Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1920, Qupperneq 139

Forníslensk bókmentasaga
35
Buddhagana-musteri á Indlandi. T’að var gert til minningar
um Buddha á þeim stað, þar sem hann sat undir fíkjutrje og
barðist við illa anda og honum varð hlutverk sitt ljóst. Þriðja
nryndin er heimskringlan, eins og Grikkir í fornöld hugsuðu
sjer hana. Þeir hugðu að afarmikið fljót, sem þeir kölluðu
Okeanos, rynni ( kringum jörðina. Fjórða myndin er af norsku
konungsskipi, er var grafið úr haug að Osebergi 1904. í því
fundust bein af drotningu og margt annað.
Forníslensk bókmentasag-a. Dr. Finnur Jónsson er
byrjaður að gefa út að nvju hina miklu sögu sína af hinum
fornnorsku og forníslensku bókmentum (Gads forlag). 320
bls. af 1. bindinu eru komnar út; verð 16 kr. 50 a. Síðan
saga þessi kom út 1894—1902 hafa birst mörg rit og rit-
gjörðir um einstök atriði í bókmentasögu vorri, og hefur höf-
undurinn athugað það alt og getur þess í hinni nýju útgáfu,
er honum þykir þess þörf eða er rit þessi flytja eitthvað nýtt.
Útgáfa þessi sýnir því, hvað markvert hefur komið á prent
um fornbókmentirnar fram til þessa árs. Höfundurinn hefur
líka breytt frásögninni sumstaðar, og er þessi nýja útgáfa all-
mikið endurbætt.
Svo er ráð fyrir gert, að öll bókmentasagan komi út í
sex beftum á þremur eða fjórum árum. Eins og kunnugt er,
nær bókmentasaga þessi fram til 140O, því að við þau alda-
mót hafa verið sett takmörkin milli hinna fornu og nýju bók-
menta vorra. Sú skifting er eftir málfræðinga, og hafa þeir
einungis farið eftir breytingum á íslenskri tungu. í bókment-
unum eru þar í raun rjettri engin tímamót, heldur á miðri
16. öld. Bókmentirnar á 15. öld og fyrri hluta 16. aldar
eru beinlínis framhald af hinum fornu bókmentum. Hinar
nýju bókmentir íslendinga hefjast með siðbótinni og hinum
luthersku kennimönnum. Það væri óskandi, að Finnur Jóns-
son vildi halda áfram bókmentasögunni fram á miðja 16. öld
og að honurn megi endast aldur til þess. Hann er manna
færastur til þess.
Saga norskra bænda. Oscar Albert Johnsen,
Norges bönder, utsyn over den norske bondestands historie.
Kristiania, H. Aschehoug & Co. 1919, XIII —j— 3 —j- 463
bls. 8. Verð 12 kr. óib. Höfundur sögu þessarar O. A.
Johnsen, prófessor í sögu við háskólann í Kristjaníu, er einn
af hinum bestu sagnariturum, sem nú eru uppi í Noregi, Af
ritum hans skulu hjer nefnd tvö hin helstu, »De norske stæn-
der« (Kria. 1906); um hluttöku norsku þjóðarinnar í lands-
stjórnarmálum frá 1337 og þangað til einveldið komst á