. Pá eru ótalin þjóðskáld Finna, sem á sænsku ortu, og skal
einungis nefna hinn fræga Rúneberg og annan mesta mæring
þeirra, Z. Topelius. Undir aldamótin óx upp á Vermalandi (ætt-
1