Eimreiðin - 01.05.1913, Page 42

glæpum, sem unnir eru, stafa frá þeim. Og það er engin furða,
þó útburðirnir komi á kreik, þegar illa stendur í bælið þeirra, og
verði þá til tjóns þeim, sem koma í námunda við þá.
Það má nú að vísu með sanni segja, að hér á landi þekkist
ekki slík eymd og niðurlæging manna, sem í sumum stórborgum
erlendis, ekki eins svart myrkur vanþekkingar og eymdar, eins og
þar sem verst er. Og vér megum telja oss sæla þess. — En hitt
er víst, að í þessu landi er stór hópur, sem ekki kemst á sína
réttu hillu í mannlífinu fyrir þá sök, að uppeldið er vanrækt. Sú
vanræksla er oft ekki fyrir viljaskort foreldranna eða annarra að-
standenda, heldur fyrir fátækt. Fyrir þá sök verða margir að
hálfum mönnum, sem ætlaðir voru til annars meira; fyrir þá sök
liggja margir þeir hæfileikar í dái, er vinna mættu þrekvirki, ef
þeir væru vaktir og tamdir.
Og ekki veit ég hvað er sorglegra, en að sjá fátæktina leggja
kalda höndina á saklausan vanga barnsins og ræna hann roðan-
um. — Mér er í minni lítið atvik af ferðum mínum. Eg kom inn
í kotbæ, þar sem verið var að kenna fimm börnum. Kennarinn
var sjötugur karl, sem nú var orðinn ófær til allrar vinnu, en
honum var ant um börnin, og þeim um hann. Af því varð eins
og hlýrra og bjartara þarna inni í baðstofukytrunni með tveggja
rúðu gluggum. Mér varð starsýnt á eitt barnið. Pað var 11 eða
12 ára gömul stúlka. Hún var tötralega klædd og mögur —
og næstum veikluleg; en andlitið var svo átakanlega fallegt, vöxt-
urinn svo mjúklegur, hreyfingarnar svo þýðar, að ég gat ekki
haft af henni augun. Ég var að hugsa um, hvernig hún mundi
líta út, ef hún ætti gott; því það var auðséð, að skorturinn
var smámsaman að draga töfrablæju örbirgðarinnar yfir þessa
meðfæddu fegurð, og ekkert líkara, en að hann mundi eiga
að sigra, ef til vill fyr en varði. Og því lengur sem ég hugs-
aði um þetta, því 'ónotalegra varð mér innanbrjósts; og þegar
ég var farinn, fanst mér eins og ég væri orðinn samsekur
öðrum um það, að þessi litla stúlka fengi ekki að njóta sín.
Ég hafði þózt sjá, hvað í lienni bjó, ég hafði séð, hvernig níð-
höggur örbirgðarinnar nagaði hinar viðkvæmu rætur þessa fagra
blóms — og ég hafði ekkert gert, til að rétta hjálparhönd. Ég
skal játa, að mér fellur altaf illa, þegar ég hugsa um þetta barn.
— En það eru svo mörg dæmi þessu lík; ég er viss um, að
flestir hafa einhverntíma kent til af því, að sjá, hve ilt munaðar-