Eimreiðin - 01.05.1913, Blaðsíða 72

146
eru það heldur þeir, sem aðeins eiga til hnífs og skeiðar, sem bágast
eiga með að ráða fram úr hvað þeir eigi að éta á morgun, Pví
meira sem menn eiga, pi>i meira vantar pd; það er óumflýjanleg af-
leiðing þess lögmáls, að þarfir vaxa, þegar þeim er fullnægt. Því
tryggari sem framtíð einhvers manns er að almanna dómi, því sokkn-
ari verður hann niður í umhugsunina fyrir því, hvernig hann eigi að
lifa og sjá fyrir börnum sínum og barnabörnum. f’að er ómögulegt að
hugsa sér allar þær áhyggjur, sem efnamaðurinn hefir við að stríða —
fjölda þeirra, víðtæki og fjölbreytni« (bls. 3—6).
»Spurningunni um, hvað útheimtist til að lifa, svara menn á
ýmsan hátt, eftir því hvar þeir standa í mannfélagsstiganum og eftir
mismunandi metorðagirnd og misjöfnu uppeldi; en við uppeldi skilja
menn oftast ytri lífs-tízku, svo sem hýbýlasnið, klæðaburð og borð-
hald, — með öðrum orðum uppeldi, sem nær rétt inn úr skinninu.
F)TÍr ákveðið lágmark og þaðan af meira í tekjum, kaupgjaldi eða
launum er mögulegt að lifa, ómögulegt þar fyrir neðan, Við höfum
séð menn fyrirfara sjálfum sér, sökum þess að efni þeirra komust
niður fyrir ákveðið lágmark. Þeir kusu heldur að hverfa úr sögunni,
en að spara við sig. En gáið að! Einmitt þetta lágmark, sem fylti
þá örvæntingu, hefði efalaust verið aðgengilegt fyrir aðra, sem ekki
voru jafnþurftarfrekir, og jafnvel öfundsvert í þeirra augum, sem eru
lítilþægir.
Upp til fjalla breytist jurtagróðurinn eftir því sem ofar dregur.
Þar eru belti með vanalegum jurtagróðri, skógum, beitilandi, berum
klettum og jöklum. — Fyrir ofan ákveðið belti finst ekki framar
hveiti, en vínviðurinn þróast þar. Eikin hættir neðarlega, en grenitrén
dafna allhátt uppi. Mannlegt líf og þarfir þess minna á þessi gróður-
einkenni. Við ákveðna fjármálahæð þrffst fjármálaburgeisinn, »klúbb«-
maðurinn, hefðarkonan, í stuttu máli allir þeir, sem telja með lífs-
nauðsynjum svo og svo marga þjóna og vagna og nokkrar húseignir í
bæjum og til sveita. Þá kemur hinn auðugi og efri hluti miðstéttar-
innar með sína siði og háttu! Á öðrum sviðum hittum við efnamenn,
menn í miðlungsefnum og efnalitla menn, mjög ólíka í kröfum. Því
næst kemur alþýðan — handiðnamenn, daglaunamenn, bændur, í
stuttu máli: fjöldinn, sem lifir 1 þéttum hnapp, eins og smájurtir á
fjallatoppunum, þar sem stærri jurtagróður fær ekki lengur dafnað«
(bls. 66—7).
Þessar glepsur geta máske gefið nokkra hugmynd um bókina.
Efni hennar er að mæla með einföldu lífi á öllum sviðum, og sýna
fram á, að því verði jatnan samfara mest farsældin og ánægjan. En
margbreytninni, tildrinu og prjálinu fylgi nýjar áhyggjur, nýjar þarfir
og ný óánægjuefni. Er bókinni skift í marga kafla og þetta sýnt á
öllum sviðum lífsins, og oft með snjöllum dæmum og samlíkingum.
En ekki er þó laust við, að mælgin sé stundum fullmikil og meira
teygt úr efninu, en full þörf er á, enda er höf. franskur prestur af
þýzkum ættum. En hugleiðingar bókarinnar eru svo hollar og þarfar,
ekki síður fyrir íslendinga en aðra, núna síðasta skeiðið, að óskandi
væri, að sem flestir kyntu sér hana.
J’ýðingin er góð, og er auðséð, að þýðandinn (landsbókavörður